احادیث و روایاتی درباره‌ی چشم زخم
- مجموعه: احادیث و سخنان بزرگان
چشم زخم در احادیث و روایات
در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) آمده است:
چشم زخم واقعیت دارد و مرد را در قبر و شتر را در دیگ قرار می‌دهد.
امام رضا علیه السلام در پاسخ سوال راوی که پرسید آیا چشم زخم واقعیت دارد؟ حضرت فرمود: آری، هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار ده و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ می‌کند.
امام علی (ع):
الْعَيْنُ حَقٌّ، وَ الرُّقَى حَقٌّ، وَ السِّحْرُ حَقٌّ، وَ الْفَأْلُ حَقٌّ، وَالطِّيرَةُ لَيْسَتْ بِحَقٍّ، وَالْعَدْوَى لَيْسَتْ بِحَقٍّ، وَالطِّيبُ نُشْرَةٌ، وَالْعَسَلُ نُشْرَةٌ، وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ، وَالنَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ.
«چشم زخم» حق است و تعويذ (دعايى كه براى دفع چشم زخم است) نيز حق است و سِحر حق است و فال (نيك) نيز حق است اما طيره (فال بد) حق نيست و عدوى (اثرگذارى كسى بر ديگرى در امور خرافى نيز) حق نيست. بوى خوش، عسل، سوار شدن بر مركب و نگاه كردن به سبزه، مايه قوت و نشاط است.
امام رضا (ع) درباره این که آیا چشم زخم واقعیت دارد فرمود:
آری، هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار بده و سوره حمد و توحید و معوذتین را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ می‌کند.
(مکارم الاخلاق، ص. ۴۷۴)
از امام صادق(ع) روایت شده است: اگر کسی از شما چیزی از برادرش او را متعجب ساخت سه بار بگویید: ماشاء‌الله لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم.
(حلیةالمتقین ص1832)
از پیامبراکرم (ص) نقل شده است که فرمودند: هرگاه یکی از شما انسانی یا حیوانی را ببیند که از آن خوشش آید بگوید: آَمَنتُ بِاللهِ وَ صَلَّی الله ُعَلَی مُحَمَّدٍ وَ اَلِه تا چشم او به آن زیان نرساند.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
اِذا رَآى اَحَدُکُم مِن نَفسِهِ اَو مالِهِ اَو مِن اَخیهِ ما یُعجِبُهُ فَلیَدعُ لَهُ بِالبَرَکَةِ فَاِنَّ العَینَ حَقٌ
هرگاه یکى از شما در خودش، یا مالش، یا برادرش، چیز جالب توجهى دید، براى برکت یافتن آن دعا کند؛ زیرا چشم زخم واقعیت دارد.
(نهج الفصاحه، ح)
در روایات ساده‌ترین دستور برای رفع چشم زخم خواندن سوره ناس و فلق می باشد و پیامبر اسلام(ص) این سوره‌ها را برای امام حسن و امام حسین علیهماالسلام به عنوان تعویذ قرائت می فرمود.
از رسول گرامى اسلام روایت شده که آن حضرت روزى از قبرستان بقیع مى گذشت. در آن جا فرمود:
به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در این جا آرمیده اند.
( تفسیر منهج الصادقین، ج ۹، ص ۳۹۱)
از امام صادق(ع) روایت شده است:
هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شود، خدا را یاد کند؛ زیرا وقتى خداوند را به یاد آورد ضررى به برادر مؤمنش نمى رسد.
(بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۵)
امام صادق علیه السلام فرمودند: هرکه را اثر چشم به او رسیده باشد دستها را برابر رو بلند کند و سوره ی «حمدوقل هوالله احد وقل اعوذبرب الفلق وقل اعوذبرب الناس» را بخواند، و دست بر پیش سر بکشد.
(حلیةالمتقین ص1832)
رسول اکرم (ص) می فرماید: «چشم زخم حق است و قله کوه را پایین می آورد» در این روایت علاوه بر این که به واقعی بودن چشم زخم تأکید شده است با کنایه به شدت تأثیر آن نیز اشاره شده است. در بسیاری از این روایات علاوه بر این که به حقیقی بودن چشم زخم تأکید شده به تأثیر شدید آن نیز توجه داده شده است.
امام صادق(ع) فرمود: کسى که چیزى از برادرش او را متعجب ساخت جمله «تبارک اللّه احسن الخالقین»، زیرا چشم زخم حق است.
(بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۵)
رسول اکرم (ص) می فرماید: «چشم زخم حق است و قله کوه را پایین می آورد» در این روایت علاوه بر این که به واقعی بودن چشم زخم تأکید شده است با کنایه به شدت تأثیر آن نیز اشاره شده است. در بسیاری از این روایات علاوه بر این که به حقیقی بودن چشم زخم تأکید شده به تأثیر شدید آن نیز توجه داده شده است.
رسول خدا (ص) می‌فرماید: «چشم زخم حق است. هر کسی از چیزی درباره برادرش به شگفت آمد، باید در آن خدا را یاد کند؛ بی شک اگر خدا را یاد کند، چشم زخم به او آسیبی نخواهد رساند».
امام صادق علیه السلام فرمودند: هرگاه کسی با هیات نیکو خواهد که از خانه بیرون رود سوره ی «قل اعوذ برب الناس و قل اعوذبرب الفلق» بخواند و بیرون رود تا چشم بد در او اثر نکند.
(حلیةالمتقین ص1832)
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته
