سبک سازی و قیرگونی پل تاریخی شهرستان اصفهان مبتنی بر علم مرمت نیست

مجموعه: اخبار اجتماعی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 06 آذر 1402 19:39

مرتضی فرشته نژاد روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا گفت: روشِ مرمت کاروان روی پل شهرستان درست نبوده است و می‌بایست این پل با همان روشی که ساخته شده بود مرمت می‌شد اما حالا این پل را سبک سازی و برای ایزولاسیون در مقابل رطوبت قیروگونی کرده اند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه پل شهرستان نیازی به سبک سازی نداشته است، گفت: اساسا پل را برای ماندگاری بیشتر در مقابل ضربه پای اسب و شتر سنگین می کنند تا تاقش پایین نیاید و در نتیجه باید گفت این پل احتیاجی به سبک سازی نداشته است. از سویی می بایست از ملات آهکی برای ایزولاسیون استفاده می شد چرا که این ملات، رطوبت را جذب و محکم تر می شود و در نتیجه جلوی نفوذ رطوبت به پایین را هم می گیرد.

این پیشکسوت مرمت آثار تاریخی در اصفهان تصریح کرد: امروزه نمی توانیم برای مرمت بناهای تاریخی از بتون، ایزوگام و یا قیروگونی استفاده کنیم بلکه بنای تاریخی را باید به همان شکل که بوده، بشناسیم و مرمت آن هم با همان شکل و با توجه به وضعیت روز باشد.

فرشته نژاد گفت: قیرهایی که در پل استفاده شده است در روزها و سال‌های آینده در اثر تابش خورشید سست می شود و شرایط را برای این اثر بدتر می کند.

وی ادامه داد: گفته می شود برای کف فرشِ کاروان رویِ پل، از کف فرش های خشتی استفاده خواهد شد که از دیدگاه من درست نیست و باید از قلوه سنگ و همان مصالح گذشته استفاده شود اما با این تفاوت که عبور عابران هم با مشکل مواجه نشود.

فرشته نژاد که مرمت ۵۰ سالِ پیش پل شهرستان را برعهده داشته است همچنین گفت: ناظرِ اولِ مرمت پل شهرستان من بودم اما تایید کننده اصلی مرمت، مرحوم باقر آیت الله زاده شیرازی(بنیان‌گذار مرمت علمی بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در ایران ) بود که هیچ کاری بدون اجازه و نظر ایشان انجام نمی شد.

وی در پاسخ به اینکه روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی گفته بود، در مرمت ۵۰ سالِ پیشِ پل شهرستان ترکیب آهک و برخی مصالح ناهمگون همچون قیر باعث از میان رفتن تدریجی عایق قیروگونی بسترِ عرشه پل‌ شده بود، گفت: در مرمت ۵۰ سال پیشِ پل از قیر استفاده نشد، مرحوم شیرازی بالای سرِ مرمت پل بود و اجازه استفاده ذره ای از قیر را نمی داد؛ آنچنان مرحوم شیرازی ما را آموزش داده بود که به کار ایشان اعتقاد داشتیم و به همین دلیل به هیچ وجه از قیر در مرمت این پل استفاده نمی کردیم.

فرشته نژاد یادآور شد: پل شهرستان و به خصوص ساختمان نواقلی(بنای ورودی پل) آن ۵۰ سال پیش مخروبه شده بود و مرمت این اثر در آن سال‌ها بر عهده من بود. علم مرمت اما به ما دیکته می کند که آنچه در بنا بوده است باید همان اجرا شود.

وی اظهار داشت: این پل سوق الجیشی که قدمتش به پیش از دوره اسلام برمی گردد، چندین بار به دلایل مسائل امنیتی و جلوگیری از پیشروی دشمن تخریب و دوباره ساخته و مرمت شده است.

در همین ارتباط سخنگوی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی اصفهان نیز گفت: این پل تاریخی قدیمی ترین پل تاریخی روی زاینده رود است که در ۴۰ یا ۵۰ سال گذشته یکسری مرمت های اساسی بر روی آن انجام شده است.

شهرام امیری ادامه داد: در مرمت های گذشته، از مصالح ناهمگون در عرشه این پل استفاده شده است که در قراردادهای ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ برنامه اداره کل میراث فرهنگی اصفهان این بود که عرشه این پل به طور کامل مرمت و مصالح ناهمگونِ مرمت های پیشین هم اصلاح شود.

وی افزود: برهمین اساس عرشه پل شهرستان سبک سازی شد و با توجه به اینکه احتمال نفوذ آب از عرشه به تاق های آجری وجود دارد، ضمن جمع آوری کف فرش ها، یک لایه سبک و نازک قیر و گونی به جهت ایزوله کردن کف فرش بر روی عرشه انجام شد.

در روزهای گذشته تصاویری از پل شهرستان در فضای مجازی منتشر شد که نشان می داد عرشه پل، قیروگونی شده است و همین موجب نگرانی برخی از کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی نسبت به مداخله غیراصولی در مرمت یک اثر تاریخی شده است.

این اثر تاریخی توسط پیمانکاری که دارای گرید از سوی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان است در حال مرمت است و به گفته معاونت میراث فرهنگی اصفهان، پوشش کار شده بر روی عرشه پل آسفالت نیست و کف این پل با هدف ایزولاسیون رطوبتی قیر و گونی شده تا پس از اصلاح، کف فرش سنگی بر روی آن کار شود.

پل شهرستان یا پل جی کهن‌ترین پلِ تاریخی اصفهان بر روی رودخانه زاینده رود است.

این پل در زمان ساسانیان بنا شده و در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیر و مرمت شده‌ است.

این پل که بیشتر یک پل جنگی و نظامی بوده به لحاظ امنیتی بسیار حائز اهمیت بوده است و به همین دلیل هم در ادواری از تاریخ دچار تخریب شده و سپس مجدد بازسازی و مرمت شده است.