آیا سیل سیستان و بلوچستان نتیجه تغییر اقلیم است؟
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 01 بهمن 1398 09:50
اقليمشناسان ميگويند در دامنه حدس و گمان ميتوان پذيرفت که سيل سيستانوبلوچستان ميتواند در اثر تغيير اقليم باشد، چراکه يکي از نمادهاي بروز تغيير اقليم در هر منطقه، افزايش حوادث طبيعي است، اما با اين حال بايد شاخصهاي مختلف منطقه مورد بررسي قرار گيرد.
کشور ما سالهاي پيدرپي درگير خشکسالي بوده است، اما در يکي دو سال گذشته سيلابهاي شديد جايگزين خشکسالي در بسياري از مناطق کشور بهويژه استانهاي مرکزي، جنوبي و جنوب شرقي شده است. همه ما سيل شديد شيراز و خوزستان را که ابتداي امسال به وقوع پيوست به ياد داريم؛ سيلي که باعث خسارت به بسياري از خانهها و زيرساختهاي شهري و روستايي شده است. حالا اين سيل، راه سيستانوبلوچستان را در پيش گرفته است. بسياري ميگويند دليل اين سيلابها تغيير اقليم در کشور است که باعث شده بعد از سالها خشکسالي، حالا اقليم اين مناطق، سيلاب را تجربه کند.
نياز به اندازهگيري شاخصهاست؟
محسن ناصري، اقليمشناس در گفتوگو با ايرناپلاس در اين باره ميگويد: نکته مهم در تغيير اقليم اين است که در واقع بيش از خشکي يا تري، چيزي که بهعنوان نماينده خيلي روشن از تغيير اقليم شناخته ميشود، افزايش رخدادهاي جوي مثل بارانهاي سيلآسا، طوفانهاي بزرگ مثل کاترينا و انواع و اقسام طوفانهاست. به گفته ناصري وقتي در چرخش آب دنبال رخدادهاي ترين يا حدي ميگرديم، يکي از شاخصترين آنها سيل است و متناظر آن خشکسالي بهعنوان يکي از اين انواع حوادث حدي شناخته ميشود. بنابراين از اين منظر سيل و سيلاب ميتواند يکي از جنبههاي مهم اثر تغيير اقليم باشد. با اين حال، ناصري اضافه ميکند: پاسخ به اين سوال که سيل سيستانوبلوچستان آيا به تغيير اقليم مرتبط است يا نه را بايد بررسي کرد و پاسخگويي نيازمند حساب و کتاب است.
وي ميگويد: ما روشهايي براي اندازهگيري اينکه رفتار پارامترهاي اقليمي يک منطقه تغيير اقليم را نشان ميدهد يا نه، داريم. ممکن است اين اتفاقاتي که در منطقه ميافتد مربوط به گازهاي گلخانهاي يا اقدامات انساني باشد. اين به شکل کلي بررسي ميشود. وقتي بخواهيم از يک حادثه صحبت کنيم بايد متناظر با آن شاخصهاي اقليمي حادثه در مقياس بزرگ کنترل و ارزيابي شود تا بر اساس آن تشخيص داده شود که اين رخداد طبيعي است يا به رفتار انساني مربوط است. اين اقليمشناس درباره سيل سيستان ميگويد: در دامنه حدس و گمان ميتوان پذيرفت که اين سيل ميتواند در اثر تغيير اقليم باشد، چراکه همانطور که اشاره کردم، يکي از نمادهاي بروز تغيير اقليم در هر منطقه، افزايش حوادث طبيعي است.
دليل تغييرات آب و هوايي چيست؟
عليرضا مساحبواني، اقليمشناس هم در اين باره ميگويد: اينکه آيا سيلهاي اخير بهويژه سيل سيستانوبلوچستان با تغيير اقليم ارتباط دارد يا نه نيازمند پژوهشهاي مختلفي است و بهسادگي نميتوان گفت اين سيلهاي شديد در يکسال گذشته ناشي از تغيير اقليم است، چراکه متغيرهاي آب و هوايي مثل سيل يا خشکساليها در اثر عوامل مختلفي ايجاد ميشود. به گفته وي يکي از عوامل ايجاد سيل، نوسانات دروني سيستمهايي است که در اقليمهاي کرهزمين وجود دارد.
اندرکنش بين اتمسفر، اندرکنش بين اتمسفر و اقيانوس يا اتمسفر و يخ کره نمونههايي از آن است. اين اندرکنشها ميتوانند تغييراتي هم در دما و هم در بارش ايجاد کنند. بهعنوان مثال ما حدود 40 شاخص داريم که اين اندرکنشها را براي ما مشخص ميکند. يکي از اين شاخصها پديده النينو است. سال 2015 پديده النينو در اقيانوس آرام اتفاق افتاد که ما آن را جزو اتفاقات دروني زمين ميشناسيم. پس از آن در آبان ماه بود که سيل شديد در کرمانشاه اتفاق افتاد.
اين اتفاقات را ما بهعنوان تغيير اقليم نميشناسيم، اين اتفاق به دليل اتفاقات دروني زمين ايجاد شده است. يکي ديگر از عواملي که به گفته مساح باعث تغييرات اقليمي ميشود تغيير فعاليتهاي خورشيدي است. اگر فعاليت خورشيدي افزايش پيدا کند، طبيعتا زمين گرمتر ميشود. عامل ديگري که ميتواند روي آب و هواي زمين تاثيرگذار باشد، تغييرات گردش زمين به دور خورشيد يا تغييرات گردش زمين به دور خودش است. موضوع ديگر تاثيرگذار هم آتشفشانهاي عظيمي است که درون زمين اتفاق ميافتد که آن هم ميتواند آب و هواي زمين را تغيير دهد.
اين اقليمشناس ادامه ميدهد: يکي ديگر از عوامل بحث افزايش گازهاي گلخانهاي و افزايش فعاليت انسانهاست. ما فعاليتهاي انساني را بهعنوان تغيير اقليم ميشناسيم و آنها هم از زمان انقلاب صنعتي شروع به افزايش کرده که آن فعاليتها هم به تغييرات آب و هوا کمک کرده است. با اين حال، وي ميافزايد: اينکه واقعا کدام عامل در سيلي که در سيستان و بلوچستان آمده دخيل بوده است، بايد مورد مطالعه قرار گيرد. اينکه سهم هرکدام از شاخصهاي چقدر است بايد اندازهگيري شود و اگر ما بتوانيم اثبات کنيم که انسان سهم بزرگي را داشته است، آن وقت است که ميتوانيم بگوييم تغيير اقليم عامل اصلي سيلاب اخير است.
آرمان ملی