آشنایی با درخت عرعر

مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم

درخت عرعر بومی چین و جنوب کره و ژاپن است

عَرعَر یا آیلان (Ailanthus altissima) از خانواده (Simaroubaceae) می باشد. در گویش گیلکی به آن کول (کهل kol) دار گویند.

نام «عرعر»، که در متون فارسی آمده است، به گونه ای که دهخدا تذکر می دهد، این درخت نیست، بلکه منظور سرو کوهی بوده است.

نام چینی اش مفهوم آسمانی دارد و به آن درخت بهشتی هم می گویند. املای عربی «عرعر» به گمان نادرست و اَراَر» درست تر باشد. دیگر نام های این گیاه «اَروج»، «شجرة اﷲ» و «شجرة السماء» « سماق چينی » می ‌باشند. در گویش گیلکی به آن کول دار (کهل kol) گویند.

واژه اَبْرُس برگرفته از اَبروس (به پهلوی: 'brws, abrus) از زبان پهلوانیگ است.

خاستگاه

این درخت بومی چین و جنوب کره و ژاپن است. امروز در همه قاره ها با آب و هوای گرم تا معتدل یافته می شود.

درخت عرعر درختی زیباست، که جزء خانواده سیما روباسه می باشد. بومی مناطقی از چین و تایوان است. این درخت با نام های دیگری همچون آیلان، درخت بهشتی، کول دار، کئول دار، کهل دار و … نیز شناخته می شود.

درختی است دو پایه و خران کننده که دارای برگ های پهنی است که دندانه دار و به رنگ سبز می باشد. از درخت عرعر بیشتر در فضای سبز شهری استفاده می شود، چرا که در برابر آلودگی های صنعتی مقاوم است.

میوه درخت عرعر بال دار می باشد که پس از رسیدن به رنگ قرمز در می آید. این درخت زیبا ریشه های خزنده ی زیادی دارد. خواص دارویی و درمانی نیز دارد.

گونه ای درخت است که رشد سریعی دارد. ریشه های آن به سرعت پراکنده می شوند، در شرایط مناسب تند و بوته وار می روید. جوانه‌های خرم و پربرگ از ریشه های پراکنده سر می زنند و تا دو سه متر می بالند و منطقه نمناک را یکساله می پوشانند. درختان چنین جنگلی پس از بیست تا بیست و پنج سال به ارتفاع حدود سی متر می رسند.

جوانه ها صاف و قهوه ای و میانشان به نسبت پوک است. پوست تنه نوع ایرانی در بلوغ و پیری رفته رفته به سفیدی می گراید. تاج درخت چتری ناآراسته است. برگچه های بیضی شکل، صاف و براق بر دمبرگ سی تا نود سانتی روبروی هم ریسه شده و برگ پَروَش بزرگی فراورده اند. عرعر ایرانی حدود فروردین جوانه می زند و برگ های سرخ ‌فام سربر می ‌آورند.

برگریزانش دیرگاه پاییز روی می دهد و برگ ها نخست به زردی می گرایند. یکی از گیاهان دوپایه است، به این معنا که گل های نر بر درخت نر و گل های ماده بر درخت ماده پدید می آیند. گل های عرعر از پایان اردیبهشت می شکفند و بوی ناخوشایندی می پراکنند. گفته اند، این بو از گل نر برمی‌خیزد. در تیر ماه میوه های زبان گنجشک مانند، که مغز در میان پوستهٔ بالداری درلمیده، بر خوشه های هزاردانه‌ای بیرون می ریزند.

یکی از درختانی که موجب حساسیت در برخی از استان های شمالی و مشهد مقدس می شود درختی با نام درخت عرعر می باشد.

درخت عرعر از درخت های حساسیت زا می باشد

بنسای درخت عرعر:

درخت عرعر به صورت بنسای قابلیت رشد دارد. برای این منظور بذر بنسای درخت عرعر را تهیه کنید و سپس آن را در گلدان مورد کشت قرار دهید.

1) بذر در فروردین ماه به عمق 0.5 سانتی متر کاشته شده و روی بذر را با لایه نازکی از ماسه بادی می پوشانند.

2) تقسیم ریشه یا قلمه گیری از ریشه و کاشت در خاک سبک که در بهار انجام می گیرد.

طرز کاشت درخت عرعر:

از طریق بذرکاری انجام می شود. هرچند بدون تیمار هم بذرها جوانه می زنند ولی نتیجه بهتر با تیمار سرمایی در دمای 4 درجه سانتیگراد در مدت دو ماه حاصل می شود.

درخت عرعر از طریق بذر، قلمه، خواباندن ریشه تکثیر می شود. در کشت بذری برای رشد بهتر بذر را 24 ساعت در آب خیس کنید. سپس بذر را در خزانه ای بکارید و روی آن را با لایه نازکی از کود بپوشانید و سپس آن را آبیاری کنید طوری که سطح مورد نظر مرطوب باشد.

تا زمان جوانه زنی خاک باید مرطوب باشد، برای این منظور روی بذر را با نایلون بپوشانید. پس از حدود دو تا سه هفته بذر جوانه می زند و رشد خود را آغاز می کند که می توایند نایلون را بردارید.

پس از آنکه نهال بدست آمده به حد معینی از رشد رسید آن را می توانید جا به جا کنید.

در روش قلمه زنی پس از تهیه قلمه آن را در مخروطی از شن و ماسه بکارید تا قلمه ریشه دار شود.

درخت عرعر از طریق بذر، قلمه، خواباندن ریشه تکثیر می شود

ارتفاع درخت درخت عرعر:

ارتفاع این درخت به 30 متر نیز می رسد. ارتفاع بسنای این درخت بین 30 تا 80 سانتی متر است.

فاصله کاشت بذر درخت عرعر:

فاصله کاشت بذر بین 20 تا 40 سانتی متر است. فاصله نهال بین 1/5 متر تا 2 متر می باشد.

عمق کاشت بذر درخت عرعر:

در عمق نیم سانتی متری بکارید.

خاک مناسب رشد درخت عرعر:

برای رشد بهتر خاک های لومی و مرطوب مناسب است، این درخت نسبت به خاک حساس نیست.

دمای مناسب رشد درخت عرعر:

دمای ایده آل رشد این درخت 22 درجه سانتیگراد می باشد.

زمان گلدهی درخت عرعر:

گلدهی این درخت از اوایل فصل تابستان شروع می شود.

مقدار آبدهی درخت عرعر:

به آبیاری کمی نیاز دارد.

نور درخت عرعر:

درخت عرعر آفتاب کامل و نیمه سایه را دوست دارد.

درخت عرعر نسبت به آسیب دیدگی توسط حشرات و بیماری ها مقاومت قابل توجهی دارد.

درخت عرعر نسبت به آسیب دیدگی توسط حشرات و بیماری ها مقاومت قابل توجهی دارد

خواص درخت عرعر

1. جهت دفع كرم كدو 5 گرم پوست ريشه اين گياه را در 150 سی سی آب جوش 20 دقيقه دم‌كرده به مدت 8 روز صبح و شب يک قاشق سوپخوری و روز هشتم يک مسهل روغن ميل كنند (مسهل روغنی مانند روغن كرچک) و روز هشتم هنگام اجابت مزاج در تشتی از آب نيم گرم بنشينند تا سر كرم كدو خارج شود، يا روزی يک گرم از پودر ريشه اين درخت ميل كنند و روز هفتم از روغن كرچك به عنوان مسهل استفاده كنند.

2. جهت درمان اسهال 5 گرم پوست درخت عرعر را در 150 سی سی آب جوش دم كرده صبح و شب يک قاشق چايخوری ميل كنند.

3. جهت زخم های انگلی پا كه توأم با خارش مي‌باشند با جوشانده برگ های اين درخت پاها را بشويند.

4. محلول جوشانده درخت عرعر يك حشره كش قوی می باشد.

5. كساني كه ورم پروستات دارند از دمكرده پوست ريشه درخت عرعر به مدت 7 روز صبح و عصر يک قاشق مرباخوری بنوشند.

6. جهت سوء هاضمه و ناراحتی های گوارشی و روده‌ ای از دمكرده پوست ريشه درخت عرعر صبح و شب يک قاشق مرباخوری ميل كنند.

7. جهت درمان احتلام از دمكرده پوست ريشه درخت عرعر صبح و شب يک قاشق مرباخوری به مدت 8 روز ميل كنند.

8. به خاطر مدر بودن آن جهت ورم مثانه و سنگ‌هاي ادراري مورد استفاده قرار می گيرد.

9. جهت درمان عادت ماهانه دردناك 5 روز به عادت مانده روزی 2 قاشق سوپخوری از دمكرده ريشه اين گياه بنوشند.

10. جهت بيماري نقرس و رماتيسم نيز مفيد می باشد.

11. جهت سنگ صفراوی از دمكرده ريشه اين گياه می توان استفاده كرد.

گردآوری: بخش علمی بیتوته