تقویم تاریخ -22 آبان

مجموعه: تقویم تاریخ

جلال الدين پس از شكستي كه از چنگيز خان مغول در ايران خاوري خورد، در حالي كه چنگيز اورا كه درحال عقب نشيني بود دنبال مي كرد پس از عبور از رود سند به هند رفته بود. چنگيزبه دليل بدي هواي دره سند از ادامه تعقيب جلال الدين منصرف و از منطقه خارج شده بود. جلال الدين پس از اطلاع از بازگشت چنگيز از منطقه (پاکستان امروز) او نيز به ايران بازگشته و درسال 1225 ميلادي به كرمان وارد شده بود.

1287ش:22 آبان ماه سال 1287 خورشيدي (13 نوامبر 1908 ميلادي) در اجتماع مخالفان مشروطيت در باغشاه، شيخ فضل الله نوري مشروطيت را مغاير مشروعيت اعلام داشت و حاضران در آن جمع سپس تصميم به نوشتن نامه اي در آن زمينه خطاب به شاه كه در همان محل اقامت داشت گرفتند و به جمع آوري امضاء پرداختند.

شيخ فضل الله اين موضوع را پنج روز بعد در همان اجتماع تكرار كرد كه شماري از حاضران به تاسي از او از محمدعليشاه كه آماده شنيدن چنين پيشنهادي بود مصرانه خواستند كه مشروطيت را ملغي سازد. محمدعليشاه يك روز بعد (28 آبان) مشروطيت را كان لم يكن اعلام داشت و تاكيد كرد كه به درخواست متقاضيان به ويژه توصيه روحانيون اين تصميم را گرفته است.

در پي اين اقدام محمد علي شاه، مخالفت با او در مناطق مختلف كشور از جمله گيلان، اصفهان و آذربايجان آغاز شد و تا برکنارکردنش ادامه يافت. شيخ فضل الله نيز اعدام شد.

1942م:13 نوامبر1942 (1321 هجري خورشيدي) كه ايران در اشغال نظامي متفقين بود، مجلس شورا با استخدام دكتر ميلسپو آمريكايي براي رياست بر ماليه ايران و سرهنگ شوارتسكف به عنوان مستشار ژاندارمري موافقت كرد.

مجلس دستمزد پيشنهادي سالانه 18 هزار دلار براي دكتر ميلسپورا نيز تصويب كرد. از آغاز قرن 19 ميلادي «ماليات» در ايران يك مسئله بوده است و به نظر اصحاب نظر، تا اين مسئله حل نشود مسائل ديگر ايران حل نخواهند شد.

در طول اقامت شوارتسكف در ايران پسر او كه درسالهاي 1991ــ 1990 فرمانده نيروهاي امريكايي در جنگ با عراق بر سر کويت بود در تهران به دنيا آمد.

شوارتسكف كه با شاه دوست شده بود در امرداد 1332 ( پيش از كودتاي 28 امرداد ) به تهران باز گشته و با شاه ملاقات كرده بود و...!.

1335ش:در پي نخستين سرشماري «هر ده سال يك بار»، 22 آبان 1335 (53 سال پیش) جزئيات نتايج اين سرشماري انتشار يافت كه به موجب آن، ايران داراي 19 ميليون و شهر تهران يك ميليون وپانصد و31 هزارتن جمعيت بود.

جمعيت ايران پس از گذشت 40 سال (در سال 1375) كمي بيش از سه برابر و نفوس تهران نزديك به هفت برابر شده بود

كه يك ششم جمعيت كشور را در خود جاي داده بود كه در معيار جمعيت شناسي نسبتي نا سالم است. جمعیت تهران در 13 سال گذشته با همان شتاب افزایش یافته است ـ منطقه تهران و ازجمله دو سدی که آب آن را تامین می کنند روی کمربند زلزله قرار دارد. دیرزمانی است که دولت های به کنترل جمعیت پایتخت ها دست زده اند و برخی از این دولتها که موفق به محدود کردن جمعیت پایتخت نشده بودند پایتخت را منتقل و یا به ایجاد شهر تازه و محدود برای استقرار ادارات مرکزی دست زده اند و این ابتکار از برزیل آغاز شده است که پایتخت تازه ای ساخته که سکونت در آن تابع شرایط خاصی است. شهر واشنگتن پایتخت فدراسیون 307 میلیونی آمریکا حدود هشتصد هزار تن جمعیت دارد. در پاره ای از کشورها، سه قوه حکومتی (مقننه، مجریه و قضائیه) هرکدام در یک شهر مستقر هستند و کشور دارای سه پایتخت است و جمهوری آفریقای جنوبی یکی از این کشورهاست.

1358ش:22 آبان 1358 (13 نوامبر 1979 ميلادي) و يک روز پس از اعلام تصميم جيمي كارتر رئيس جمهوري وقت امريكا، دولت آمريکا خريد نفت ايران را متوقف و دارايي هاي ايران در آن كشور را توقيف كرد. 9 روز پيش از آن، سفارت آمريكا در تهران تصرف و کارکنان حاضر در آن به گروگان گرفته شده بودند. بعدا تحريم اقتصادي ايران دامنه بيشتري يافته و کار توقيف اموال تا به امروز ادامه داشته است. 12 نوامبر 2009 يک داديار فدرال در منطقه منهتن (شهر نيويورک) براي توقيف ساختمان 36 طبقه اي شماره 650 خيابان هفتم که وابسته به بنيان علوي (بنياد پهلوی سابق) است دادخواست به دادگاه منطقه داده است.

كارتر بعدا ويزاهايي را كه قبلا براي اتباع ايران صادر شده بود حتي ويزاهاي اقامت دائم كساني كه در لحظه تصميمگيري در خارج از امريكا بودند لغو كرد و در آوريل بعد براي خارج ساختن آمريكاييان بازداشت شده كماندو اعزام داشت كه اين كماندوها در صحراي طبس دچار توفان شن شدند و ماموريت آنان با شكست رو به رو شد.

كاركنان بازداشت شده سفارت امريكا پس از 444 روز، در روزي كه دوره رياست جمهوري كارتر پايان يافت آزاد شدند. آزادي آنان پس از امضاي يک قرارداد ميان نمايندگان دو دولت در الجزاير صورت گرفت. شكست كارتر در انتخابات نوامبر 1980 عمدتا به سبب همين گروگانگيري بود.

1924م: 13نوامبر سال 1924 ميلادي در فرانكفورت آلمان گروهي از جامعه شناسان، اقتصاددانها، و استادان فلسفه ــ روانشناسي و علوم سياسي كه انجمني تاسيس كرده بودند ؛ روش تحليل تازه اي را اعلام داشتند كه به «كريتيكال تئوري» معروف شده است.

تحليلهاي اين انجمن اين نتيجه را به دست داده بودكه اگر از بورژوا كاپيتاليستها كه مدعي نظم اجتماعي نويني هستند حمايت شود و تقويت شوند و يا امكان تقويت شدن به دست آورند ديكتاتوري سرمايه به وجود خواهد آمد و حقوق فرد عملا توسط كارتلها و شركتهاي بزرگ محو خواهد شد.

يك نتيجه ديگر تحليلهاي اين انجمن اين بود كه اگر رسانه ها ي گروهي به روشي كه دارند و زاييده وضعيت روز بوده ادامه دهند به كاپيتاليسم، سلطه و زورگويي كمك خواهد شد ؛ بايد هدف آموزشي و فرهنگي رسانه ها بر منافع اقتصادي ــ سياسي آنها بچربد. بايد هدف از تاسيس بنگاههاي رسانه اي، در درجه اول خدمت به مردم و پاسداري از حقوق آنان باشد تا تجارت و كسب مال براي خود.

اين انجمن برپايه «كريتيكال تئوري» ثابت كرده است كه انحصار باعث تبعيض مي شود و تبعيض جامعه را آماده انفجار از درون مي سازد كه با هر جرقه خواهد تركيد. ديگر از نتيجه گيري هاي اين انجمن كه پس از به قدرت رسيدن هيتلر‌، مركز خود را به سويس منتقل و روش كار آن اينك جهاني شده است اين بود كه بدون رواج بحث آزاد و عمومي، دمكراسي در يك جامعه ريشه نخواهد گرفت و حقوق آدمهاي كوچك (عوام الناس) محفوظ نخواهد ماند.

گذشت زمان نشان دادكه تقريبا همه اين نتيجه گيري ها و پيش بيني ها درست بوده است.مخالفان جهاني شدن اقتصاد به همين نتيجه گيري ها استناد و همين روش تحليل را دنبال مي كنند.

1460م:13 نوامبر سال 1460 ميلادي هانري شاهزاده پرتغالي معروف به «هانري دريا نورد» كه از او به عنوان مبتكر يافتن راههاي دريايي و استعمار سرزمين هاي ديگر توسط اروپاييان نام برده مي شود در 66 سالگي در گذشت.

در پي تلاشهاي او براي يافتن راه دريايي به هند بود كه ساير كشورها و در صدر انها اسپانيا راه اورا دنبال كردند و به استعمار سرزمين هاي دور دست دست زدند و با ثروت اين سرزمين به پيشرفت و رفاه رسيدند و از نيمه دوم قرن 20 روش استعمار را كه كهنه شده بود به صورتي ديگر در آوردند و در حال تكميل و آرايش چهره آن هستند. استعمار اروپايي آن چنان بود كه تا چند دهه پيش در قاره آفريقا تنها دو كشور استقلال داشت. در قاره آمريكا و اقيانوسيه اين استعمار به صورت ايجاد مهاجر نشين بود و درصد بسياري كمي از بوميان باقي مانده اند و....

1941م:13 نوامبر سال 1941 نخستين ناو هواپيمابر غرق شد. ناو هواپيمابر انگليسي «آرك رويال» كه در غرب مديترانه بر ضد آلمان و ايتاليا ماموريت جنگي داشت بر اثر اصابت اژدر غرق شد. انگليسي ها گزارش كرده اند كه اين ناو 22 هزار تني كه در سال 1938 ساخته شده و هنوز جوان بود هدف حمله زير دريايي شماره 81 آلمان قرار گرفت وغرق شد، ولي منابع ديگر غرق آن را نتيجه حمله يك زير دريايي ايتاليايي مي دانند. هواپيماهاي اين ناو قبلا بندر ايتاليايي «جنوا» را بمباران كرده بودند و يك زير دريايي ايتاليايي مامور شكار آن شده بود كه به پايگاه جبل طارق باز مي گشت. هواپيماهاي آرك رويال قبلا درحمله به ناو آلماني بيسمارك شركت كرده بودند.

1921م:13 نوامبر سال 1921 نخستين مذاكرات به منظور محدود كردن توليد تسليحات با شركت نمايندگان 9 دولت در واشنگتن آغاز شد كه در هشت دهه گذشته در مورد قدرتهاي بزرگ به نتيجه نرسيده است، ولي اين دولتها به منظور حفظ قدرت و سلطه خود چشم ديدن اسلحه پيشرفته در دست كشورهاي ديگر را ندارند.

اين مذاكرات كه ظاهرا پاياني براي آنها متصور نيست تا كنون تنها موفق به محدود كردن آزمايشهاي اتمي شده است. توافقهايي هم بر سر منع توليد سلاحهاي بيولوژيك بعمل آمده است. همه مي دانند تازماني كه خطر تجاوز وجود داشته باشد محدود ساختن تسليحات، كاري عملي نخواهد بود، زيرا كه تكليف هر دولت دفاع از تماميت و حاكميت خود و محافظت از منافع اتباع است وتا پيشرفت در توليد سلاحهاي تعرضي وجود داشته باشد نمي توان انتظار تحديد ساخت سلاحهاي دفاعي و احيانا تعرض متقابل را داشت.

1940م:13 نوامبر سال 1940 كارخانه خودرو سازي ويليز آمريكا نخستين جيپ را كه بعدا شهرت فراوان يافت ساخت و به معرض تماشا گذارد. اين خودرو در آن زمان از نظر شكل ظاهر با خود رو هاي ديگر كاملا فرق داشت و مانند كاميون داراي كمك دنده و دو ديفرنسيال بود. نام آن را اتومبيل چند منظوره (جنرال پورپز و اختصارا «جي پي») گذاردند كه بعدا «جي پي» تلفظ «چيپ» به دست آورد و به همين صورت هم نوشته شد و واژه تازه اي بر فرهنگ لغات اضافه كرد كه به خود روهاي داراي اين شكل جيپ مي گويند. پس از ورود آمريكا به جنگ جهاني دوم، اين خود رو مصرف نظامي پيدا كرد كه هنوز هم استفاده ازآن در اين راه ادامه دارد.

1958م:جمال عبدالناصر رئيس جمهور وقت مصر 14 نوامبر 1958 در توجيه اقدامات ناسیونالیستی و ضد سرمایه داری اخود و نيز نزديك شدن به مسكو و پکن گفت: كاپيتاليسم و امپرياليسم به موازات هم حركت مي كنند و دوقلو متولد شده اند و طبعا با راه ما كه پيروي از مكتب اسلام و نيز ناسيوناليسم است نمي توانند سازش داشته باشند. اسلام سلطه، بي عدالتي، ماديگري و آزمندي را مردود، انباشتن ثروت را محدود و مشروط كرده و خصلت هر ناسيوناليسم نيز تامين اقتدار، حاكميت ملي و استقلال و مبارزه با هرگونه سلطه پذيري است. در اسلام نمي توان جايي براي كاپيتاليسم يافت. بنابراين، ما راهي جز قرارگرفتن در كنار نيروي مخالف سلطه و استثمار نداريم و در اين راستا عقل سليم حکم مي کند که با مسكو و پكن (دو قدرت ضد امپرياليسم غرب) باشيم. ما پس از دهها سال تملك اروپاييان، آبراهي را كه از داخل کشورمان مي گذرد و بدون در نظر گرفتن كوچكترين محدوديتي براي رفت و آمد كشتي هايشان از آن ملّي اعلام كرديم كه متحدا مارا مورد حمله نظامي قراردادند و اگر اخطار مسكو نبود، جنگ هنوز ادامه داشت. غرب هدفي جز غارت منطقه ما ـ منطقه استراتژيك و نفت را ندارد. غرب نمي خواست كه ما بيدار شويم. حالا كه بپاخاسته ايم، دست از توطئه برنخواهد داشت و در چنين وضعيتي، ما جز وحدت عربي و اتحاد با مسكو راهي پيش روي خود نداشته ايم. مسئله فلسطين به همان وضعيت باقيست و ما بايد مسلح و آماده باشيم. در اين شرايط تنها مسكو بوده است كه بدون قيد و شرط به ما اسلحه فروخته و استفاده از آنها را آموزش مي دهد.

1715: دوروتي ارکسلبن Dorothea Erxleben نخستين دختري که در آلمان اجازه يافت وارد دانشکده پزشکي شود و مدرک طبابت(M.D.) بگيرد در اين روز به دنيا آمد ولي بيش از 33 سال عمر نکرد. قبل از او در آلمان به بانوان اجازه تحصيل پزشکي در دانشگاه داده نمي شد. قابله ها دوره کوتاهتري را خارج از دانشگاه طي مي کردند.

1908: امروز زادروز کامر وان وودوارد C.Vann Woodward تاريخدان بنام آمريکايي است که روش هاي تازه اي در تاريخنگاري به دست داده است. وي که مولف 14 کتاب تاريخ و عمدتا درباره برخوردهاي نژادي آمريکاست توصيه کرده است که تاريخنگار قبل از نوشتن درباره سوژه اي که انتخاب مي کند از کشور مربوط ديدن کند تا از راه حقيقت دور نشود. وودوارد که در دانشگاههاي آمريکا تدريس کرد مدتي را در شوروي و آلمان اقامت کرد تا روانشناسي روسها و آلماني ها را به دست آورد. وي معتقد به نقش روانشناسي ملل در تکوين تاريخ آنها بود.

1918: دو روز پس از پايان جنگ جهاني اول، نيروهاي دولتهاي فاتح وارد استانبول پايتخت عثماني شدند. دولت عثماني که ازمتحدين آلمان در طول جنگ جهاني اول بود قبلا آتش بس اعلام کرده بود.

1946: نخستين عمل آبستن كردن مصنوعي ابرهاي طبيعي برفراز كوههاي «گري لاك» ماساچوست آزمايش شد و برف سنگيني بر زمين نشست.

1956: محكمه تجديد نظر نظامي تهران 22 آبان 1335 دكتر مرتضي يزدي از موسسان حزب كمونيستي توده را به اعدام محكوم كرد. وي مدتي وزير بهداري ايران بود. بعدا مجازات دكتر يزدي به حبس ابد تخفيف يافت.

1970: يک توفان دريايي به منطقه دلتاي رود گنگ در بنگلادش (در آن زمان پاکستان شرقي) تلفات سنگين وارد ساخت. طبق برآوردها، جمع تلفات بالغ بر پانصد هزار تن بود. اين توفان که در خليج بنگال پديد آمده بود بادي به سرعت 230 کيلومتر در ساعت به وجود آورده بود. 1977: بانو اينگريد شوبرت Ingrid Schubert از موسسين گروه آلماني "ارتش سرخ" که اين گروه از دهه 1960 تا دهه 1980برضد کاپيتاليسم مبارزه کرد درگذشت.

1986: كنگره آمريكا 13 نوامبر 1986 دولت رونالد ريگن رئيس جمهوري اين كشور را متهم به نقض تحريم تسليحاتي ايران كرد و دستور رسيدگي قضايي داد كه مدتها در رسانه ها سرو صدا داشت.

1990: طرح "تيم برنرز - ليTim Berners - Lee" براي شبکه شبکه ها WWW که 12 نوامبر 1990 اعلام شده بود از اين روز (13 نوامبر) عملي شد.

1995: در يک انفجار تعمدي (طبق نقشه قبلي) در شهر رياض دو هندي و پنج آمريکايي کشته شدند. اين انفجار در کنار يک مرکز آموزش نظامي روي داده بود.

2002: دولت عراق قطعنامه 1441 شوراي امنيت سازمان ملل را که هشتم نوامبر به عنوان دادن آخرين مهلت به آن کشور تصويب شده بود پذيرفت. عراق همان روز بارديگر اعلام کرد که اسلحه کشتار جمعي و نيز تلاشي در اين زمينه ندارد. در اين قطعنامه و هشت قطعنامه قبلي اين شورا از عراق خواسته شده بود که عاري از اسلحه کشتار جمعي شود. با وجود قبول اين قطعنامه از سوي عراق که بازرسان بين المللي را مجاز به بازرسي از عراق مي کرد، دولت آمريکا چهار ماه بعد به آن کشور حمله نظامي برد و آنجا را اشغال کرد ولي اسلحه کشتار جمعي به دست نياورد. اين وضعيت دولت جورج دبليو بوش را در معرض يک اتهام بين المللي قرارداده است و ....

منبع:iranianshistoryonthisday.com