سیارکی که دایناسور‌ها را منقرض کرد بعد از برخورد با زمین چه شد؟

مجموعه: اخبار علمی و آموزشی

تاریخ انتشار : شنبه, 17 تیر 1402 20:47

به گزارش روزیاتو، انفجاری از امواج مافوق صوت، حرارت میان سیاره ای، گرد و غبار، دود… یک سنگ آسمانی به اندازه‌ی برج اورست از جو زمین عبور کرده است. این سنگ با تریلیون‌ها تن وزن، چند لحظه پیش با سطح کره زمین برخورد کرده است. سرعت حرکت این سنگ به حدی زیاد بود که از نیویورک به آلاسکا زودتر می‌رسید تا اینکه شما می‌خواستید برای خودتان یک املت درست کنید. نام این هیولا؟ حادثه‌ی چیکشلوب (Chicxulub).

۶۶ میلیون سال قبل این سیارک با زمین برخورد کرد. آن زمان دایناسور‌ها بر کره زمین حکومت می‌کردند. اما خیلی طول نکشید. این برخورد در محل کشور مکزیک کنونی، در شبه جزیره یوکاتان، درست در نزدیک شهر کانکون ِ مکزیک رخ داد. این سنگ عظیم آسمانی با اقیانوس برخورد کرد، اما حتی آن همه آب هم نتوانست جلوی آنچه اجتناب ناپذیر بود را بگیرد.

این برخورد باعث آزاد شدن حجم بسیار زیادی از انرژی شد؛ و از اینجا بود که داستان ترسناکی در مقیاس یک سیاره آغاز شد. تصور کنید یک خورشید کوچک سطح کره زمین را روشن کند، به همراه سونامی‌هایی به ارتفاع مجسمه‌ی مشهور آزادی که از کانون برخورد سنگ با اقیانوس به وجود آمده اند.

آن انفجار سطح کره زمین را فرا گرفت، با حرارتی به داغی یک کوره و هر چیزی بر سر راهش بود را سوزاند. این برخورد باعث وقوع یک زمین لرزه‌ی بسیار بزرگ و فعالیت‌های آتشفشانی جدی شد. چندین آتشفشان همزمان فوران کردند و از آن‌ها مواد مذاب و خاکستر به بیرون ریخت. میلیون‌ها تن خاکستر و دود هوا را آلوده کرد. این امر باعث تشکیل ابر عظیمی از خاکستر در جو کره زمین شد که برای چندین سال جلوی رسیدن نور خورشید به زمین را گرفت.

زمستان طولانی آغاز شد. اما هیچ برفی برای باریدن از آسمان وجود نداشت و تنها بارانی از سولفوریک اسید بود. بله شاید حادثه چیکشلوب مهم‌ترین واقعه‌ی رخ داده در تاریخ سیاره ما باشد.

آن زمان فوران‌های آتشفشانی متعدد، حجم فراوانی اکسیژن قابل اشتعال در جو زمین و تغییرات دائمی دما وجود داشت. اما از کجا تا این حد درباره‌ی همه‌ی آین‌ها مطمئن هستیم؟

آن سیارک حفره‌ی بسیار عظیمی بر روی سطح کره زمین بر جای گذاشت. این حفره امروزه در زیر خلیج مکزیک پنهان شده است. دانشمندان در نقاط زیادی از کره زمین با سطح غیر طبیعی‌ای از ایریدیوم مواجه شدند. این قلز بر روی کره زمین بسیار نادر است، اما در بسیاری از سیارک‌هایی که مورد بررسی دانشمندان قرار گرفته اند وجود دارد.

دانشمندان چند سنگ ۶۶ میلیون ساله را مورد مطالعه قرار دادند. آن‌ها در میان لایه‌های این سنگ‌ها همان گرد و غباری را یافتند که در سیارک‌ها وجود دارد. این اتفاق تنها در صورتی ممکن است که یک سیارک عظیم به کره زمین برخورد کرده باشد. این فاجعه به انقراض نه فقط دایناسورها، بلکه خود سیارک نیز انجامید. حرارت آزاد شده در محل برخورد به قدری زیاد بود که بخشی از سیارک از میان رفت.

مقادیر زیادی بخار آب و کربن دی اکسید وارد جو زمین شد. اما بزرگ‌ترین مشکل، گوگردی بود که در اثر برخورد سیارک وارد هوا شد. ذرات ریز گوگرد جلوی رسیدن نور خورشید به سطح کره زمین را گرفتند. به همین دلیل بسیاری از گیاهان از میان رفتند و هوای کره زمین سردتر شد.

حرارت شدید، سنگ‌ها را به شیشه بدل کرد. دانشمندان به آن‌ها «تکتیت» می‌گویند. تکتیت‌ها بر اثر انرژی آزاد شده از برخورد به آسمان پرتاب شدند و بعد از طی مسافتی کوتاه روی زمین سقوط کردند.

تصور کنید به جای قطرات آب، بارانی از توپ‌های آتشین شیشه‌ای ببارد. تا چندین روز کره زمین با آن‌ها بمباران می‌شد.

تکتیت‌ها همه چیز را به آتش می‌کشیدند. دانشمندان شواهدی از آن را در نقاط مختلف دنیا یافته اند، نه فقط در نزدیکی محل برخورد. اما هنوز چیز‌های زیادی درباره‌ی این برخورد مبهم باقی مانده است. برخی دانشمندان فکر می‌کنند چیکشلوب حتی یک سیارک نبوده و احتمالاً یک دنباله دار بوده است.

سیارک‌ها عمدتاً از سنگ و فلز تشکیل شده اند. در اغلب موارد آن‌ها شکلی شبیه به سیب زمینی دارند. دنباله دارها، اما حاوی سنگ، فلز و یخ و شبیه به دانه‌های برف کثیف آسمانی هستند که در آن‌ها امونیاک، متان و کرین دی اکسید هم یافت می‌شود. دنباله‌ها معمولاً از ابر اورت سرچشمه می‌گیرند، ابر عظیمی از یخ و گرد و غبار که در اطراف منظومه شمسی قرار دارد.

دنباله دار‌ها گهگاه از این ابر بیرون می‌زنند و به سوی خورشید حرکت می‌کنند. به گفته‌ی دانشمندان، این دنباله دار خاص از کنار سیاره‌ی مشتری عبور کرده بود و جاذبه‌ی این سیاره‌ی غول پیکر سبب شده بود سرعت دنباله دار بیش از پیش شود. سرعت دنباله دار در مسیر حرکت آن به سوی خورشید، بیشتر و بیشتر شده بود. لایه‌ی یخ بیرون دنباله دار شروع به تبخیر شدن کرده بود و احتمالاً گرد و غبار و گاز زیادی از آن منتشر شده بود که آن را شبیه به یک دنباله کرده بود.

در نهایت، جاذبه‌ی خورشید دنباله دار را از هم فرو پاشیده بود. یکی از تکه‌های آن از میان فضا گذشته و ۶۶ میلیون سال قبل به کره زمین برخورد کرده بود. پس بالاخره سیارک یا دنباله دار؟ واقعیت این است که هرگز جوابش را نخواهیم دانست.

این فاجعه رشد ۷۵ درصد از حیات را بر روی کره زمین متوقف کرد.