متاپلازی روده؛ زمانی که معده شما به روده تبدیل می شود!

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

متاپلازی روده تغییری در سلول‌های پوششی قسمت فوقانی است

از متاپلازی روده چه می دانید؟ (علائم، علل و درمان) 

التهاب مزمن مری (ازوفاژیت) یا معده (گاستریت) می‌تواند به متاپلازی روده‌ای، یک تغییر سلولی در بافت‌ها، منجر شود. در این وضعیت، سلول‌های پوششی معده یا مری شبیه به بافت‌های پوششی روده‌ها می‌گردند. این تغییر سلولی زمینه‌ساز سرطان است.

متاپلازی روده اغلب به طور تصادفی تشخیص داده می شود

متاپلازی روده چیست؟

متاپلازی روده تغییری در سلول‌های پوششی قسمت فوقانی دستگاه گوارش شما، به ویژه معده یا مری (لوله غذا) است. به آن "روده‌ای" می‌گویند زیرا سلول‌ها تغییر می‌کنند و شبیه به سلول‌های پوششی روده کوچک می‌شوند.

هنگامی که پزشکان متوجه متاپلازی روده می‌شوند، به نظر می‌رسد که پوشش مخاطی مری یا معده شما با پوشش روده‌ای جایگزین شده است. این وضعیت در مری با عنوان مری بارت نیز شناخته می‌شود و در معده ممکن است متاپلازی روده‌ای معده نامیده شود.

این وضعیت چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

دانشمندان معتقدند متاپلازی پاسخی به تحریک مزمن سلول ها است. این تحریک ناشی از عوامل محیطی مختلفی از جمله سیگار و الکل است. متاپلازی روده در مری (مری بارت) ممکن است به دلیل برگشت اسید مزمن از معده به مری رخ دهد. اگر سابقه ریفلاکس مزمن اسید (GERD)، سیگار کشیدن و/یا نوشیدن الکل دارید، ممکن است احتمال ابتلا به مری بارت بیشتر باشد.

از سوی دیگر، متاپلازی روده در معده با یک عفونت باکتریایی گسترده به نام هلیکوباکتر پیلوری همراه است که می تواند به پوشش مخاطی محافظ معده حمله کند. بیماری دیگری به نام "گاستریت آتروفیک متاپلاستیک خودایمنی" نیز می تواند منجر به متاپلازی روده ای معده شود. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن شما به پوشش معده شما حمله می کند. این حالت ارثی است.

متاپلازی روده زمینه‌ساز سرطان است

این وضعیت چگونه بر بدن من تأثیر می گذارد؟

متاپلازی روده معمولاً بدون علامت است، به این معنی که به خودی خود علائمی ایجاد نمی کند. ممکن است علائم مرتبط با علت این عارضه مانند ریفلاکس مزمن اسید یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری داشته باشید که باعث می شود به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. متاپلازی روده معمولاً در طول معاینه، مانند آندوسکوپی فوقانی یا بیوپسی، به دنبال چیز دیگری مشاهده می شود. با این حال، علی‌رغم اینکه هیچ علامت مستقیمی ایجاد نمی‌کند، این یک تغییر سلولی قابل توجه در بدن شما است و پزشک شما می‌خواهد آن را تحت نظر داشته باشد. این پتانسیل پیشرفت به سمت چیزی جدی تر را دارد.

آیا متاپلازی روده جدی است؟

این وضعیت یک عامل خطر برای سرطان در نظر گرفته می شود. این سرطان نیست، اما گامی به سوی آن است. سلول هایی که یک بار تغییر شکل داده اند، احتمال بیشتری برای تبدیل شدن دوباره دارند. اگر آنها مرحله دیگری از تبدیل را پشت سر بگذارند که به نام دیسپلازی شناخته می شود، تبدیل به سلول های پیش سرطانی می شوند.

مرحله بعدی بعد از آن سرطان خواهد بود. متاپلازی روده ممکن است با گذشت زمان در درصد کمی از افراد به سرطان معده یا سرطان مری تبدیل شود. هنوز احتمال زیادی وجود ندارد، اما پزشک شما می خواهد شما را به طور منظم غربالگری کند و در صورت امکان اقداماتی را برای جلوگیری از پیشرفت متاپلازی انجام دهد.

متاپلازی پاسخی به تحریک مزمن سلول ها است

متاپلازی روده ای معده چگونه طبقه بندی می شود؟

پزشک شما ممکن است متاپلازی روده ای معده (IM) را بر اساس میزان آن در معده شما دسته بندی کند:

• کانونی به این معنی است که IM به یک ناحیه کوچک و موضعی در معده شما محدود می شود.

• گسترده به این معنی است که IM در بیش از یک ناحیه از معده شما یافت می شود. احتمال پیشرفت IM گسترده به سمت سرطان بیشتر است.

پزشک شما همچنین ممکن است متاپلازی روده ای معده را بر اساس میزان دگرگونی سلولی طبقه بندی کند:

• IM کامل که نوع I نیز نامیده می شود به این معنی است که سلول های جدید در معده شما بیشترین شباهت را به سلول های روده کوچک دارند . این اولین مرحله متاپلازی روده در نظر گرفته می شود.

• IM ناقص یا نوع II به این معنی است که سلول های جدید بیشتر شبیه سلول های روده بزرگ شما (کولون) هستند. این مرحله پیشرفته IM در نظر گرفته می شود و احتمال پیشرفت به دیسپلازی بیشتر است.

• برخی از دانشمندان همچنین نوع III را براساس پیکربندی کمی متفاوت سلول ها تعریف می کنند. نوع III نیز در دسته IM ناقص قرار می گیرد.

مراحل پیشرفت متاپلازی روده (مراحل دیسپلازی)

مهم است بدانید که خود متاپلازی روده به مراحل مختلف تقسیم نمی‌شود. این یک وضعیت پیش سرطانی است، اما مراحل مشخصی را طی نمی‌کند. با این حال، برخی تغییرات سلولی در متاپلازی روده می تواند نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به سرطان باشد. این تغییرات به عنوان دیسپلازی شناخته می شوند و به دو درجه پایین و بالا تقسیم می شوند.

دیسپلازی با درجه پایین (Low-grade dysplasia):

در دیسپلازی با درجه پایین، برخی از سلول ها شروع به نشان دادن تغییرات اولیه در ساختار خود می کنند. این سلول ها پیش سرطانی در نظر گرفته می شوند، اما به نظر نمی رسد به طور تهاجمی در حال تغییر باشند. پزشک شما ممکن است توصیه کند قبل از پیشرفت، دیسپلازی با درجه پایین را درمان کنید.

دیسپلازی با درجه بالا (High-grade dysplasia):

در دیسپلازی با درجه بالا، سلول ها تغییرات ساختاری پیچیده تری از جمله شاخه شدن و جوانه زدن را نشان می دهند، اما هنوز به نظر نمی رسد تهاجمی باشند. این مرحله به سرطان نزدیکتر است. پزشک شما ممکن است توصیه کند قبل از پیشرفت، دیسپلازی با درجه بالا را درمان کنید.

متاپلازی روده در معده با یک عفونت باکتریایی به نام هلیکوباکتر پیلوری همراه است

این وضعیت چقدر شایع است؟

از آنجایی که متاپلازی روده هیچ علامت مستقیمی ایجاد نمی کند و تنها از طریق آزمایش می توان آن را تشخیص داد، نمی توان فهمید که چقدر در جمعیت عمومی شایع است. تخمین ها بین 3 تا 20 درصد در میان همه آمریکایی ها متغیر است. IM معده در بین اسپانیایی تبار و آسیای شرقی شایع تر است. مری بارت در مردان سفیدپوست شایع تر است.

علت متاپلازی روده چیست؟

به نظر می رسد متاپلازی روده ناشی از واکنش به تحریک طولانی مدت بافت های پوششی معده یا مری باشد. دانشمندان دقیقاً نمی دانند که چرا این عارضه در برخی افراد رخ می دهد و در برخی دیگر خیر، اما به نظر می رسد ترکیبی از عوامل در آن دخیل باشند، از جمله:

• تعداد عوامل تحریک کننده بافت ها: هرچه تعداد عوامل تحریک کننده بیشتر باشد، احتمال ابتلا به متاپلازی روده افزایش می یابد.

• شدت عوامل تحریک کننده: شدت عوامل تحریک کننده نیز بر بروز متاپلازی روده تاثیر می گذارد.

• مدت زمان مواجهه با عوامل تحریک کننده: هرچه مدت زمان در معرض عوامل تحریک کننده بیشتر باشد، خطر ابتلا افزایش می یابد.

• استعداد ژنتیکی (سابقه خانوادگی متاپلازی روده یا سرطان معده یا مری): داشتن سابقه خانوادگی این بیماری ها می تواند خطر ابتلا را بالا ببرد.

عوامل تحریک کننده اصلی:

• اسید معده (و رفلاکس اسید): اسید معده و رفلاکس آن به مری می تواند باعث تحریک و در نهایت متاپلازی روده شود.

• اسیدهای صفراوی (و رفلاکس صفرا): ریفلاکس اسیدهای صفراوی از روده کوچک به معده نیز می تواند منجر به این عارضه گردد.

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری با حمله به پوشش مخاطی محافظ معده، زمینه را برای متاپلازی روده فراهم می سازد.

•سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی تحریک مری و معده است و خطر ابتلا به متاپلازی روده را افزایش می دهد.

• مصرف الکل: مصرف الکل نیز می تواند به تحریک مری و معده منجر شده و خطر متاپلازی روده را بالا ببرد.

• آلاینده های محیطی: برخی از آلاینده های محیطی نیز ممکن است در بروز متاپلازی روده نقش داشته باشند.

اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت کند برداشتن بافت آسیب دیده توصیه می شود

چه شرایط قبلی ممکن است منجر به متاپلازی روده شود؟

در صورت داشتن سابقه موارد زیر ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به IM باشید:

• ازوفاژیت

• گاستریت مزمن یا آتروفی معده

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری

• رفلکس اسید

• رفلاکس صفرا 

• الکلیسم 

آیا عوامل خطر دیگری دخیل هستند؟

این عوامل خطر اضافی احتمال ابتلا به متاپلازی روده را افزایش می دهد:

• مصرف زیاد نمک و چربی: محتوای نمک با التهاب معده مرتبط است. محتوای چربی نمک‌های صفراوی را در سیستم گوارشی افزایش می‌دهد، که ممکن است در هنگام برگشت صفرا به معده یا مری به تجزیه مخاط کمک کند.

• مصرف کم میوه و سبزیجات: میوه ها و سبزیجات برای قلیایی کردن معده و متعادل کردن محتوای اسید مهم هستند. آنها همچنین منابع مهم ویتامین C و آنتی اکسیدان ها هستند که نشان داده شده است که از IM جلوگیری می کنند.

• سن: خطر ابتلا به IM با افزایش سن افزایش می یابد، زیرا این بیماری در افراد مسن زمان بیشتری برای پیشرفت داشته است.

• ژنتیک: به نظر می رسد برخی افراد از نظر ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به IM هستند.

علائم متاپلازی روده چیست؟

IM به خودی خود علائمی ایجاد نمی کند. اما اگر IM دارید، به این معنی است که معده یا مری شما برای مدت طولانی در معرض التهاب مزمن بوده است. شما احتمالاً گاهی متوجه این علائم شده اید. التهاب در مری شما (ازوفاژیت) ممکن است به صورت زیر باشد:

• بلع دشوار یا دردناک 

• برگشت اسید (جریان برگشتی به داخل دهان) 

• سوزش سردل 

التهاب پوشش معده (گاستریت) ممکن است به این صورت باشد:

• دل درد

• نفخ شکم 

• حالت تهوع 

تنها راه برای از بین بردن متاپلازی روده برداشتن بافت آسیب دیده است

متاپلازی روده چگونه تشخیص داده می شود؟

متاپلازی روده اغلب به طور اتفاقی در حین بررسی‌های پزشکی دیگر، به خصوص در طی آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می‌شود. در طول معاینه، آندوسکوپیست ممکن است نوارهایی از بافت به رنگ صورتی- نارنجی را مشاهده کند که به داخل مری شما کشیده شده‌اند. در معده، متاپلازی روده به صورت لکه‌های غیرطبیعی ظاهر می‌شود. برای تایید تشخیص، آندوسکوپیست ممکن است نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت غیرطبیعی انجام دهد.

اگر سابقه گاستریت مزمن یا رفلاکس اسید معده دارید، پزشک شما ممکن است برای بررسی متاپلازی روده، آندوسکوپی فوقانی را تجویز کند. 

در طول معاینه آندوسکوپی فوقانی چه اتفاقی می افتد؟

پزشک شما قبل از معاینه دارویی به شما پیشنهاد می‌کند تا به آرامش و بی‌حس کردن گلو کمک کند. سپس لوله‌ای بلند، نازک و انعطاف‌پذیر را با یک دوربین و یک چراغ در نوک، پایین گلو، از طریق مری، به معده و قسمت اول روده کوچک (اثنی‌عشر) منتقل می‌کنند. به این لوله آندوسکوپ می گویند. دوربین قسمت داخلی دستگاه گوارش فوقانی شما را روی صفحه نمایش می دهد تا پزشک شما را بررسی کند. کل فرآیند، از جمله آرام بخش، حدود 30 دقیقه طول می کشد.

متاپلازی روده چگونه درمان می شود؟

پزشک این بیماری را با تلاش برای از بین بردن محرک های ایجاد کننده آن درمان می کنند. آنها امیدوارند از این طریق حداقل از پیشرفت متاپلازی جلوگیری کنند. ترک سیگار و نوشیدن الکل، درمان رفلاکس اسید و ریشه کن کردن عفونت هلیکوباکتر پیلوری به بافت های شما فرصتی می دهد تا از التهاب مزمنی که باعث متاپلازی می شود، بهبود یابند. اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت کند، پزشک ممکن است برداشتن بافت آسیب دیده را برای جلوگیری از پیشرفت آن به سرطان توصیه کنند.

آیا متاپلازی روده قابل درمان است؟

در تئوری، با تشخیص زودهنگام آن و حذف کامل محرک ها، متاپلازی می تواند در طول زمان برگشت پذیر باشد. با این حال، مطالعات به طور قطعی نشان نداده اند که این امر تا کنون موفق بوده است. تنها راه شناخته شده برای از بین بردن متاپلازی روده، برداشتن بافت آسیب دیده است. حتی در آن زمان، متاپلازی گاهی دوباره ظاهر می شود. این ممکن است به این دلیل باشد که یافتن تمام بافت آسیب دیده برای برداشتن دشوار است، یا ممکن است به این دلیل باشد که برنامه ریزی سلول ها به طور دائم تغییر کرده است. مطالعات طولانی مدت پس از درمان برای حل این معما مورد نیاز است.

IM طی یک دوره طولانی التهاب مزمن ایجاد می شود.

چگونه می توانم از ابتلا به متاپلازی روده پیشگیری یا کاهش دهم؟

IM طی یک دوره طولانی التهاب مزمن ایجاد می شود. شما می توانید با تلاش برای کاهش سوزش معده و مری به مرور زمان خطر خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهید:

• ترک سیگار و/یا نوشیدن الکل: حتی کاهش تکرار عادت به کاهش آسیب کمک می کند. اگر در خانه یا محل کار خود در معرض دود دست دوم قرار می گیرید، راه هایی را برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آن در نظر بگیرید.

• علائم خود را جدی بگیرید: اگر مشکلات بلع یا گوارشی، درد معده یا سوزش سر دل دارید، یا یک مورد شناخته شده از ریفلاکس اسید معده دارید، سعی کنید به دنبال درمان باشید. پزشک می تواند به شما کمک کند تا راه هایی برای مدیریت وضعیت خود بیابید.

انجام معاینات منظم ممکن است بدون توجه به علائم گاستریت یا ازوفاژیت داشته باشید. معاینات منظم با پزشک می تواند به شما کمک کند که از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشید. هرچه این پیش شرط ها زودتر شناسایی و مدیریت شوند، احتمال پیشرفت آنها کمتر خواهد بود.

• حفظ یک رژیم غذایی سالم: به دلایل مختلف، از جمله IM، می توانید با خوردن رژیم غذایی با محتوای چربی و نمک کمتر و میوه ها و سبزیجات بیشتر از سلامت خود محافظت کنید.

اگر این شرایط را داشته باشم چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

پزشک شما می خواهد آن را تحت نظر نگه دارد. در حالی که اکثر موارد تا حد سرطان پیشرفت نمی کنند، شما باید قبل از آن مداخله کنید. در عین حال، پزشک شما بر روی درمان علل IM تمرکز خواهد کرد. این معمولاً شامل تغییراتی در سبک زندگی شما می شود.

متاپلازی روده معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند

سوالات متداول درباره متاپلازی روده

1. آیا متاپلازی روده خطرناک است؟

متاپلازی روده به خودی خود خطرناک نیست، اما می تواند به یک وضعیت پیش سرطانی به نام دیسپلازی تبدیل شود. دیسپلازی اگر درمان نشود، می تواند به سرطان تبدیل شود.

2. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به متاپلازی روده هستند؟

افرادی که در معرض خطر ابتلا به متاپلازی روده قرار دارند عبارتند از:

افراد سیگاری ، افراد الکلی ، افراد مبتلا به رفلاکس اسید معده مزمن ، افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری ، افراد دارای سابقه خانوادگی متاپلازی روده یا سرطان معده یا مری

3. علائم متاپلازی روده چیست؟

 متاپلازی روده معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند و اغلب به طور تصادفی در حین معاینه پزشکی دیگر مانند آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می شود.

4. متاپلازی روده چگونه تشخیص داده می شود؟

متاپلازی روده معمولاً با آندوسکوپی فوقانی تشخیص داده می شود. در طول این معاینه، پزشک یک لوله نازک و قابل انعطاف با دوربین و نور در انتهای آن را از طریق گلو، مری، به داخل معده و قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر) شما عبور می دهد. دوربین تصاویر داخل دستگاه گوارش فوقانی شما را بر روی یک صفحه نمایش نشان می دهد تا پزشک آن ها را بررسی کند.

5. متاپلازی روده چگونه درمان می شود؟ 

درمان متاپلازی روده بر روی از بین بردن عوامل تحریک کننده ای که باعث آن می شوند تمرکز دارد. این ممکن است شامل ترک سیگار و الکل، درمان رفلاکس اسید معده و ریشه کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری باشد. اگر متاپلازی به دیسپلازی پیشرفت کند، پزشک ممکن است برداشتن بافت آسیب دیده را برای جلوگیری از تبدیل آن به سرطان توصیه کند.

جمع بندی 

متاپلازی روده ای معده یا مری نشانه آسیب است. ممکن است قابل برگشت باشد یا نباشد. اگرچه ممکن است به خودی خود علائمی ایجاد نکند، اما نشان می دهد که آسیب قابل توجهی قبلاً وارد شده است. همچنین هشداری است مبنی بر اینکه اگر آسیب متوقف نشود، ممکن است آسیب جدی تری ایجاد شود. اگرچه احتمال سرطان اندک است، مهم است که این هشدار را جدی بگیرید و سعی کنید آنچه را که به معده یا مری شما آسیب می‌زند کاهش یا از بین ببرید. با توجه به این شانس، ممکن است بهبود نسبی یا کامل امکان پذیر باشد و می توان از نتایج بدتر جلوگیری کرد.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته