شاخص قدرت نسبی (RSI)؛ راز نهفته در نوسانات بازار

مجموعه: سرمایه های دیجیتالی

RSI ابزاری برای سنجش قدرت و سرعت حرکات قیمت

RSI:دروازه‌ای به دنیای تحلیل تکنیکال 

هنگامی که قیمت یک سهم در حال افزایش است، فرض می‌کنیم که هجوم خریداران وجود دارد که مایلند برای سهام، قیمت‌های بالاتری بپردازند. به طور مشابه، هنگامی که قیمت سهم در حال کاهش است، برعکس فرض می‌کنیم که فروشندگان در حال تلاش برای فروش دارایی‌های خود به خریداران هستند که تنها حاضرند قیمت‌های پایین‌تری را بپردازند. اما در میان فرآیند افزایش قیمت توسط خریداران (bidding-up) یا کاهش قیمت توسط فروشندگان (offering-down)، آیا راهی برای سنجش این وجود دارد که آیا یک سهم ممکن است دچار "اشباع خرید" (overbought) و آماده اصلاح قیمت (pullback) باشد، یا "اشباع فروش" (oversold) و در آستانه جهش (bounce) قرار گیرد؟

از نظر بنیادهای کلان (big-picture fundamentals)، ابزاری برای اندازه‌گیری احتمال واکنش کوتاه‌مدت، چه اصلاح قیمت و چه جهش، وجود ندارد. اما در سطح تکنیکال، یک نوسانگر بر اساس حرکت (momentum oscillator) برای انجام همین کار طراحی شده است. این اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) نامیده می‌شود و هدف آن اندازه‌گیری سرعت و بزرگی حرکات قیمت سهام است تا به سرمایه‌گذاران سرنخ بدهد که چه زمانی ممکن است نوسان قیمت قبل از ادامه یا معکوس شدن جهت اصلی خود، آماده شکستن روند شود. 

RSI رازگشای رفتار قیمت در بازارهای مالی

شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟

همانطور که اشاره کردیم، شاخص قدرت نسبی (RSI) یک اندیکاتور بر اساس حرکت قیمت است که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. RSI سرعت و بزرگی تغییرات اخیر قیمت یک دارایی را اندازه‌گیری می‌کند تا شرایط اشباع خرید (Overvalued) یا اشباع فروش (Undervalued) بودن قیمت آن دارایی را بسنجد.

RSI به عنوان یک نوسانگر (نمودار خطی) بر روی مقیاسی از صفر تا ۱۰۰ نمایش داده می‌شود. این اندیکاتور توسط آقای J. Welles Wilder Jr. توسعه یافته و در کتاب برجسته او با عنوان " مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملات تکنیکال" در سال ۱۹۷۸ معرفی گردید.

کاربرد RSI فراتر از تشخیص صرف شرایط اشباع خرید و فروش است. این اندیکاتور همچنین می‌تواند اوراق بهادار (Securities) که ممکن است برای یک تغییر روند (Trend Reversal) یا اصلاح قیمت (Corrective Pullback) آماده باشند را نشان دهد. RSI می‌تواند زمان مناسب برای خرید و فروش را نیز به شما اعلام کند. به طور سنتی، قرائت RSI بالاتر از ۷۰ نشان‌دهنده شرایط اشباع خرید و قرائت کمتر از ۳۰ نشان‌دهنده شرایط اشباع فروش است.

تحلیل دقیق‌تر و معاملات پرسودتر با شاخص قدرت نسبی

نحوه عملکرد شاخص قدرت نسبی (RSI)

شاخص قدرت نسبی (RSI) به عنوان یک اندیکاتور براساس حرکت (momentum indicator)، قدرت یک سهم را در روزهایی که قیمت آن بالا می رود با قدرت آن در روزهایی که قیمت پایین می آید، مقایسه می کند. مقایسه نتیجه این مقایسه با روند قیمت می تواند به معامله گران در مورد چگونگی عملکرد احتمالی یک سهم در آینده، ایده بدهد. RSI در کنار سایر اندیکاتورهای تکنیکال می تواند به معامله گران در تصمیم گیری های آگاهانه تر برای معامله کمک کند.

محاسبه RSI

محاسبه RSI یک فرآیند دو مرحله ای است که با فرمول زیر آغاز می شود:

مرحله اول:

RSI مرحله اول = 100 - [100 / (1 + میانگین سود / میانگین زیان)]

میانگین سود یا زیان استفاده شده در این محاسبه، میانگین درصد سود یا زیان در یک دوره زمانی مشخص (Look-back period) است. این فرمول از یک مقدار مثبت برای میانگین زیان استفاده می کند.

دوره های با کاهش قیمت در محاسبه میانگین سود، صفر در نظر گرفته می شوند.

دوره های با افزایش قیمت در محاسبه میانگین زیان، صفر در نظر گرفته می شوند.

تعداد استاندارد دوره های استفاده شده برای محاسبه مقدار اولیه RSI، 14 است. به عنوان مثال، فرض کنید بازار در 7 روز از 14 روز گذشته با میانگین سود اولیه 1 درصد بسته شده باشد. هفت روز باقی مانده همگی با میانگین زیان اولیه 0.8 درصد بسته شده اند.

اولین محاسبه برای RSI به صورت زیر خواهد بود:

55.55 = 100 - [100 / (1 + (1% / 14) / (0.8% / 14))]

هنگامی که 14 دوره داده در دسترس باشد، محاسبه دوم قابل انجام است. هدف این محاسبه، نرم کردن نتایج است به گونه ای که RSI تنها در یک بازار با روند قوی به نزدیک 100 یا صفر برسد.

مرحله دوم:

RSI مرحله دوم = 100 - [100 / (1 + ((میانگین زیان قبلی × 13) + زیان جاری) / ((میانگین سود قبلی × 13) + سود جاری))]

نمایش گرافیکی RSI

پس از محاسبه RSI، این اندیکاتور را می توان در زیر نمودار قیمت یک دارایی ترسیم کرد. RSI با افزایش تعداد و اندازه روزهای صعودی افزایش می یابد. همچنین با افزایش تعداد و اندازه روزهای نزولی کاهش می یابد.

اندیکاتور RSI می تواند برای مدت طولانی در منطقه اشباع خرید باقی بماند در حالی که سهم در یک روند صعودی قرار دارد. همچنین ممکن است در زمان روند نزولی سهم، برای مدت طولانی در محدوده اشباع فروش باقی بماند. این موضوع می تواند برای تحلیلگران تازه کار گیج کننده باشد، اما یادگیری استفاده از این اندیکاتور در بستر روند غالب، این مسائل را روشن خواهد کرد.

محاسبه RSI یک فرآیند دو مرحله ای است

چرا شاخص قدرت نسبی (RSI) مهم است؟

شاخص قدرت نسبی (RSI) به دلایل متعددی برای معامله گران اهمیت دارد:

پیش بینی رفتار قیمت: معامله گران می توانند از RSI برای پیش بینی رفتار آتی قیمت یک دارایی استفاده کنند.

تایید روند و تغییر روند: RSI می تواند به معامله گران در تایید روندهای حاکم بر بازار و همچنین تشخیص تغییر احتمالی روند کمک کند.

شناسایی سهام اشباع خرید و اشباع فروش: RSI می تواند سهام یا دارایی هایی را که در منطقه اشباع خرید (Overbought) یا اشباع فروش (Oversold) قرار دارند، به معامله گران نشان دهد.

ارائه سیگنال خرید و فروش برای معاملات کوتاه مدت: RSI با ارائه سیگنال های خرید و فروش به معامله گران کوتاه مدت، می تواند به تصمیم گیری بهتر در معاملاتشان کمک کند.

حمایت از استراتژی های معاملاتی: RSI یک اندیکاتور تکنیکال است که می توان آن را در کنار سایر اندیکاتورها برای تقویت استراتژی های معاملاتی به کار گرفت.

شاخص قدرت نسبی یک اندیکاتور براساس حرکت قیمت است

اشباع خرید یا اشباع فروش

به طور کلی، زمانی که اندیکاتور RSI در نمودار از سطح ۳۰ عبور کند، یک سیگنال صعودی در نظر گرفته می شود و زمانی که از سطح ۷۰ عبور کند، یک سیگنال نزولی تلقی می گردد. به عبارت دیگر، می توان اینطور تفسیر کرد که مقادیر RSI بالاتر از ۷۰ نشان دهنده این است که یک دارایی در حال ورود به منطقه اشباع خرید (Overbought) یا دارای ارزش بیش از حد (Overvalued) است. این وضعیت می تواند نشان دهنده آمادگی برای تغییر روند (Trend Reversal) یا اصلاح قیمتی (Corrective Pullback) باشد. قرائت RSI زیر ۳۰ نیز بیانگر شرایط اشباع فروش (Oversold) یا ارزش کمتر از حد (Undervalued) است.

اشباع خرید (Overbought) چیست؟

اشباع خرید به وضعیتی گفته می شود که یک دارایی با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی (یا ذاتی) خود معامله شود. این بدان معناست که قیمت آن از سطحی که براساس تحلیل تکنیکال یا تحلیل بنیادی باید باشد، بالاتر رفته است. معاملگری که سیگنال های اشباع خرید یک دارایی را مشاهده می کنند، ممکن است انتظار اصلاح قیمت یا معکوس شدن روند را داشته باشند. بنابراین، آنها ممکن است آن دارایی را بفروشند.

اشباع فروش (Oversold) چیست؟ 

ایده مشابهی در مورد اوراق بهادار (Securities) که توسط اندیکاتورهای تکنیکال مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) به عنوان اشباع فروش (Oversold) شناخته می شوند، صدق می کند. این دارایی می تواند در حال معامله با قیمتی پایین تر از حد واقعی خود در نظر گرفته شود. معامله گرانی که به دنبال چنین سیگنالی هستند، ممکن است انتظار اصلاح قیمت یا معکوس شدن روند را داشته باشند و آن دارایی را خریداری کنند.

شاخص قدرت نسبی RSI یک اندیکاتور تکنیکال است

تفسیر RSI و محدوده های آن

در طول روندها، قرائت های RSI ممکن است در یک باند یا محدوده قرار بگیرند. در یک روند صعودی، RSI تمایل دارد بالای 30 باقی بماند و به طور مکرر به 70 برسد. در طول یک روند نزولی، به ندرت دیده می شود که RSI از 70 فراتر رود. در واقع، این اندیکاتور اغلب به 30 یا کمتر از آن می رسد.

این راهنماها می توانند به معامله گران در تعیین قدرت روند و شناسایی پتانسیل معکوس شدن روند کمک کنند. به عنوان مثال، اگر RSI در تعدادی از نوسانات قیمتی متوالی در یک روند صعودی نتواند به 70 برسد، اما سپس به زیر 30 سقوط کند، روند ضعیف شده است و می تواند نزولی شود.

مورد برعکس برای یک روند نزولی صادق است. اگر روند نزولی نتواند به 30 یا پایین تر از آن برسد و سپس بالاتر از 70 افزایش یابد، آن روند نزولی ضعیف شده است و می تواند به سمت صعودی معکوس شود. خطوط روند و میانگین های متحرک ابزارهای تکنیکال مفیدی هستند که هنگام استفاده از RSI به این روش باید در نظر گرفته شوند.

حتما RSI و قدرت نسبی (Relative Strength) را با هم اشتباه نگیرید. مورد اول به تغییرات در حرکت قیمت یک دارایی اشاره دارد. مورد دوم عملکرد قیمتی دو یا چند دارایی را با هم مقایسه می کند.

RSI گامی در جهت ارتقای مهارت‌های معامله‌گری

سوالات متداول درباره RSI

1. RSI چیست؟

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک اندیکاتور تکنیکال است که برای اندازه گیری قدرت و سرعت حرکات قیمت یک اوراق بهادار به کار می رود. RSI با مقایسه میانگین سودها و زیان ها در یک دوره زمانی مشخص، به معامله گران در پیش بینی روند آتی قیمت و شناسایی سطوح اشباع خرید و اشباع فروش کمک می کند.

2. نحوه محاسبه RSI چگونه است؟

محاسبه RSI شامل دو مرحله است: 

محاسبه میانگین سود و زیان: در این مرحله، میانگین سود و زیان در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً 14 روز) محاسبه می شود.

محاسبه RSI: با استفاده از فرمول زیر، RSI از مقایسه میانگین سود و زیان به دست می آید:

RSI = 100 - [100 / (1 + (میانگین سود / میانگین زیان))]

3. سطوح استاندارد RSI کدامند؟

سطوح استاندارد RSI به شرح زیر است:

- بالای 70: اشباع خرید (Overbought)

- بین 30 و 70: محدوده خنثی (Neutral)

- زیر 30: اشباع فروش (Oversold)

4. چه نکاتی را باید در استفاده از RSI در نظر داشت؟

• RSI یک اندیکاتور کامل نیست و باید در کنار سایر اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده شود.

• RSI در بازارهای دارای روند قوی به اندازه بازارهای دارای محدوده معاملاتی قابل اعتماد نیست.

• سیگنال های RSI می تواند گاه گمراه کننده باشد، به خصوص در روندهای قوی.

• تنظیم سطوح RSI بر اساس شرایط بازار و نوع تحلیل (کوتاه مدت یا بلندمدت) ضروری است.

5. RSI چه تفاوتی با MACD دارد؟

RSI و MACD هر دو اندیکاتور تکنیکال هستند که برای اندازه گیری حرکت قیمت به کار می روند. RSI براساس میانگین سود و زیان، قدرت و سرعت حرکات قیمت را اندازه گیری می کند، در حالی که MACD بر اساس میانگین های متحرک، اختلاف بین دو میانگین متحرک را نشان می دهد.

خلاصه  

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک اندیکاتور تکنیکال قدرتمند است که به معامله گران در پیش بینی روند آتی قیمت، شناسایی سطوح اشباع خرید و اشباع فروش و دریافت سیگنال های خرید و فروش، به خصوص در کوتاه مدت، کمک می کند. RSI یک ابزار مفید برای معامله گران است، اما به تنهایی نمی تواند تضمین کننده موفقیت در معاملات باشد. استفاده از RSI در کنار سایر اندیکاتورها و ابزارهای تحلیل تکنیکال، به همراه دانش و تجربه کافی، می تواند به معامله گران در اتخاذ تصمیمات آگاهانه تر و معاملات سودآورتر کمک کند.

گردآوری:بخش سرمایه های دیجیتال بیتوته