شیر پروانه ای؛ بهترین روش برای جلوگیری از نشت آب در لوله های بزرگ

مجموعه: ابزار و ماشین آلات

شیر پروانه ای برای کنترل جریان سیالات است

چگونه یک شیر پروانه ای مناسب خریداری کنیم؟

معرفی شیر پروانه ای 

شیرهای پروانه ای را باتر فلای (Butterfiy Valve) هم می نامند. از این شیر برای قطع و وصل جریان سیالات مختلف مانند آب، نفت و گاز و سایر سیالات استفاده می شود. معمولا شیرهای پروانه ای بیشتر در کارهای صنعتی استفاده می شوند یا برای آبیاری زمین ها و کارهای کشاورزی به کار گرفته می شوند.

این شیرها یا یک اهرم چرخان دارند که با گرداندن آن پروانه داخل لوله حرکت کرده و می چرخد یا یک اهرم کوچک که 90 درجه باز و بسته می شود. بعضی مدل های باتر فلای هم عملگر اتوماتیک دارند.

از لحاظ ظاهری این شیر یک دیسک دارد که دقیقا در مسیر عبور سیال روی لوله قرار داده می شود. در حالت عادی این دیسک بسته است و با حرکت اهرم یا چرخاندن آن، دیسک که همان پروانه است حرکت کرده و کنار می رود تا جریان سیال به لوله رسیده و از شیر بیرون بیاید.

شیر پروانه ای انواع مختلفی دارد و بسته به اینکه در مسیر لوله های چه نوع سیالی قرار است نصب شود جنس آن فرق دارد. از این شیرها علاوه بر عبور سیالات برای گازها، صنایع هوایی و لوله های انتقال گاز و هوا، بخارات و حتی برای عملیات مکش هم استفاده می کنند. 

شیر پروانه ای یک دیسک با عملکرد پروانه ای دارد

انواع شیر پروانه ای براساس جنس

بر مبنای نوع ماده یا سیالی که از داخل لوله ها عبور می کند جنس شیرهای پروانه ای متفاوت است. بعضی فلزات و مواد نسبت به مواد خورنده آسیب پذیر هستند و برای این سیالات نباید از جنس شیرهایی استفاده کرد که احتمال پوسیدگی و خوردگی دارند. در ادامه جنس های مختلف شیرهای پروانه ای را به شما معرفی خواهیم کرد:

1. شیرهای چدنی دیسک پلاستیکی: از آنجایی که احتمال پوسیدگی و از بین رفتن پلاستیک در اثر مواد خورنده بالاست از این شیر آلات بیشتر برای سیالات یا مواد غیر خورنده استفاده می شود. این شیر اغلب بدنه و اهرم چدنی دارد. 

2. شیرهای چدنی با دیسک استیل: دیسک چرخان و پروانه ای در این مدل، از جنس فلز استیل است. بدنه و بخش های دیگر معمولا از جنس چدن هستند اما بخش اصلی که با مواد و سیال بیشتر در ارتباط است از استیل است؛ بنابراین برای سیالات خورنده هم می توان از این مدل استفاده کرد چراکه استیل مقاومت بالا در برابر مواد خورنده و رطوبت و ... دارد. 

3. شیرهای استنلس استیل: استنلس استیل یک نوع استیل بسیار با کیفیت است. در واقع استیل درجه یک را استنلس استیل می نامند. این شیرها علاوه بر اینکه یک دیسک استنلس استیل دارند بلکه تمامی بدنه و اهرم آن ها هم از همین جنس مرغوب است.

برای محیط هایی که لوله های سیالات بسیار خورنده دارند این شیرها بسیار مناسب هستند و طول عمر بالایی هم دارند. معمولا در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین در صنایع دریایی و کنترل سوخت و کاغذ سازی از شیر پروانه ای استنلس استیل استفاده می شود. 

4. شیر فولادی: این نوع شیر پروانه ای هم در برابر سیالات خورنده چندان مقاوم نیست و بهتر است برای مواد و سیالات غیر خورنده مانند آب و روغن وگاز استفاده شود. همچنین دمای این مواد باید بین 30- تا 400 درجه قرار داشه باشد. 

5. یو پی وی سی یکی از انواع پلاستیک هاست که برای صنایع لوله کشی بسیار استفاده می شود. این ماده در مقابل مواد خورنده و تغییرات دمایی، سرما و گرما مقاومت خیلی خوبی دارد و به جز این مزایا قیمت خیلی مناسبی هم نسبت به فلزاتی مانند استیل دارد. دیگر مزیت این ولو پروانه ای گشتاور پایین برای باز کردن و بستن اهرم است. با توجه به این موارد یکی از پر استفاده ترین ولو های پروانه ای است. 

شیر پروانه ای در جنس های مرغوب تولید می شود

انواع شیر پروانه براساس عملگر

عملگر یا محرک حرکت شیرهای پروانه ای هم انواع مختلفی دارد. این تفاوت ها به جهت تفاوت در فضای دردسترس برای نصب عملگر و همچنین گشتاور مورد نیاز برای باز کردن و بستن شیرهای پروانه ای است. در ادامه انواع محرک یا عملگر را معرفی خواهیم کرد:

1. عملگر دستی یا اهرم دار: این شیرها کاملا ساده هستند و به آن ها نوع کلاجی هم گفته می شود. این مدل شیرها یک دسته یا اهرم دارند که برای باز و بسته کردن دیسک چرخان باید آن ها را تا حدود 90 درجه به چرخش درآورد. پس از باز کردن هم اهرم را که به حالت اول بچرخانیم جلوی سیال گرفته شده و شیر بسته می شود.

2. عملگر گیربکسی: مدل های گیربکسی که کاربری ساده ای دارند از طریق انتقال نیرو به چرخ دنده ها دیسک را حرکت می دهند. این شیرها پر مصرف ترین نوع شیرهای پروانه ای هستند و عملکرد ساده ای دارند. در این مدل با چرخش 90 درجه چرخ دنده سیال عبور می کند. 

3. عملگر بادی یا پنوماتیک: سرعت عملکرد این مدل از محرک های شیر پروانه ای از دو نوع دیگر بیشتر است. عملگرهای بادی اغلب در دو نوع تدریجی و قطع و وصل کننده وجود دارند . برای راه اندازی این محرک به نصب شیر برقی روی عملگر و همچنین وصل کردن باد پنوماتیک نیاز داریم. 

4. عملگر برقی یا شیر برقی: شیرهای برقی هم مانند نوع پنوماتیک برای باز و بسته کردن نیازی به نیروی دست نداشته و به شکل اتوماتیک عمل می کند. این شیرها نسبت به نوع پنوماتیک زمان بیشتری نیاز دارند تا جریان را وصل یا قطع کنند. اگر برای شما مهم است که زمان قطع و وصل سیال کوتاه باشد بهتر است از نوع بادی استفاده کنید. 

شیر پروانه ای عملگرهای مختلفی دارد

مزایای شیر پروانه ای

استفاده از شیرهای پروانه ای مزیت هایی دارد که باعث استفاده روز افزون از این مدل شیرآلات در کنترل جریان سیالات شده است. البته ناگفته نماند که شیر های پروانه ای کمتر در ساختمان ها و منازل مسکونی استفاده می شود و اغلب کارکرد صنعتی دارد. از مزایای این شیر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قیمت این مدل شیرها نسبت به شیرآلات دیگر مناسب تر است.

• شیرهای باتر فلای وزن کم و ابعاد مناسبی دارند.

• نصب و راه اندازی آن ها ساده و بی دردسر است

• با وجودی که برای مکان های صنعتی استفاده می شوند اما فضای کمی را اشغال می کنند و به همین جهت برای مکان هایی با کمبود فضا بسیار مناسب اند. 

• افت فشار سیال در این مدل شیرها در مقایسه با سایرین اغلب کمتر است

• شیرهای باتر فلای در سایزهای بسیار متنوعی تولید می شوند( بین 1 تا 24 اینچ)

• هزینه تعمیرات این شیرها هم نسبت با سایرین کمتر است.

شیر پروانه ای بسیار مقرون به صرفه است

کلام پایانی 

شیر پروانه ای (Butterfiy) یکی از انواع شیر آلات است که دارای یک عدد دیسک چرخشی است. این دیسک در دهانه ورودی سیال روی لوله نصب می شود و با حرکت اهرم یا دستور به شیر پنوماتیک و برقی این دیسک حرکت می کند. با حرکت دیسک محل ورود سیال باز یا بسته می شود. استفاده و کاربری شیر پروانه ای بسیار ساده است و قیمت مناسبی هم در مقایسه با سایر شیر آلات دارد. 

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته