در طول اُرگاسم درمغز چه اتفاقي مي‌افتد؟

مجموعه: دانستنیهای جنسی

با اينکه دلايل انجام رابطه‌ جنسي به شکل‌هاي مختلف متفاوت و پيچيده هستند اما هدف معمولاً رسيدن به ارگاسم است. ازآنجاکه ما آدمها متفاوت هستيم، دستيابي به يک توصيف عمومي از ارگاسم غيرممکن است. چيزي که اکثر افراد در آن توافق دارند اين است که ارگاسم تجربه‌اي عميقاً و شديداً لذت‌بخش است.

ارگاسم واقعاً چيست؟ هميشه وقتي درمورد معني کلمه‌اي شک داريد به لغت‌نامه رجوع کنيد. لغت‌نامه آکسفورد ارگاسم را اينطور معني مي‌کند: "حرکتي ناگهاني، اسپاسم، انقباض، يا تشنج ... موجي از هيجان جنسي." لغت‌نامه ميريام وبستر توصيف اين لغت را بيشتر مي‌کند، "خروج انفجاري فشارهاي عصبي-عضلاني در اوج تحريک جنسي که معمولاً با انزال مايع مني در مردان و انقباضات واژن در خانم‌ها همراه است." محقق جنسي مشهور، دکتر آلفرد کينسي (Alfred Kinsey) ارگاسم را اينطور معنا کرده است، "ارگاسم را مي‌توان با اوج و سکون ناگهاني ارکستر احساسات انساني ، ... انفجاري از فشارها و با عطسه در ارتباط دانست."

مقايسه دکتر کينسي از ارگاسم با عطسه قابل بحث است اما جز اين، ساير توصيفات صحيح هستند. اينها چند مورد از تلاش‌هاي بيشمار براي تعريف و توصيف دقيق ارگاسم است.

تقريباً همه جنبه‌هاي ارگاسم—اينکه چه چيزهايي براي رسيدن به آن لازم است، چرا برخي افراد به آن دست نمي‌يابند، چرا اصلاً همه ما ارگاسم مي‌شويم—موضوع تحقيقات و مباحثات بسيار بوده است. اينکه در طول ارگاسم چه اتفاقي براي بدن مي‌افتد کاملاً شناخته‌شده است و جاي تعجب نيست که مغز نقش مهمي در رسيدن به ارگاسم بازي مي‌کند. اما محققان هنوز مشغول تحقيق و بررسي درمورد اين موضوع هستند که در طول ارگاسم چه اتفاقي براي مغز مي‌افتد. اجازه بدهيد با پيام‌هايي که بدن به مغز در طول ارگاسم مي‌فرستد شروع کنيم.

ارگاسم و عصب‌ها

بدون اينکه عصب‌ها تکانه‌ها را به نخاع و مغز برگردانند، ارگاسم غيرممکن خواهد بود. اندام‌هاي تناسلي نيز درست مثل هر قسمت ديگر از بدن عصب‌هاي مختلفي دارد که اطلاعات را به مغز مي‌فرستند تا درمورد حسي که تجربه مي‌شود آگاهي دهند. اين توضيح مي‌دهد که چرا برحسب ناحيه‌اي از بدن که لمس مي‌شود، حس متفاوتي احساس مي‌شود. بعنوان مثال، ارگاسم از طريق کليتوريس با ارگاسم از طريق واژن متفاوت است زيرا دسته عصب‌هاي متفاوتي در آن وجود دارند.

کل اندام تناسلي تعداد زيادي پايانه عصبي در خود دارد (کليتوريس به تنهايي بيش از 8000 پايانه عصبي دارد) که در مقابل به عصب‌هاي بزرگي متصل هستند که در بدن ادامه يافته و به نخاع وصل مي‌شوند. آنها عملکردهاي متفاوت ديگري نيز علاوه بر فراهم آوردن تامين عصبي بر عهده دارند و درنتيجه فيدبک به مغز در طول تحريک جنسي نيز بر عهده آنهاست. در زير به عصب‌هاي مختلف و نواحي تناسلي مرتبط با آنها اشاره مي‌کنيم:

• عصب هيپوگاستريک – از رحم و گردنه رحم در زنان و پروستات در مردان منتقل مي‌شود.

• عصب لگني – از واژن و گردنه رحم در خانم‌ها و مقعد در هر دو جنسيت منتقل مي‌شود.

• عصب پودندال – از کليتوريس در خانم‌ها و کيسه بيضه و بيضه در مردان منتقل مي‌شود.

• عصب واگوس – از گردنه رحم، رحم و واژن در خانم‌ها منتقل مي‌شود.

نقش عصب واگوس در ارگاسم کشفي جديد است و ناشناخته‌هاي زيادي هنوز درمورد آن وجود دارد. تا همين اواخر، محققان نمي‌دانستند که اين عصب اصلاً از ناحيه لگن گذشته است.

ازآنجاکه بيشتر اين عصب‌ها با نخاع در ارتباط هستند، کاملاً منطقي به نظر مي‌رسد که افراديکه نخاع و ستون‌فقرات قوي ندارند نمي‌توانند به ارگاسم برسند و ساليان سال بود که به افراديکه چنين مشکلاتي داشتند اينطور گفته مي‌شد. اما تحقيقات جديد نشان مي‌دهد که افراديکه دچار آسيبديدگي نخاع و ستون‌فقرات هستند، مي‌توانند ارگاسم شوند. دکتر باري کميساروک (Barry Komisaruk) و دکتر بورلي ويپل (Beverly Whipple) از دانشگاه راجرز در سال 2004 بر روي زناني که دچار مشکلات نخاعي و ستون فقرات بودند تحقيقي انجام دادند. آنها دريافتند که اين خانم‌ها مي‌توانند تحريکات گردنه رحمي خود را حس کنند و حتي ارگاسم شوند، بااينکه هيچ راهي وجود نداشته است که مغزشان بتواند اطلاعات عصب‌هاي لگني آنها را دريافت کند. اما چطور ممکن بود؟ از مغز اين خانم‌ها اسکن MRI گرفته شد و نشان داد که منطقه‌اي که به پيام‌هاي عصب واگوس مربوط است، فعال بوده است. ازآنجاکه واگوس از نخاع دور مي‌زند، اين زنان مي‌توانستند تحريکات گردنه رحم را دريافت کنند.

ازاينرو، در طول تحريک جنسي و ارگاسم، مناطق مختلفي از مغز اين اطلاعات را دريافت مي‌کنند و باعث مي‌شوند مغز متوجه شود که چه اتفاقي مي‌افتد—و اينکه اتفاقي که مي‌افتد بسيار لذت‌بخش است. اما تا همين اواخر هيچ راهي وجود نداشت که بفهميم درست در لحظه ارگاسم چه اتفاقي در مغز مي‌افتد. در زير آخرين تحقيق انجام گرفته در اين زمينه را بررسي مي‌کنيم.

*بیشتر بخوانید: چگونه بعد از ارضا شدن دوباره ارضا شویم؟

مرکز لذت در مغز

ممکن است شنيده باشيد که مغز يک مرکز لذت دارد که وقتي چيزي لذت‌بخش براي ما اتفاق مي‌افتد و اين حس را تقويت مي‌کند که آن عمل لذت‌بخش را دوباره انجام دهيم، به ما اطلاع مي‌دهد. اين مدار پاداش نيز ناميده مي‌شود که شامل همه انواع لذت‌ها، از رابطه جنسي تا خنديدن و مصرف برخي انواع موادمخدر، مي‌شود. بعضي از قسمت‌هاي مغز که تحت‌تاثير لذت هستند عبارتند از:

• آميگدال – احساسات را تنظيم مي‌کند.

• هسته اکومبنس – توليد دوپامين را کنترل مي‌کند.

• مغز مياني بطني (VTA) – دوپامين توليد مي‌کند.

• مخچه – عملکرد عضلات را کنترل مي‌کند.

• غذه هيپوفيز – بتا-اندورفي ترشح مي‌کند که درد را کاهش مي‌دهد؛ اوکسي‌توسين ترشح مي‌کند که حس اعتماد را افزايش مي‌دهد و واسوپراسين توليد مي‌کند که حس وابستگي را افزايش مي‌دهد.

بااينکه دانشمندان ديرزماني است که درمورد مرکز لذت تحقيق و مطالعه کرده‌اند، اما هنوز تحقيقات زيادي درمورد ارتباط آن با لذت جنسي به ويژه در خانم‌ها انجام نگرفته است. در اواخر دهه نود و اواسط قرن بيستم، تيمي از دانشمندان دانشگاه گرونينگن در هلند، براي تعيين فعاليت مغز در طول تحريک جنسي، تحقيقات مختلفي را بر روي مردها و زن‌ها انجام دادند. اين تيم براي نشان دادن نواحي مختلف مغز که طي فعاليت جنسي بسته يا باز مي‌شوند از اسکن PET استفاده کردند. در کليه اين آزمايشات، از شرکت‌کنندگان در حالت استراحت، در حالت تحريک جنسي و در زمان رسيدن به ارگاسم اسکن گرفته شد.

به طرز جالبي آنها دريافتند که درمورد رابطه‌جنسي بين مغز مردان و زنان تفاوت زيادي وجود ندارد. در هر دوي آنها، ناحيه مغز پشت چشم چپ که قشر اوربيتوفرانتال جانبي ناميده مي‌شود، در طول ارگاسم بسته مي‌شود. جانيکو آر. حورجياديس يکي از محققين اين تحقيق مي‌گويد، "اين جايگاه منطق و کنترل رفتاري است. اما وقتي ارگاسم مي شويد، شما کنترل خود را از دست مي‌دهيد. دکتر گرت هولستيژ (Gert Holstege)عنوان کرده است که مغز در طول ارگاسم خيلي شبيه به مغز فردي مي‌شود که هروئين مصرف مي‌کند. او مي‌گويد، "مغز اينها 95 درصد به هم شبيه است."

اما تفاوت‌هايي وجود دارد. وقتي زني سکس دارد، بخشي از ساقه مغز به نام سلول‌هاي خاکستري (PAG) فعال مي‌شود. PAG واکنش جنگ و گريز را کنترل مي‌کند. مغز خانم‌ها همچنين کاهش فعاليت در آميگدال و هيپوکامپوس را نشان داد که با ترس و اضطراب در ارتباط هستند. تيم تحقيق اينطور تئوري دادند که اين تفاوت‌ها به اين دليل وجود داشته‌اند که خانم‌ها به احساس امنيت و ريلکسي بيشتري براي لذت بردن از سکس نياز دارند. علاوه بر اين، ناحيه از قشر که با درد در ارتباط است در خانم‌ها فعال شده که نشاندهنده اين است که رابطه‌اي مشخص بين درد و لذت وجود دارد.

تحقيقات همچنين نشان مي‌دهد که بااينکه خانم‌ها مي‌توانند طوري شريک جنسي خود را فريب دهند که آنها تصور کنند ارگاسم داشته‌اند، مغز آنها واقعيت را نشان مي‌دهد. وقتي از خانم‌ها خواسته شد که تظاهر به داشتن ارگاسم کنند، فعاليت مغز آنها در مخچه و ساير نواحي که به حرکات کنترل‌کننده مربوط است، افزايش يافت. اسکن‌ها همان فعاليت مغزي حين ارگاسم واقعي را نشان نداد.

اما آنهايي که اصلاً نمي‌توانند به ارگاسم برسند چه؟

نه اين نه آن: آنورگاسمي و ارگاسم‌هاي بي‌ارتباط به اندام تناسلي

در برخي موارد، مي‌دانيم علت آنورگاسمي (ناتواني براي رسيدن به ارگاسم) چيست. داروهايي مثل Celexa، Zoloft و Paxil—داروهاي SSRI-- معمولاً براي درمان افسردگي، اضطراب و ساير بيماري‌هاي رواني استفاده مي‌شود. اما اين داروها هم مثل اکثر داروها، مي‌توانند عوارض‌جانبي داشته باشند. اين عوارض در برخي افراد جنسي هستند، مثل آنورگاسمي. اما چرا؟ داروهاي SSRI مي‌توانند توليد دوپامين مغز را کاهش دهند، انتقال‌دهنده عصبي که احساسات لذت‌بخش را ايجاد کرده و ميل فرد به انجام دوباره آن اعمال لذت‌بخش را تقويت مي‌کند. گاهي‌اوقات اين مشکل به خودي خود برطرف مي‌شود يا مي‌توان آن را با تغيير داروي ضدافسردگي مصرفي يا افزودن يک داروي ديگر به داروي SSRI از بين برد. اما تعداد کمي از افراد دچار نارسايي جنسي پس از SSRI مي‌شوند که ممکن است روزها، هفته‌ها، ماه‌ها يا حتي سالها بعد از قطع مصرف SSRI باقي بماند. علت اين نارسايي جنسي هنوز مشخص نيست زيرا قطع مصرف SSRI موجب توليد دوباره دوپامين در مغز مي‌شود.

تحقيقات هلندي درمورد ارگاسم (که قبلاً به آن اشاره شد)، درکنار تحقيقات و مطالعات ديگر، پايه و اساس ادامه تحقيقات ديگر در کمک به زنان مبتلا به مشکل آنورگاسمي است. دکتر باري کميساروک در دانشگاه راجرز هم‌اکنون مشغول انجام تحقيقاتي روي خانم‌هاي مبتلا به آنورگاسمي و آنهايي است که از نظر جنسي تحريک مي‌شوند اما نمي‌توانند به ارگاسم برسند، است. دسته دوم اين زنان در دستگاه MRI گذاشته شدند که مي‌توانستند فعاليت مغز خود را روي يک مانيتور مشاهده کنند. اسکن‌هاي مغزي آنها نشان مي‌داد که مغزشان تصور مي‌کند که به طور مداوم از نظر جنسي تحريک مي شوند. سپس زنان از خيالپردازي و ساير تمرينات فيدبک عصبي براي آرام کردن مغز خود استفاده کردند. دکتر کميساروک باور دارد که زنان مبتلا به آنورگاسمي مي‌توانند واکنش دادن به فعاليت مغزي خود را براي تلاش براي رسيدن به ارگاسم ياد بگيرند.

غيرعادي‌تر از آنورگاسمي مسئله ارگاسم داشتن بدون ارتباط با اندام تناسلي است. برخي از افراد مي‌توانند با لمس شدن از ساير نواحي بدن خود مثل نوک سينه‌ها ارگاسم شوند. در اين موارد، محققان باور دارند که حس موجود در نوک سينه‌ها به همان بخش مغز منتقل مي‌شود که اطلاعات مربوط به اندام‌تناسلي را دريافت مي‌کند. اما خيلي افراد نيز ارگاسم شدن با لمس شدن قسمت‌هاي ديگري از بدنشان مثل دست‌ها و پاهايشان را نيز گزارش کرده‌اند. يک دليل آن مي‌تواند طرح آدمک قشري مغز باشد که نقشه‌اي است که نشان مي‌دهد چطور قسمت‌هاي مختلف قشرها حسي و حرکتي مغز به اندام‌ها و اعضاي مختلف بدن وصل مي‌شود.

بااينکه الان اطلاعات بيشتري از تاثير ارگاسم بر مغز داريم اما هنوز ناشناخته‌هاي زيادي در اين زمينه وجود دارد. بعنوان مثال، دانشمندان هنوز بر سر علت تکاملي ارگاسم خانم‌ها بحث دارند. اما مي‌توان با اطمينان عنوان کرد که اکثر افراد خيلي نگران "چراها" نيستند ترجيح مي‌دهند که روي "چه‌کسي‌ها" و "چه‌چيزي‌ها" و "چه‌وقت‌ها"ي رابطه جنسي تمرکز کنند.

منبع:mardoman.net