نبرد کادش؛ بزرگترین و قدیمی ترین جنگ در تاریخ بشر

مجموعه: تاریخ و تمدن

قدیمی ترین جنگ در تاریخ زندگی بشر، نبرد کادش است

نبرد کادش چه تاثیراتی بر تاریخ بشر داشت؟

به گفته تاریخ نگاران و محققان، نبرد کادش، قدیمی ترین جنگ در تاریخ زندگی بشر است که نوع آرایش جنگی و اطلاعات صلاحی و نیرویی آن ها در تاریخ ثبت شده است. حال اگر تمایل دارید اطلاعات خود را در مورد این جنگ باستانی و بزرگ، افزایش دهید می توانید با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید.

کادش یا قادش یکی از شهرهای باستانی شام بود که در نزدیکی سرچشمه های رود عاصی قرار داشت. این شهر در اواخر دوران برنز از اهمیت زیادی برخوردار بود و طبیعتا داشتن این شهر، مانند هر شهر مهم دیگری در تاریخ، بسیار مهم بود و جنگ های زیادی برای اشغال آن انجام گرفته است که یکی از مهم ترین آن ها همین نبرد کادش است که بین امپراطوری های هیتی و مصر، در قرن سیزدهم قبل از میلاد مسیح در همین شهر انجام گرفته است.

لازم به ذکر است بدانید عصر برنز یا همان عصر مفرغ، به دوره ای از تاریخ بشریت برمی گردد که در آن با پیشرفت بشر، همراه بوده است. پیشرفتی که طی آن، اغلب انسان ها به کار با فلز، روی آورده بودند. در این دوره انسان ها با استفاده از روش هایی به ذوب مس و قلع و همچنین فرآیندهای آلیاژسازی و قالب ریزی برنز می پرداختند.

عصر برنز نیز یکی از بخش های سامانه ی سه دوره ای بشریت، پیش از تاریخ جامعه ی انسانی است. دوره های قبل و بعد از این دوره نیز دارای نام هایی بودند به گونه ای که به دو دوره قبل از این سامانه، عصر سنگ و یک دوره بعد از این دوره، عصر آهن، می گویند. عصر برنز بعد از دوره ی نو سنگی، آغاز شده است.

دلیل نبرد کادش

مکان فعلی کادش کجاست؟

نام کادش، دارای ریشه ی سامی غربی و به معنی مقدس است. در حال حاضر، ویرانه های کادش در 24 کیلومتری جنوب غربی حمص و در نزدیکی قصیر قرار دارد. این منطقه، یکی از مناطق مجاور روستای تل النبی مندو در سوریه امروزی است. بر اساس شواهد و کتیبه ای که از نبرد کادش به یادگار مانده است نشان می دهد که کادش در نزدیکی تونیپ در سرزمین آمورو واقع شده است. 

کادش در سال های بین سال های ۱۵۰۰ و ۱۲۸۵ قبل از میلاد، از شهرهای رو به رشد و پیشرفت تحت تاثیر امپراطوری هیتی بود. این ویژگی سبب شد که کادش، به یکی از مهم ترین هدف های بسیاری از امپراطوری های مصر شود.

کادش قدیمی ترین جنگ بشر

آغاز نبرد کادش

بدون شک، نبرد کادش یکی از بزرگترین نبردهای دوران باستان و عصر برنز بود که بین دو ابر قدرت قرن 13 قبل از میلاد یعنی امپراطوری های مصر و هیتی انجام شد. این نبرد که به عنوان یکی از بزرگترین نبردهای ارابه ای تاریخ بشریت هم شناخته می شود در ژوئیه ی ۱۲۷۴ قبل از میلاد، بین مواتالی دوم، شاه هیتی و رامسس دوم، فرعون مصر آغاز شد.

این جنگ بر روی رود ارونتوس، در شهر کادش که در حال حاضر در کشور سوریه قرار دارد انجام گرفت. در این جنگ ارابه ای بزرگ، بیش از 5 هزار ارابه و 9 هزار پیاده نظام، حضور داشتند.

نبرد کادش از آن جا شروع شد که شهر کادش، بعد از 150 سال مستعمره بودن مصر، به اشغال هیتی درآمد و طبیعتا اشغال این شهر مهم، سبب به وجود آمدن اختلاف بین دو امپراطوری بزرگ آن دوره شد.

فرعون مصر همان رامسس دوم هم برای پاسخ دادن به این پیشرفت و گسترش هیتی ها به جنوب، اقدام به آماده کردن یک واکنش نظامی تهاجمی نمود و در طی آن، ایالت ساحلی آمورو را تصرف نمود. فرار و پناهندگی شاه آمورو به مصر، سبب خشمگین شدن شاه هیتی و در نهایت منجر به شروع بزرگترین نبرد ارابه ای یعنی نبرد کادش شد.

تاریخچه نبرد کادش

نبرد کادش

هیتی ها از پناهندگی شاه آمورو به مصر خشمگین بودند. آن ها در کارکِمیش سوریه، پایگاه نظامی داشتند و تمام تلاش خود را به کار گرفته بودند که دوباره آمورو را به هیتی بازگردانند و آن را تحت حکمفرمایی خود قرار دهند. در طرف مقابل، مصری ها هم می خواستند این خراجگزار بزرگ خود را تحت سلطه ی خود نگه دارند. 

این اختلاف بین پادشاهان سبب شد که در سال 1274 پیش از میلاد و همزمان با پنجمین سال پادشاهی رامسس دوم، نیروهای مصری و هیتی در منطقه ای کوهستانی کادش در شمال سوریه، در مقابل هم قرار گیرند. در این نبرد افسانه ای، رامسس دوم، سپاهی عظیم از ارابه ها و پیاده نظام ها را آماده و آن ها را به مسافت حدود هزار مایل، هدایت کرد تا بتواند شهر محاصره شده را پس بگیرد. 

در طرف مقابل، پادشاه هیتی ها به همراه سپاهش در پشت تپه ای در کادش، مستقر شده بودند. این استراتژی آن ها سبب شد که ابتدا رامسس دوم فکر کند که هیتی ها در آلپو هستند. اما پس از اینکه موفق شدند دو تن از سربازان هیتی را به اسارت در آورند این حقیقت، برای آن ها آشکار شد. بلافاصله بعد از فهمیدن این موضوع، پیک هایی را برای فرماندهان سپاه خود فرستاد و به آن ها دستور داد به سرعت برگردند.

اما قبل از اینکه رامسس دوم بتواند تمام سپاه خود را دوباره با هم متحد کند نیروهای هیتی با 2500 ارابه به دو دسته ی مصری ها یعنی رع و آمون، حمله کردند و این اردوگاه های مصریان را چپاول کردند. این حمله و چپاول سبب عقب نشینی ها مصری ها شد. حتی در این حمله، نزدیک بود رامسس دوم به اسارات هیتی ها در،ید که به ناگاه نیروهایی از آمورو وارد میدان شدند و سبب شدند که او از این مهلکه نجات یابد. 

البته این شکست برای رامسس موقتی بود. چرا که او توانست در مدت زمان کمی، دوباره سپاهش را جمع و هیتی ها را محاصره کند. از آن طرف هم، ارابه های هیتی ها که به سپاه مصری ها حمله کرده بودند بازگشتند تا به پیاده نظام، بپیوندند. رامسس دوم توانست از لحاظ تاکتیکی در این نبرد پیروز شود.

او موفق شد با ارابه های سبک و دو نفره، ارابه های سنگین و 3 نفره ی هیتی ها را تعقیب کند و بر آن ها غلبه کند. به گونه ای که نیورهای هیتی ارابه ها را رها کرده و به سوی رودخانه، فرار کردند. اما بر اساس شواهدی که از هیتی ها برجای مانده گفته شده است که رامسس دوم در نهایت از هیتی ها شکست خورده و مجبور شد از کادش، دست بکشد.

در نهایت مواتالی دوم، شاه هیتی از رامسس دوم، تقاضای متارکه ی جنگ را کرد. به همین دلیل هر دو امپراطوری ادعای پیروزی در این جنگ بزرگ را دارند. اما نیروهای رامسس دوم، تلفات زیادی را متحمل شدند، کادش نیز در اشغال هیتی ها باقی ماند و آمورو نیز به هیتی ها باز گردانده شد.

سپاه هیتی ها موفق شدند فتوحات خود را در جنوب تا اوپی و قلمروهای اطراف دمشق، ادامه دهند. اما این جنگ برای امپراطوری مصری ها پیامد خوبی نداشت و یکی از مهم ترین دلایل از بین رفتن اعتبار مصری ها در عرصه ی سیاست بین الملل شد و حتی جرقه های شورش در امپراطوری مصر را به شعله، تبدیل کرد.

نبرد کادش قدیمی ترین نبردی است که از تاریخ بشریت به جای مانده است و اطلاعات سپاه و تجهیزات نظامی آن به ثبت رسیده است.

نبرد کادش، بزرگترین نبرد دوران باستان

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر بیتوته