پویایی و قدرت در برابر چالش‌ها: راهکارهای رفتار جرات مندانه

مجموعه: برای زندگی بهتر

رفتار جرات مندانه چیست

رفتار جرات مندانه چیست و چطور آن را تقویت کنیم؟

افرادی که اعتماد به نفس و توانایی کافی برای بیان خواسته ها و نیازهایشان ندارد ، اغلب سعی می کنند با پرخاشگری به اهدافشان برسند.

یادگیری رفتار جرات مندانه بهترین راه برای ایجاد روابطی قوی و مطمئن است و باعث می شود بتواند با افزایش اعتماد به نفس ، نظراتتان را بیان کنید و به خواسته هایتان برسید. 

اگر میخواهید مسئولیت های بیشتر و مهم تری را بپذیرید نیاز به رفتار جرات مند دارید ، برخی افراد ذاتاً قاطعند و رفتار جراتمندانه دارند ولی برخی دیگر برای یادگیری این مهارت باید تمرین کنند. 

قاطع بودن و داشتن رفتار جرات مندانه به معنی ایجاد تعادل بین انفعال و پرخاشگری و در نظر گرفتن منافع خودتان در کنار منافع دیگران به نحوی است که شما را به نتیجه برد برد برساند. 

در ادامه مقاله اهمیت رفتار جرات مندانه و تکنیک های آموزش رفتار جرات مندانه را با هم بررسی می کنیم. 

جرات مندی چیست؟

جرات مندی مترادف با قاطعیت است ، افراد قاطع در ارتباط با دیگران صادقانه رفتار کرده و به خودشان مسلط هستند و دیگران به راحتی تحت تاثیر قاطعیت آنها قرار می گیرند. 

افراد جرات مند ، توانایی نه گفتن به موقع را دارند. مهار استرس و خشم و افزایش اعتماد به نفس از مهم ترین رفتارهای جرات مندانه است.

از آنجا که این افراد بدون از کوره در رفتن توانایی دفاع از افکارشان را دارند مورد احترام و تایید  دیگران قرار می گیرند.

ویژگی های افراد با رفتار جرات مندانه

ویژگی های رفتار جرات مندانه

- احترام گذاشتن به خود و دیگران

- دفاع مناسب از افکار ، احساسات و منافع

- احترام به حقوق دیگران

- مذاکره با دیگران برای حل مسائل 

- قاطعیت همراه با تعادل : در بیان نیازها و خواسته های خود صریح باشید ولی نیازها و خواسته های دیگران را هم در نظر بگیرید.  نظراتتان را محکم ، منصفانه و با همدلی بیان کنید.

- به فکر برد برد باشید : اگر به حقوق ، نیازها و احساسات و خواسته های دیگران توجه نکنید ، رفتارتان منفعت طلبانه همراه را زورگویی می شود ولی رفتار جرات مندانه به حقوق دیگران احترام می گذارد و رضایت طرف مقابل را هم جلب میکند. 

فواید رفتار جرات مندانه 

- ایجاد احساس توانمندی و اقتدار

- افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس

- درک احساسات 

- بهبود سلامت روان و ارتباط با دیگران

- رفتار منصفانه و دریافت احترام متقابل

- پیشگیری از سوءاستفاده دیگران

ایجاد روابط صادقانه

جرات مندی باعث می شود که بتوانید هنگام ارتباط با دیگران به راحتی احساسات و افکارتان را بیان کنید. این افرد نفع طرف مقابل را تشخیص میدهند و به سرعت نقاط مشترکی پیدا میکنند که به سود هر دو طرف باشد. 

تبدیل شدن به مدیری موفق

رفتار جرات مندانه همراه با انصاف و احترام است و دیگران را وادار می کند به همین شکل با شما رفتار کنند. افراد قاطع محبوب دیگران می شوند و افراد زیادی تمایل پیدا می کنند با آنها کار کنند. 

عمل گرایی

افراد جرات مند توانایی مدیریت بحران دارند ، مهارت تصمیم گیریشان قوی است و برای یافتن بهترین راه حل ها هر کاری انجام میدهند. برای کارهایشان برنامه ریزی میکنند و اگر برنامه مطابق انتظار پیش نرفت احساس خطر یا قربانی شدن ، ندارند.

رضایت شغلی بیشتر

از آنجا که این افراد توانایی نه گفتن دارند ، می توانند حد و مرزهای خود را مشخص کرده و احساس امنیت و رضایت شغلی بیشتری داشته باشند.

فواید رفتار جرات مندانه

خطرات رفتار جرات مندانه 

در برخی از فرهنگ های سازمانی افراد جرات مند را بی ادب می دانند و رفتار منفعلانه را ترجیح می دهند. مردان بیشتر از زنان به قاطعیت داشتن تشویق می شوند و رفتار جرات مندانه برای زنان کمتر مورد قبول واقع می شود. 

زیاده روی در جرات مندی باعث خواهد شد که رفتار قاطعانه شما مانع از شنیدن ایده های خوب شود، از همکارانتان دور شوید و روابطتان آسیب ببیند. 

علت و عوارض رفتار غیر جراتمندانه

اغلب ما آموخته ایم که باید رضایت دیگران را در نظر بگیریم و تسلیم خواسته های آنها شویم. یاد گرفته ایم که خوب نیست خواسته های خود را مهم تر از خواسته های دیگران بدانیم و اگر کسی کاری کرد یا چیزی گفت که دوست نداشتیم باید ساکت باشیم و سعی کنید در آینده از آن آدم دوری کنید. 

اگر رفتار جرات مندانه را بلند نباشیم در طول زندگی بارها و بارها احساسات زیر را تجربه خواهیم کرد :

1 - افسردگی که در نتیجه خشمی است که درون خودمان ریخته ایم و احساس  این که کسی نمی تواند به ما کمک کند  ، احساس ناامیدی و کنترل نداشتن بر زندگی. 

2  - رنجش از خشم درونی  نسبت به سواستفاده دیگران.

3 - نا امیدی که چرا من قربانی ام و همه از من سوء استفاده می کنند.

4 - خشم و خشونتی که به دلیل عدم ابراز مناسب عصبانیت به ناگاه باعث انفجار خواهد شد. 

5 - نگرانی و انزوا ، اگر قرار باشد از افراد و موقعیت هایی که باعث ایجاد احساس بد در شما می شوند دوری کنید، کم کم از فعالیت های لذت بخش و موقعیت های کاری مناسب و خیلی چیزهای خوب دیگر محروم خواهید شد. 

6 - عدم توانایی ابراز احساسات خوب و بد باعث می شود فرد نتواند احساسات و نیازهای خود را بیان کند و روابطش در همه زمینه ها خراب شود. 

7 - استرس وارد شده به بدن ناشی از عدم جرات مندی باعث سردرد ، فشارخون ، زخم معده و دردهای جسمی متعدد می شود.

8 - فرزندان شما در صورتی که رفتاری قاطع و جرات مندانه نداشته باشید ، سوارتان خواهند شد. 

چطور رفتار جرات مندانه داشته باشیم؟

یادگیری رفتار جرات مندانه ساده نیست ولی امکان پذیر است چرا که باید الگوهای رفتاریتان را که در طول سالها در ناخودآگاهتان شکل گرفته است را تغییر بدهید ، برای این که بتوانید رفتاری جرات مندانه و قاطعانه داشته باشید میتوانید از تکنیک های زیر استفاده کنید :

ارزیابی رفتاری

قبل از این که بخواهید رفتارتان را تغییر دهید باید سبک رفتاری خودتان را با پاسخ به سوالات زیر پیدا کنید:

در جمع دوستان و افراد تازه وارد نظراتتان را بیان می کنید یا ترجیح میدهید ساکت باشید؟

زمانی که برای انجام کاری تحت فشار قرار میگیرید ، توانایی نه گفتن دارید؟

قضاوت کننده یا سرزنش کننده هستید؟

مردم از صحبت کردن با شما خسته می شوند ، میترسند یا به شما اعتماد می کنند؟

یادگیری رفتار جرات مندانه 

برای خودتان ارزش قائل باشید

باید ضمن احترام گذاشتن به ارزش های سازمان و تیم برای ارزش های خوتان هم احترام بگذارید. خودباوری پایه اعتماد به نفس و رفتار جرات مند است.

زمانی که به دیگران نشان دهید که شایسته رفتار محترمانه هستید و اعتماد به نفس دارید و از حقوق و مرزهای خودتان محافظت میکنید و به فکر خواسته های خودتان هستید ، دیگران به شما احترام خواهند گذاشت. 

از افعال تاکیدی واضح برای بیان جملاتتان به گونه ای استفاده کنید که دیگران را از نظر شما مطلع کند و احساس متهم بودن به آنها ندهد.

استفاده از فعلهایی مثل ، می خواهم ، نیاز دارم یا احساس میکنم برای انتقال درخواستها بسیار مفید است.

با اطمینان حرف بزنید

منتظر نمانید که دیگران متوجه نیازهای شما شوند ، این انتظار ممکن است تا ابد طول بکشید. ابتکار عمل را به دست بگیرید و احساس  ها و نیازهایتان را با اطمینان بیان کنید.

برای رسیدن به اهداف سازمان ، شفاف و قاطع از مدیرتان بخواهید ابزار مناسب را در اختیارتان بگذارد حتی اگر در حال حاضر رفع نیاز شما امکان پذیر نیست ، محترمانه از او بپرسید میتوانید مجدد در 6 ماه آینده درخواست بدهید یا خیر.

از روشی استفاده کنید که علاوه بر نیازهای شما به رفع نیاز دیگران هم کمک کند. 

دقیقا بیان کنید که چطور به موقعیت یا مشکل نگاه میکنید.

احساس خود را به موقعیت ها ساده و روشن بیان کنید. 

هر چه نیاز دارید را بیان کنید و انتظار حدس زدن از طرف مقابل نداشته باشید. 

تاثیر مثبت درخواستتان را بر طرف مقابل یا شرکت توضیح دهید. 

شما مسئول واکنش دیگران نیستید

اگر دیگران در مقابل قاطعیت شما عصبی شدند ، سعی کنید واکنش مشابه نشان ندهید و با رفتار محترمانه اوضاع را آرام کنید.

به نیازهای دیگران احترام بگذارید و مودبانه از نیازهای خودتان دفاع کنید. 

ممکن است گاهی از کوره در بروید ولی رفتارتان باید همواره مودبانه باشد.

چطور جرات مند باشیم

انتقاد پذیر باشید

بازخوردهای مثبت و منفی را متواضعانه بپذیرید. انتقادهای مثبت سازنده اند و حتی اگر با آنها موافق نیستید بدون جبهه گیری یا عصبانیت نظرتان را بیان کنید. 

نه گفتن را بیاموزید

نه گفتن کار سختی است به خصوص اگر به آن عادت نداشته باشید. با این حال برای رفتار جرات مندانه ، نه گفتن ضروری است. شما زمان و توانایی های محدودی دارید و اگر بخواهید به برنامه ریزی های خودتان برسید باید بتوانید به درخواست های اضافه ، نه بگویید. 

شما نمیتوانید همزمان چندین کار را انجام دهید و همه را راضی نگه دارید. پای حرفهایتان  بمانید و قاطعیت داشته باشید ولی سعی کنید رفتارتان پرخاشگر نشود و مودبانه و منصفانه رفتار کنید. 

کنترل احساسات

در شرایطی که احساساتی شده اید و نمیتوانید تشخیص دهید کار درست کدام است ، سکوت کنید. ناامیدی ، عصبانیت و بغض کردن احساسات طبیعی هستند ولی مانع از رفتار قاطعانه می شوند. در این شرایط کمی صبر کنید و بگویید به زمان نیاز دارید. 

نفس عمیق بکشید تا بر احساساتتان مسلط شوید و بتوانید با صدای محکم و یکنواخت صحبت کنید. 

تمرین کنید

اگر میخواهید رفتار جرات مندانه را بیاموزید ، تمرین کنید. سناریوهایی که احتمال می دهید با آنها مواجه خواهید شد را با صدای بلند تمرین کنید. سعی کنید واکنش های مختلف را در نظر بگیرید و برای هر کدام پاسخی منطقی و مناسب آماده کنید. 

استفاده از زبان بدن

برای برقراری ارتباط موثرعلاوه بر کلام محکم و قاطع میتوانید از زبان بدن و حالت چهره استفاده کنید. صاف بنشینید ، ارتباط چشمی برقرارکنید، چهره مثبت یا خنثی داشته باشید. پاها را روی هم نیندازید. 

و با زبان بدنتان حالت یک فرد با اعتماد به نفس و محکم را به طرف مقابل القا کنید.

همدلی را تمرین کنید

درک متقابل و همدلی تاثیر زیادی در رفتار جرات مندانه دارد. از زاویه نگاه دیگران هم به موضوعات بنگرید و به افکارشان اهمیت بدهید. با درک متقابل میتوانید به دیدگاهی مشترک برسید و روشی مناسب برای حل مسئله بیابید. 

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته