فسق در احادیث و آیات قرآنی

مجموعه: احادیث و سخنان بزرگان

فسق در احادیث و آیات قرآنی

آیات و احادیثی از ائمه درباره ی فسق

فسق در لغت به معنای نافرمانی و ترک دستور خدا و خروج از راه حق و تمایل به گناه است؛ از این رو، فاسق کسی است که در برابر دستورات خدا، نافرمانی می کند و از راه حق خارج می شود.

کلمه فسق، در احادیث اسلامی، در مورد نافرمانی خداوند به کار رفته است.

«وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ».(سوره انعام، آیه 49) و آنان که دلایل روشن و قاطع ما را تکذیب کردند، به دلیل آن که فاسق گردیدند، دچار عذاب خواهند شد.

«فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ».(سوره نحل، آیه 90) پس در این روز، با عذابى خوار کننده پاداش داده مى شوید ؛ چرا که به ناحق در زمین کبر مى ورزیدید و به سبب این که فاسق بودید».

«و الله لایهدی القوم الفاسقین»؛ (سوره صف، آیه 5) خدا فاسقان را هدایت نمی کند.

*******

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :

أمّا علامَةُ الفاسِقِ فأربَعةٌ: اللهوُ و اللغوُ و العُدوانُ و البُهتانُ.

نشانه فاسق چهار چيز است: لهو و بيهوده كارى و تجاوز و بهتان زدن.

*******

طبق اين حديث مردم «فاسق» با چهار ويژگى شناخته مى شوند.

نخستين ويژگى و نشانه مردم فاسق اين است كه اهل «لهو» هستند.

مفردات القرآن در معناى لهو مى نويسد :

اللّهوُ ما يُشغلُ الإنسانَ عمّا يَعنيه ويُهِمُّه.

لهو عبارت از اعمالى است كه انسان را از كارهاى مفيد و مهم باز مى دارد.

*******

پيامبر اکرم صلى الله عليه و آله فرمودند :

لَا تَأْكُلْ طَعَامَ الْفَاسِقِينَ.

غذاى مردم فاسق را نخور.

*******

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند :

سِبابُ المؤمِنِ فُسوقٌ و قِتالُهُ كُفرٌ  و أكلُ لَحمِهِ مِن مَعصيَةِ اللّه؛

ناسزاگفتن به مؤمن فسق است و جنگيدن با او كفر و خوردن گوشت او (غيبت كردن از وى) معصيت خداست.

آیات و احادیثی از ائمه درباره ی فسق

رسول خدا (ص) فرمودند: هرکس، فرد دیگری را متهم به فسق یا کفر کند و او این گونه نباشد، فسق و کفر به خودش بر می گردد.

*******

امام على عليه السلام می فرمایند :

إيّاكَ و مُصاحَبَةَ الفُسّاقِ؛ فإنَّ الشَّرَّ بالشَّرِّ مُلحَقٌ؛

از همنشينى با فاسقان دورى كن ؛ زيرا بدى به بدى مى ‏پيوندد.

*******

امام صادق عليه السلام فرمودند :

قَدْ يَخْرُجُ مِنَ الْإِيمَانِ بِخَمْسِ جِهَاتٍ مِنَ الْفِعْلِ كُلُّهَا مُتَشَابِهَاتٌ مَعْرُوفَاتٌ الْكُفْرُ وَ الشِّرْكُ وَ الضَّلَالُ وَ الْفِسْقُ وَ رُكُوبُ الْكَبَائِر.

بى ‏گمان بنده به سبب يكى از پنج كار كه همگى مانند هم و شناخته شده هستند، از ايمان خارج مى ‏شود : كفر، شرك، گمراهى، فسق و ارتكاب كبائر.

*******

امام صادق علیه السلام، در حدیثی در معنای فسق می فرمایند:

فَکلُّ مَعصِیةٍ مِنَ المَعاصِی الکبارِ فَعَلَها فاعِلُها أو دَخَلَ فیها داخِلٌ بِجَهَةِ اللَّذَّةِ والشَّهوَةِ والشَّوقِ الغَالِبِ، فَهُوَ فِسقٌ وفاعِلُهُ فاسِقٌ خارِجٌ مِنَ الإیمانِ بِجَهَةِ الفِسقِ، فإن دامَ في ذلكَ حتّى يَدخُلَ في حَدِّ التَّهاوُنِ و الاستِخفافِ ، فقد وَجَبَ أن يكونَ بِتَهاوُنِهِ و استِخفافِهِ كافِرا.

فسق عبارت است از هر نوع نافرمانی خدا و معصیتی که از معاصی بزرگ باشد و فاعل آن یا کسی که داخل آن معصیت شده، به جهت لذّت و شهوت و غلبه تمایلات به این عمل مبادرت کرده است. این فعل، فسق و فاعل آن فاسق است که به جهت فسق از ایمان خارج است. اگر به اين عمل ادامه دهد ، تا جايى كه به حدّ اهميت ندادن و خفيف شمردن برسد، به سبب اين بى اعتنايى و خفيف شمارى، كفر بر او لازم آيد.

*******

امام صادق عليه السلام :

إِذا جاهَرَ الفاسِقُ بِفِسقِهِ فَلا حُرمَةَ لَهُ وَ لا غيبَةَ؛

هرگاه شخص فاسق و گنهكار آشكارا گناه كند، نه حرمتى دارد و نه غيبتى.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته