سرنوشت فرش‌های مسروقه کاخ سعدآباد چه شد؟
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : پنج شنبه, 28 دی 1402 10:39
روزنامه جهان صنعت نوشت: اردیبهشت‌ماه امسال خبر ناپدید شدن بیش از ۴۸ تخته‌فرش نفیس از کاخ‌موزه سعدآباد به سرعت به سرتیتر رسانه‌های خبری تبدیل شد. گفته می‌شود این فرش‌ها مربوط به دوره قاجار بوده و به سبب اهمیت تاریخی و هنری که دارند قابل قیمت‌گذاری نیستند.
از همان ابتدای مطرح شدن این موضوع ابهام‌هایی درخصوص چگونگی سرقت این فرش‌ها وجود داشت تا اینکه عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، موضوع را مربوط به دولت قبل دانسته و مدعی شد این موضوع در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ اتفاق افتاده است.
در ماه‌های گذشته وضعیت فرش‌های مسروقه در ابهامی طولانی باقی ماند. روز گذشته عاقبت رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت ابعادی تازه از این پرونده را مطرح کرد.
چهارشنبه ۲۷ دی‌ماه امسال سپهر خلجی در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به وضعیت پرونده سرقت فرش‌های کاخ سعدآباد اعلام کرد با توجه به شرایط خاص مظنون اصلی، پرونده به دادگاه ویژه روحانیت ارسال شده است.
به گفته این مقام مسوول این موضوع توسط معاونت حقوقی دولت سیزدهم پیگیری شده و در جمع‌بندی نهایی به ۱۰ نفر مظنون از مقامات دولت قبل رسیدند.
در همین راستا پرونده‌ای نیز تشکیل شده و با توجه به اینکه به گفته رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت مظنون اصلی شرایط خاصی دارد، پرونده به دادگاه ویژه روحانیت ارسال شده است. گفته می‌شود این پرونده در حال بررسی بوده و دولت منتظر نتیجه آن است.
بنابر اعلام رییس شورای اطلاع‌رسانی تاکنون سرنوشت این فرش‌ها مشخص نشده و قرار است در آینده وضعیت پرونده توسط معاونت حقوقی اطلاع‌رسانی شود.
مدیریت کاخ سعدآباد
سال‌هاست مالکیت دو کاخ سعدآباد و نیاوران محل مناقشه میان بنیاد مستضفعان و سازمان میراث فرهنگی بوده است. هر یک از این دو نهاد براساس برخی مستندات ادعای مالکیت این کاخ‌ها را دارند.
فارغ از مشکلات حقوقی بر سر مالکیت کاخ سعدآباد در عمل مدیریت این مجموعه در اختیار وزارت میراث فرهنگی است.
درخصوص مدیر فعلی کاخ سعدآباد باید گفت خرداد ماه امسال و به دنبال جنجال منتشر شدن خبر سرقت فرش‌های سعدآباد، مدیری جوان و با سابقه نامرتبط در حوزه موزه‌داری مسوولیت مدیریت این کاخ تاریخی را عهده‌دار شد.
علوی مدیر سابق صراط‌‌نیوز و خبرگزاری بسیج بوده است. وی البته پس از خروج از رسانه مدتی به عنوان «مدیرکل تجاری‌سازی و بازاریابی معاونت صنایع‌دستی» در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تحت امر ضرغامی نیز فعالیت داشته است.
البته باید این نکته نیز توجه داشت که مدیریت ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد که در فاصله سال‌های ۷۴ تا ۷۶ در کاخ سعدآباد به بهره‌برداری رسیده با وزارت میراث فرهنگی نیست.
ساختمان حافظیه محل برگزاری جلسات ریاست‌جمهوری و پذیرایی و ملاقات سران سیاسی و شخصیت‌های دیپلماتیک کشور‌های خارجی است و اشیا و اموال نفیس و گرانبهایی در آن نگهداری می‌شود.
با این تفاسیر اینکه فرش‌های مسروقه در اختیار چه نهادی بوده محل تردید است، اما وزیر میراث فرهنگی پیش از این در سخنانش به این مساله که بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار نهادی به جز وزارت میراث فرهنگی است تاکید داشته است.
سید‌عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، در اولین روزهای خرداد امسال درخصوص این موضوع گفت: «در جریان باشید غیر از این اتفاق که به دوره‌های مختلف مربوط است، خود آن مجموعه (سعدآباد) به‌طور کامل در اختیار میراث فرهنگی نیست، یعنی بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار دستگاه‌های دیگر است که وظایف قانونی‌شان را انجام می‌دهند.»
وی افزود: «درباره فرش‌های سعدآباد یک پرونده‌ای مربوط به سال‌های ۹۵-۹۴ است و با اینکه مربوط به این دوره نبوده، اما دستور بررسی آن را داده‌ام. حراست بعد از صحبت با نهاد‌های مختلف، گزارش مقدماتی ارائه کرد که هنوز قابل استناد نیست. من خواستم اطلاعات آن را استخراج کنند، حتما باید اطلاعات به نظر مردم برسد تا مساله روشن شود؛ هم اصل قصه و هم کیفیت و چگونگی آن.»
با این تفاسیر می‌توان گفت وضعیت پیچیده مدیریتی و درگیری چند نهاد درخصوص سعدآباد ماجرای این کاخ موزه را پیچیده کرده و با اطمینان نمی‌توان درخصوص اینکه مسوولیت مفقود شدن فرش‌ها برعهده چه نهادی بوده به شکل دقیق اظهار‌نظر کرد.
شایان ذکر است خبرنگار «جهان‌صنعت» در این رابطه با مدیرکل موزه‌ها تماس گرفت، اما وی خواستار پاسخگویی «علوی» مدیر مجموعه سعدآباد در این خصوص شد. در نهایت هم تماس با علوی مدیر کاخ سعدآباد و روابط‌عمومی او نیز منجر به دریافت پاسخ مشخصی نشد و البته وعده مطرح‌شده برای انجام مصاحبه نیز تا زمان تنظیم این گزارش به نتیجه نرسید.
از لزوم مشخص بودن تحویل‌گیرنده تا وضعیت نگهداری فرش‌ها
یکی از نکات مبهم درخصوص ماجرای فرش‌های مسروقه سعدآباد که تاکنون درخصوص آن اطلاع‌رسانی نشده، این است که چه کسی این فرش‌ها را تحویل گرفته؛ موضوعی که تاکنون به صورت روشن مطرح نشده است.
دکتر عبدالرضا مهاجری‌نژاد عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی ضمن تاکید بر این نکته که امین اموال باید از اینکه چه کسی فرش‌های مفقودی را تحویل گرفته اطلاع داشته باشد، گفت: باید توجه داشت تمام اموال دولتی فرم دارند و حتی اگر فرش‌ها تحت مدیریت وزارت میراث فرهنگی نبوده‌اند، باید مشخص باشد چه کسی این اموال را تحویل داده و چه کسی آنها را تحویل گرفته است. همچنین مواردی مثل زمان تحویل نیز در این فرم‌ها قید می‌شود.
وی درخصوص وضعیت نگهداری فرش‌ها در کاخ سعدآباد نیز گفت: جدای از فرش‌هایی که مفقود شده باید در نظر داشت که تعداد زیادی فرش دیگر وجود دارد که در وضعیت مناسبی نگهداری نمی‌شوند و در یک انباری در کاخ سعدآباد نگهداری می‌شوند.
این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: در نهایت به نظرم چه مساله به وزارت میراث فرهنگی یا هر دستگاه دیگری مربوط باشد، ذی‌حساب‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی باید هر سال اموال دولتی را بررسی کند و این فرش‌ها چه جزو اموال فرهنگی و چه اداری باشند، باید درخصوص این موضوع پاسخگو باشند. توجه داشته باشید تمام این اموال در هر صورت اموال سرمایه‌ای هستند و وزارت اقتصاد و دارایی ملزم به بررسی آنهاست. در نهایت باید گفت انتظار می‌رود باتوجه به درگیر بودن دو نهاد یعنی وزارت میراث فرهنگی و نهاد ریاست‌جمهوری، در مورد وضعیت نگهداری آثار در کاخ سعدآباد و وضعیت نگهداری و ابهام‌های موجود اطلاع‌رسانی صریح و روشنی شود.
نادر نینوایی
