راهنمای مراقبت از نوزاد در هفته سوم تولد

مجموعه: دانستنيهاي نوزادان

در هفته سوم نوزاد، نوزاد به آرامی شروع به شناخت محیطش می کند

رشد هفته به هفته کودک؛ هفته سوم نوزاد

نوزادان در روند رشد و تکامل با یکدیگر متمایز هستند. عوامل متعددی از قبیل جنسیت، وراثت، میزان تغذیه و خواب کافی در مسیر رشد آن ها تاثیر می گذارد. علاوه براین روند رشد کودکان زودرس، بسیار کند تر از کودکانی است که در موعد مقرر شده به دنیا می آیند.

هفته سوم نوزاد

درطی هفته ی سوم سطح هوشیاری نوزاد نسبت به هفته های اول و دوم بسیار تغییر پیدا می کند. در نتیجه ممکن است با شناسایی محیط جدید، صداها و مناظر تحت فشار قرار بگیرد و کج خلقی هایی را از خود بروز دهد.

با گذر زمان عضلات بدن کودک تقویت می شود و دستان خود را بالا می آورد. او در این هفته شروع به تولید صداهای مختلف و لبخند زدن های مکرر می کند. پوست نوزاد نیز در اثر چربی سوزی روشن تر می شود.

در هفته سوم نوزاد سطح هوشیاری افزایش پیدا می کند

خواب نوزاد

میانگین خواب کافی برای نوزادان در هفته های ابتدایی، 18 ساعت در طول روز است. در هفته ی سوم بهتر است مادر برای تنظیم ساعت خواب اقدام کند. برای این منظور باید تفاوت شب و روز را برای نوزاد برجسته گردد. شما می توانید فضای خانه را در طول روز نورانی نگه دارید و در هنگام شب، به محیطی آرام و تاریک مبدل کنید. 

طریقه خواباندن درست نوزاد

بهترین شیوه ی خواباندن نوزادان نارس برای ایجاد فضایی راحت، خواباندن به پشت است. خوابیدن به پشت، به مرور زمان موجب صاف شدن پشت سر و جمجمه کودک می شود. با این حال احتمال خفگی نوزاد در اثر استفراغ در حالتی که به پشت خوابیده است بسیار زیاد است. برای جلوگیری از این پیشامد، می توانید پس از به خواب رفتن نوزاد، سر او را کمی به راست یا چپ متمایل کنید.

خوابیدن نوزاد بر روی شکم نیز به دلیل عدم توانایی کنترل سر موجب خفگی ناگهانی او می شود. لذا در صورتی که کودک دچار اختلال هایی در راه تنفسی و ریفلاکس شدید معده نباشد، ممانعتی برای خواباندن نوزاد برروی شکم وجود ندارد.

علاوه براین با افزایش سن، احتمال سندرم مرگ ناگهانی کاهش می یابد؛ زیرا نوزاد طریقه ی صحیح نفس کشیدن و ثابت نگه داشتن سر را می آموزد. این طریقه موجب تقویت عضلات شکم، گردن و پشت کودک می شود.

میزان رشد هفته سوم نوزاد براساس جنسیتشان متغیر است

تغذیه نوزاد

با آغاز هفته سوم، نوزاد زمان بیشتری را نسبت به هفته ی اول و دوم در بیداری سیر می کند. در این مرحله بدن نوزاد شروع به وزن گیری و کنترل عضلات می کند. بنابراین به انرژی بیشتری نیاز پیدا می کند.

همان طور که بیان کردیم به دلیل جنب و جوش بیشتر نوزاد نسبت به هفته های ابتدایی، میزان تغذیه کودک نیز بیشتر می شود. از طرفی دیگر، حجم معده ی نوزاد کوچک است و توانایی نگه داشتن شیر بسیار را ندارد. در نتیجه چرخه ی شیردهی باید مکرر صورت پذیرد.

درواقع، چون رشد کودک در نوسان است، پیروی از یک روال عادی برای شیردهی انتخاب مناسبی نیست.

قد و وزن نوزاد

در هفته ی سوم میزان رشد نوزادان بر اساس جنسیت آن ها متغیر است. برای مثال وزن نوزادان پسر کمی بیشتر از دختران است. میانگین معمولی قد پسران در هفته سوم، میان 53 الی 54 سانتی متر با وزنی حدود 5/4 الی 5 کیلوگرم است. در صورتی که میانگین قد و وزن نوزاد با جنسیت دختر در هفته سوم، به ترتیب معادل 52 سانتی متر و5/3 الی 4 کیلوگرم است.

تکامل مغز و اندام های حسی نوزاد

در هفته ی هفدهم جنینی، قوای حسی کودک شروع به فعالیت می کند. به گونه ای که اگر درروزهای اول بدو تولد انگشت خود را در میان دست های ظریف او قرار دهید، خواهید دید که سریعا انگشت شما را می گیرد و با دنیای اطراف ارتباط برقرار می کند.

 با این حال در هفته ی سوم ، قوه ی حسی نوزاد نسبت به دوره ی جنینی تکامل بیشتری می یابد. نوزاد در این برهه زمانی قادر به شناسایی اشیاها و تمایز میان اشیایی با جنس مختلف می شود.

برای پیشرفت مغزی نوزاد می توانید اشیا های بی خطر را در دستان او قرار دهید. این عمل موجب تحریک سلول های مغزی نوزاد می شود.

برای پیشرفت مغزی در هفته سوم نوزاد می توانید اشیاء کم خطر را در دسترسش قرار دهید

تکامل روند قوه ی درک و شناخت نوزاد

در هفته ی بیست و سوم جنینی، نوزاد توانایی شنیدن صداهای مختلف و درک صداهای متفاوت را به دست می آورد. پس از به دنیا آمدن نیز صداهایی را که قبلا شنیده است را می تواند تشخیص دهد. این مطلب، اثباتی برای یادگیری کودکان قبل از تولد است. به عبارتی دیگر نوزادان در دوره ی جنینی نیز قادر به یادگیری هستند.

حافظه ی نوزاد به مرور زمان کامل تر خواهد شد. برای این منظور بهتر است به او فرصت جست و جو و کنکاش چهره ی خود را بدهید. نوزاد با نگاه کردن شما، نشانه های ظریفی مانند حرکات لب را کپی می کند.

حس شنوایی نوزاد

در داخل کیسه آب، مایعی به نام آمنیوتیک وجود دارد. در دوره ی جنینی این مایع داخل گوش های نوزاد نفوذ می کند و موجب کم شنوایی او می گردد.

گاهی نیز ممکن است به دلیل نارسی، در مقابل صداهای بلند و بسیار کم واکنش نشان دهد.

بینایی نوزاد

نوزادان در ابتدای تولد نزدیک بین هستند. به عبارتی دیگر نوزاد اشیا و چهره ها را تنها از فاصله ی 3 الی 5 سانتی متری می تواند تشخیص دهد. او می تواند چهره ی مادرش را تشخیص بدهد اما دیدن جزئیات چهره ی مادر برایش مقدور نیست. همچنین قادر به تشخیص رنگ های مختلف نیست و همه ی رنگ ها را سیاه و سفید می بیند.

به دلیل ضعف و عدم تکمیل عضلات چشمی، احتمال انحراف چشم های نوزادان وجود دارد. این امر، پدیده ای طبیعی است و با گذر زمان برطرف می گردد.

حس بویایی نوزاد

حس بویایی نوزادان در دوره ی جنینی از هفته دهم  تشکیل می شود. نوزاد با نفس کشیدن و بلعیدن مایع آمنیوتیک(مایع موجود در رحم) با بوی مادر آشنا می شود.

میان طعم شیر مادر و بوی آمنیوتیک وجه شباهتی وجود دارد. لذا نوزاد بلافاصله پس از تولد خواستار تغذیه از شیر مادر می شود.

حس بویایی نوزادان بسیار پیشرفته می باشد. او می تواند بوی شیر مادر خود را از بوی شیر فرد دیگر شناسایی کند. با در آغوش گرفتن کودک توسط مادر، بوی مادر را استشمام می کند و سطح انتشار و تولید هورمون اکسی توسین افزایش می یابد. بنابراین نوزاد به شدت در آغوش مادر خود احساس امنیت می کند.

کولیک در نوزادان

در اکثر مواقع کولیک در نوزادان ازهفته ی دوم و سوم آغاز می شود و تا دو ماهگی ادامه می یابد. به طور کلی کولیک، دردی ناشی از تجمع گاز در روده و اختلال در سیستم گوارش نوزاد است که با گریه های طولانی مدت همراه می شود. درواقع علت اصلی ایجاد این عارضه مشخص نیست اما عواملی در ایجاد آن دخیل هستند. 

عواملی از قبیل آلرژی به نوعی غذا، تغذیه بیش از اندازه یا حتی کمبود تغذیه، ریفلکس اسیدی نوزاد، سیستم هضم نارس و... موجب به وجود آمدن کولیک در نوزادان می شوند. بااین حال زمانی که نوزادی به کولیک دچار است پزشک اطفال توانایی تشخیص علت آن را ندارد؛ زیرا ممکن است در ایجاد این عارضه چندین عوامل نقش داشته باشند.

شاخصه یا علامت کولیک در رفتار های نوزاد

راه ارتباطی نوزاد با والدین، به دلیل عدم توانایی در صحبت کردن تنها به وسیله گریه کردن میسر است. وی با گریه کردن احساس ناراحتی خود را ابراز می کند. 

در ادامه  دو نوع رفتار شایع نوزادان که با گریه همراه است و  بیانگر کولیک است را بیان می کنیم.

اختلال در خواب و تغذیه نوزاد

درد ناشی از کولیک، ساعت خواب و خوراک کودک را تغییر می دهد. به گونه ای که در مواردی کودک خواستار تغذیه کردن از شیر مادر می شود اما بلافاصله پس از شروع مکیدن آن را پس می زند یا پس از چند دقیقه خوابیدن با گریه های ناگهانی از خواب بیدار می شود.

تغییر در رفتار های حرکتی نوزاد

 نوزادی که از عارضه ی کولیک رنج می برد، با گریه های بی وقفه نگرانی والدین را بر می انگیزد. این قبیل کودکان معمولا بدون هیچ دلیلی گریه می کنند و به دلیل درد ناشی از باد موجود در شکم، پاهای خود را در شکم جمع کرده و دستان خود را رو به بالا مشت می کنند.

تغییر در رفتارهای حرکتی در هفته سوم نوزاد می تواند علائم کولیک باشد

مدفوع نوزاد

میزان انجام عمل دفع در نوزادان متغیر است و به تغذیه کودک وابسته است. با این حال مدفوع کودک در طول روز به دفعات یک الی ده مرتبه، امری طبیعی است.

چه موقعی به پزشک مراجعه کنیم؟

در طی هفته سوم ممکن است به دلیل تغذیه شدن به دفعات مکرر، روده های نوزاد واکنش نشان دهد و دچار اسهال گردد. در صورتی که مدت زمان این اسهال بیشتر از یک هفته شود و مدفوع او آغشته به خون باشد، مراجعه به پزشک اطفال ضرورت می یابد. همچنین اگر به دلیل کم تحرکی روده ها بیش تر از دو روز عمل دفع را انجام نداد، به پزشک مراجعه کنید.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته