تقویم تاریخ -17 آبان

مجموعه: تقویم تاریخ

«ارد» پس از فروكش كردن اختلاف ژنرالهاي رومي و سپس ترور سزار ژوليوس در سناي روم، تصميم گرفت پيش از آنكه روميان در صدد حمله به قلمرو ايران برآيند كه قابل پيش بيني بود باقيمانده متصرفات روم در آسيا را بگيرد و جاي پاي براي روميان در شرق مديترانه (اصطلاحا «لوانت Levant») باقي نگذارد. «ارد» با اين هدف، پسر خود «پاكر كه رومي ها پاكروسPacorus نوشته اند» را با نيمي از ارتش ايران به سوريه فرستاد و اين سپاه در جنگي كه هفتم نوامبر سال 40 پيش از ميلاد روي داد و ضمن آن ژنرال رومي «دسيديوس ساكسا» فرماندار سوريه كشته شد روميان را شكست داد و روز بعد (هشتم نوامبر) بار ديگر سوريه از آن ايران شد. در اين عمليات پنج هزار سرباز رومي اسير شدند. تلفات روميان بيش از 11 هزار كشته نوشته شده است. «پاكر » سپس فلسطين و آنگاه حاشيه غربي آسياي صغير (نواحي ساحل غربي تركيه امروز)را متصرف شد و جاي ديگري براي امپراتوري روم در آسيا باقي نماند. «ارد» پس از اين پيروزي به مهستان (سناي ايران) پيشنهاد داد كه «پاكر» فرماندار مناطق متصرفه شود كه پيشنهاد به تصويب رسيد.

1331ش:در اين روز در سال 1331 در تهران اعلام شد كه كميسيون پنج نفره رسيدگي به صلاحيت قضات دادگستري كار رسيدگي دو ماهه خود را در 11 آبان پايان داده و روي يك سوم از قضات مورد سوء ظن انگشت گذارده و نظر داده كه از ميان آنان نزديك به شصت نفرشان بايد از دادگستري به ادارات دولتي ديگر منتقل شوند و برخي هم به امور اداري دادگستري بپردازند و در هرحال از صورت قاضي نشسته خارج شوند.

اين كميسيون در پي افزايش شايعات درباره برخي مقامات قضايي و در اجراي لايحه قانوني استخدام قاضي تشكيل شده بود و ماموريت آن محدود به دو ماه بود. اين كميسيون در طول جلسات خود به پرونده هاي استخدامي قضات، تصميمات قضايي مورد سوء ظن برخي از قضات، شكايات از آنان، شايعات و سوء شهرت ها رسيدگي كرده بود، و دستگاه اداري مكلف به همكاري با اين كميسيون بود. قرار شده بود كه در هيچ اعلاميه اي نامي از كسي برده نشود و كار پاكسازي و تصفيه بدون سر و صدا انجام گيرد و ظرفيت رشته قضايي دانشكده حقوق براي جبران اين پاكسازي افزايش يابد.

1331ش:لايحه قانوني شهرداريها كه 11 آبان 1331 به امضاي دكتر مصدق رئيس دولت وقت رسيده بود هشت روز بعد (روزي چون امروز) جهت اجرا به وزارت كشور ابلاغ شد. اين لايحه با استفاده از اختيارات دكتر مصدق در 90 ماده و 14 تبصره تنظيم شده بود.

طبق اين قانون، هر نقطه از ايران كه بيش از پنج هزار نفر جمعيت داشته باشد بايد داراي انجمن (شورا) انتخابي باشد و زير نظر اين شورا اداره شود. اين قانون به هر شهرداري يك شخصيت حقوقي مستقل داده بود. عده اعضاي هر شوراي شهر بر حسب جمعيت آن ميان 9 تا 30 نفر تعيين شده بود. شوراي تهران بايد داراي 30 عضو بود. مهمترين وظيفه شورا انتخاب شهردار بود. دولتهاي پس از 28 مرداد تا مدتي مانع از تشكيل انجمن هاي شهر شدند ولي بعدا به تدريج زير بار اجراي آن رفتند.

1332ش:هفدهم آبان سال 1332، دو ماه و 21 روز پس از كودتاي 28 مرداد، محاكمه دكتر مصدق كه در بازداشت بود به اتهام ضديت با سلطنت و قصد بركناركردن شاه و نيز به عنوان مسبب وقايع 25 تا 28 مرداد در محكمه نظامي تهران آغاز شد.

دكتر مصدق هنگام معرفي، خود را نخست وزير قانوني ايران اعلام و به صلاحيت محكمه اعتراض كرد و گفت كه تنها ديوان عالي كشور مي تواند رئيس دولت را بازخواست قضايي كند. با بيان اين مطلب، جلسه محاكمه به مدت يك هفته تعطيل شد تا اعضاي محكمه كه چند افسر ارشد بودند به صلاحيت خود رسيدگي كنند. دكتر مصدق گفته بود كه طبق قوانين ايران، ديوان عالي كشور جاي رسيدگي به قصور نخست وزير و وزيران است. وي بركناري خود را يك كودتا با نقشه خارجي خوانده بود و گفته بود كه جز با راي عدم اعتماد پارلمان، فردي ديگر حق بركناري نخست وزير را ندارد، و در صورت وقوع چنين عملي، اين مرتكب است كه بايد به اتهام نقض قانون اساسي و ناديده گرفتن اراده مردم محاكمه و مجازات شود. كودتا يعني بركنار كردن دولت از طرق غير قانوني، و بنابراين كودتاگران مجرمند، نه من كه برگزيده ملت و رئيس قانوني دولت هستم. عامل و دشت نشانده بيگانه خائن و مجرم است، نه من.

انتشار اخبار مربوط به آغاز محاكمه دكتر مصدق كه در جامعه ايران از محبوبيت فراوان برخوردار بوده است و نيز گزارشهاي مربوط به تجديد روابط ايران و انگلستان و خبرهايي كه حكايت از سفر قريب الوقوع ريچارد نيكسون معاون وقت رئيس جمهوري آمريکا به تهران داشت خشم مردم را برانگيخت؛ بازار تهران به نشانه اعتراض تعطيل و تظاهرات مردم در چند شهر ازجمله تهران و تبريز آغاز شد و اعتصاب و تظاهرات سراسري از روزهاي بعد اعلام گرديد كه نظاميان حكومت (دولت کودتا) وارد عمل شدند، قسمتي ديگر از بازار تهران را ويران و به سوي مردم معترض تيراندازي كردند كه ضمن آن دو تن كشته و عده اي مجروح شدند. چندين بازرگان و عده اي از معاريف ملي گرا نيز دستگير شدند. براي پيشگيري از وقايع مشابه؛ در اصفهان، فارس و خوزستان حكومت نظامي اعلام و رفت و آمد درساعات شب و تشكيل اجتماعات بيش از سه نفر ممنوع گرديد. همزمان شماري از مهندسان و كاركنان شركت ملي نفت ايران نيز به اتهام هواداري از دكتر مصدق و جنبش هاي چپ از كار بركنار شدند و ....

1900م:بانو «مارگارت ميچل Margaret Mitchell» نويسنده داستان «برباد رفته» در باره جنگ داخلي آمريكا كه يكي از بهترين آثار ادبي قرن 20 است هشتم نوامبر 1900 در شهر اتلانتا به دنيا آمد. وي در طول عمر نسبتا کوتاه خود همين يک داستان را نوشت که به صورت فيلم سينمايي هم درآمده است. داستان برباد رفته پرفروشترين داستان تاريخ بشر است كه هنوز هر سال بيش از 250 هزار نسخه بفروش مي رسد. اين كتاب به 35 زبان ترجمه شده است. مارگارت كه پيش از شروع به نوشتن اين كتاب، خبرنگار شهري تنها روزنامه شهر انتلانتا بود ضمن پوشش اخبار شهر و تماس با مردم كه هنوز در ميان آنان شاهدان جنگ خونين داخلي آمريكا ديده مي شدند و سوزاندن شهر اتلانتا توسط نيروهاي ژنرال شرمن (افسر شمالي) را ديده بودند از واقعيت هاي اين برادر كشي كه برايش گفته بودند آگاه شد و تصميم به نوشتن كتابي گرفت كه با خواندن آن براي هميشه هرنوع جنگ داخلي و برادر كشي پايان يابد و موفق به اين كار شد.

نخستين چاپ كتاب او سي ام ژوئن 1936 انتشار يافت و خود وي 16 اوت 1949 فوت شد. مارگارت براي نوشتن كتاب «برباد رفته» ده سال تمام كار كرده بود. دولت آمريكا به منظور قدرداني از مارگارت تمبري را چاپ كرده و به جريان گذارده است كه عكس اين تمبر در زير آمده است:

1908م:امروز زادروز بانو «مارتا گلهورنMartha Gelhorn» روزنامه نگار معروف و همسر سوم «ارنست همينگوي» داستان نگار بنام است كه هشتم نوامبر سال 1908 به دنيا آمد و 90 سال عمر كرد. وي در طول 60 سال عمر روزنامه نگاري خود اخبار جنگ هاي اسپانيا، تصرف چك اسلواكي توسط هيتلر، جنگ روسيه با فنلاند، جنگ ژاپن و انگلستان در هنگ كنگ، سنگاپور و برمه، پياده شدن نيروهاي متفقين در فرانسه و تعقيب كار آنها تا شكست هيتلر، جنك كره، شورش هاي آمريكاي لاتين، جنگ ويتنام و جنگ شش روزه اعراب و اسراييل را پوشش داد و در پي هر جنگ يك كتاب نوشت كه ماخذ قرار گرفته اند. در جريان جنگ داخلي اسپانيا بود كه با همينگوي آشنا شد و با او ازدواج كرد. مارتا از دوستان «الينور» زن روزولت رئيس جمهور وقت آمريكا بود و با هم كتاب مشكلات ركود اقتصادي آمريكا را نوشتند و راه حلهاي متعدد ارائه دادند كه در تنظيم «نيو ديل» مورد استفاده قرار گرفت. مارتا كار روزنامه نگاري را با پوشش اخبار ركود بزرگ اقتصادي آمريكا و فقر مردم اين كشور كه ناشي از اين ركود بود براي چند روزنامه معروف آغاز كرده بود كه ماحصل كار خود را در كتاب «رنج هايي كه من ديدم» آورده است. كتابهاي معروف او عبارتند از: چهره جنگ، مك كارتيسم، اصلاحگري از طريق ژورناليسم، درخت هاي كوتاه هم مي توانند سايه افكني كنند.

2008م:«مورلي سيفر Morley Safer» روزنامه نگار كانادايي كه از 35 سال پيش تاكنون براي برنامه «سيكستي مينيتز» شبكه سي بي اس آمريکا گزارش اينوستيگيتيو تهيه مي كند امروز (هشتم نوامبر 2008) پا به 78 سالگي گذارد. وي كه كار روزنامه نگاري را در روزنامه هاي كانادا آغاز كرده بود پس از پيوستن به خيل روزنامه نگاران اينوستيگيتيو به رسانه هاي آمريكا منتقل و خبرنگار آنها در اروپا شد و براي سي بي اس در لندن، دفتر ايجاد كرد. وي در سال 1965 به وبتنام جنوبي رفت و دفتري هم در سايگون براي سي بي اس تاسيس كرد. گزارش هاي او از ويتنام مطابق ميل دولت آمريكا نبود. ليندن جانسون رئيس جمهور وقت آمريكا پس از اين كه «سيفر» صريحا در يك اظهار نظر گفته بود كه آمريكا در جنگ ويتنام نه تنها پيروز نمي شود بلكه بدنام هم خواهد شد از مدير «سي بي اس» شديدا گلايه كرد و گفت كه اين نوع اظهار نظر ها روحيه سربازان در حال جنگ را تضعيف مي كند و منافع آمريكا را به مخاطره مي افكند. سيفر پس از بازگشت به آمريكا از سايگون، چند تفسير بسيار منفي از تاكتيك «جستجو و تخريب» نظاميان آمريكايي در ويتنام پخش كرد و سپس به برنامه 60 دقيقه كه يك مجله تلويزيوني است و كار اينوستيگيتيو مي كند پيوست و همه جهان را حوزه فعاليت خود قرار داده است.

1969م:كريستيان بارنارد كه در دسامبر سال 1969 در يك بيمارستان زادگاه خود ــ فدراسيون آفريقاي جنوبي ــ براي نخستين بار در تاريخ بشر دست به عمل پيوند قلب زد و راه را براي اين كار باز كرد هشتم نوامبر سال 1922 به دنيا آمد و دوم سپتامبر سال 2001 در گذشت.

دكتر بارنارد تا سال 1983 ، ظرف 14 سال 79 عمل پيوند قلب انجام داد كه يكي از اين افراد 20 سال ديگرعمر كرد و براثر كهولت در گذشت.

كارمهم ديگر او كه دومين پيشتازي وي بشمار آمده است انجام عمل جراحي روي قلب نوزداني بود كه با قلب ناقص يا بيمار به دنيا آمده بودند. دكتر بارنارد در سال 1983 به علت ابتلا ء به بيماري تورم مفاصل دست از جراحي دست كشيد و از آن پس به نوشتن كتب راهنماي بيماران دست زده بود. وي درتاريخ پزشكي جايگاهي رفيع دارد.

1933م:هشتم نوامبر سال 1933 نادرشاه پادشاه افغانستان به قتل رسيد و پسرش محمد ظاهر كه طبق قانون اساسي تازه افغانستان «پدر ملت» لقب يافت بر جاي او نشست و محمدظاهرشاه شد.

نادر شاه كه قرار بود بيطرفي افغانستان را محفوظ نگهدارد شهرت طرفداري از انگلستان را داشت و به دست عبدالخالق مخالف سياسي اش كشته شد.

نادرشاه با كمك دولت انگلستان روي كار آمده بود.

1950م:تاريخ نظامي دو رويداد مهم را در هشتم نوامبر سال 1950 ثبت كرده است كه هر دو در جريان جنگ كره اتفاق افتاد: عبور شگفت انگيز و غير قابل پيش بيني بيش از سيصد هزار داوطلب مسلح چيني از رود «يالو» و نخستين جنگ جتها در آسمان.

جنگ كره در ژوئن 1950 باحمله گسترده كره شمالي به كره جنوبي آغاز و جز منطقه كوچكي، ساير نقاط كره جنوبي به تصرف شمالي ها درآمدة بود كه دولت آمريكا وارد عمل شد، و سپس شوراي امنيت سازمان ملل كه نماينده شوروي از شركت در جلسه مربوط خودداري كرده بود راي به عقب راندن شمالي ها از جنوب با توسل به زور داد. سالها بعد دليل غيبت نماينده شوروي از جلسه شوراي امنيت كه اگر حضور داشت مجبور بود قعطنامه را «وتو» كند معلوم شد و آن اين بود كه شوروي مي خواست آمريكا درگير جنگي شود كه طرف ديگر آن، نيروي انساني فراوان داشته واز تلفات سنگين نهراسد.

شمالي ها در برابر نيروهاي اعزامي شوراي امنيت و عمدتا آمريكايي دست به عقب نشيني زدند و مك آرتور سر فرمانده آنان خرسند از اين بابت بود، كه سحرگاه هشتم نوامبر او را از خواب بيدار و خبر دادند كه امواج نظاميان چيني از رود «يالو» كه مرز چين و كره را تشكيل مي دهد گذشته و نيروهاي آمريكايي را مورد حمله قرار داده و مجبور به عقب نشيني كرده اند.

اين رويداد سبب تعويض مك آرتور فاتح ژاپن و ناكامي نيروهاي امريكا و چند كشور ديگر شد. مك آرتور به آمريكاييان اندرز داد كه در آسيا وارد جنگ زميني نشوند. جنگ ويتنام نشان داد كه به اندرز او توجه نشده بود.

عبور از «يالو» نخستين قدرت نمايي نظامي چين پس از برقراري نظام توده اي در اين كشور بود كه جهان را شگفت زده ساخت. قدرت نمايي نظامي بعدي چين در سال1962 اتفاق افتاد كه در يك اقدام برق آسا و با يك تاكتيك باورنكردني در ارتفاعات هيماليا سپاهيان هند را درهم كوبيد و لاداخ رامتصرف شد.

رويداد نظامي ديگر هشتم نوامبر، نخستين جنگ جتها در آسمان بود. در اين روز يك جت جنگده ميگ ــ 15 ساخت شوروي كه در اختيار كره شمالي قرار گرفته بود با يك جت اف ــ 86 آمريكا در آسمان كره در گير شد و به سوي هم شليك كردند و جهان را وارد عصر جنگ جتها ساختند. لوفت وافه (نيروي هوايي آلمان) براي نخستين بار در دوران جنگ جهاني دوم جنگنده جت بكار برده بود، ولي اين عمل يك طرفه بود و چون كشورهاي ديگر فاقد جت بودند، برخورد برابر و متقابل صورت نگرفته بود.

2003م:در هفته اي كه به هشتم نوامبر 2003 ختم شد، درجريان زد و خوردهاي عراق، دو هلي كوپتر نظامي آمريكا كه بر اثر آتش مخالفان سرنگون و روي هم 21 آمريكايي كشته شدند. يك روزنامه چاپ آمريكا در شماره هفتم نوامبر خود عكس كشته شدگان سقوط هلي كوپتر اول را به ترتيبي كه ديده مي شود در بالاي صفحه اول به صورت سراسري چاپ كرده بود. چاپ فوري عكسهاي مقتولين و تفصيل ماجرا نشان داده است كه اطلاع رساني تحولات نظامي در دهه اول قرن 21 با جنگهاي قرن 20 كاملا متفاوت است و به همين نسبت هم واكنش مردم نسبت به جنگها و تحولات سريعتر و شديدتر خواهد بود.

2005م:دزدان دريايي ششم نوامبر 2005 در نزديكي آب هاي سومالي به اين كشتي بزرگ مسافربر تفريحي آمريکايي به نام «سي بورن» متعلق به كمپاني كارنيوال (عكس بالا) كه با صدها تفريحگر از آمريكا به اقيانوس هند آمده بود تا مسافرانش سواحل منطقه را ببينند و در برخي از بنادر پياده شوند، حمله كردند. اين كشتي در آبهاي سومالي (شاخ آفريقا) مورد حمله دو قايق مسلح دزدان دريايي قرار گرفت كه با شليك مسلسل و آر. پي. جي (نارنجك انداز) به ناخدا دستور توقف داده بودند. ناخدا با وجود مجروح شدن يكي از 161 خدمه كشتي و آسيب رسيدن به بدنه آن موفق به فرار شد و با ايجاد صداي ترقه، دزدان را فراري داد زيرا كه كشتي هاي غير نظامي حق حمل اسلحه و بكار بردن آن را ندارند.

اين دزدان قبلا به يك كشتي حامل كمكهاي سازمان ملل به سومالي و يك كشتي باري ديگر دستبرد زده و حتي براي دريافت پول بيشتر گروگانگيري كرده بودند.

جهانيان كه تصور مي كردند دزدي دريايي دير زماني است كه پايان يافته است با شنيدن اين خبر، از اين تصور خارج شدند. همين دزدي هاي دريايي در قرن 19 در خليج فارس بهانه قرار گرفت كه انگلستان شيخ نشين هاي جنوب خليج ما را تصرف كند و تحت الحمايه قرار دهد و دولت آمريكا براي نخستين بار در تاريخ خود در اوايل قرن 19 كشتي جنگي به مديترانه بفرستد و ....

دزدي دريايي در آبهاي شاخ آفريقا از سال 2005 به بعد هم ادامه يافته! و در سال 2008 شدت بيشتري به خود گرفته است، وضعيتي که براي جهانيان شگفت انگيز است. در سال 2008 دزدان دريايي شاخ آفريقا يک کشتي ايراني را هم توقيف کرده بودند. سومالي عملا تنها کشور بي دولت جهان است!.

2005م:يك گردباد ناگهاني كه پيش بين هاي هواشناسي هم آن را پيش بيني نكرده بودند در قلب آمريكا و در مرز دو ايالت كنتاكي و اينديانا پديد آمد و در نيمه شب هفتم نوامبر 2005 شهري را زير و رو كرد. در اين رويداد طبيعي بيشترين آسيب به يك «تريلر پارك» رسيد كه كاملا از ميان رفت و 23 تن از ساكنان آن کشته شدند. تريلر پارك ها جاي سكونت افراد كم درآمد است كه در تريلر (اطاقكهاي شبيه اتاق بار كاميونهاي تريلر) زندگي مي كنند.

2008م:مروري بر مقالات و تفسيرهاي روزنامه ها (رسانه هاي چاپي) كه اين روزها تقريبا همه آنها را از طريق اينترنت مي توان به دست آورد نشان مي دهد كه ششم و هفتم نوامبر 2008 سوژه اين مقالات و اصطلاحا ستونها، انتخابات چهارم نوامبر 2008 آمريكا بوده است و جز روزنامه هاي كشورهاي معروف به متحد دولت واشنگتن، مقاله نگاران كوشيده بودند كه جامعه خودرا روشن سازند كه انتخاب فردي خلاف انتظار و متفاوت از روال متعارف گذشته به معناي تغيير سياست هاي کلي آمريكا نيست و ممكن است كه تنها مختصر تغييري در روش اجراي آن سياست ها و تاکتيک حاصل شود. اين مقاله نگاران عموما نوشته بودند «اوباما» از آن گروه سياهپوستان آمريكايي نيست كه نياكانش را در آفريقا شكار كرده و در زير غل و زنجير، در ته كشتي به آمريكا منتقل و فروخته باشند و .... پدر «اوباما» براي تحصيل در دوره بالاتر از ليسانس (كارشناسي) در دانشگاه هاوايي به آمريكا آمده بود و در اينجا با يک زن سفيد پوست آمريکايي ازدواج کرده بود و پسر او (باراك) تبعيض هايي را كه نسبت به سياهان حتي در نيمه دوم قرن بيستم در جامعه آمريكا اعمال مي شد تجربه نكرده و فقر را نديده به گونه اي كه در نخستين مصاحبه اش به عنوان رئيس جمهور منتخب، به تهيه يك سگ! اشاره كرده بود كه آن را با خود به كاخ سفيد ببرد (تا از سران سابق آمريكا كه داراي سگ بودند و آن را با خود مي بردند و مي آوردند و سوژه عكس بود) عقب نمانده باشد. اين مقاله نگاران نوشته اند: مصلحت گردانندگان آمريكا اين بود كه اين بار، ولو براي يک دوره، فردي همانند «اوباما» در كاخ سفيد اقامت كند تا خشم جهانيان فرونشيند كه دولت جورج بوش اين خشم را ده چندان كرده است. گردانندگان واقعي و عمدتا پشت پرده آمريكا تغيير نخواهند كرد و امكانات كشور همچنان در اختيار كورپوريشن هاي بزرگ بود. همين كورپوريشن ها بودند كه شبكه هاي تلويزيوني متعلق به خودرا در جريان تبليغات انتخاباتي دربست دراختيار اوباما قرارداده بودند و ديديم كه رئيس كل كمپاني تايم ـ وارنر (صاحب سي ان ان) در ميان نخستين دسته صاحبان كسب و كار (بيزينس هاي بزرگ) بود كه به ديدار اوباما شتافت. چرا براي هيلري كلينتون و .... آن چنان تبليغ نكرده بودند.

اين مقاله نگاران براي مثال مفاد نطق بسيار طولاني چهارم ژوئن 2008 اوباما در نشست آيپك (كميته امور عمومي آمريكا و اسرائيل) در واشنگتن و اظهارات او در ديدار 23 ژوئيه 2008 با سران اسرائيل ازجمله ايهود اولمرت را نقل كرده بودند كه اطمينان داده بود ايران اتمي را تحمل نكند.

1793: (عصر انقلاب فرانسه): موزه لوور Louvre در پاريس گشايش يافت.

1918: شهر برلن صحنه تظاهرات وسيع كمونيستها و سوسياليستهاي آلمان بود كه خواهان بازداشت ويلهلم دوم قيصر آلمان و محاكمه او و لغو نظام سلطنتي بودند كه قيصر روز بعد كناره گيرد كرد و به هلند پناهنده شد.

1961: ابوالحسن ابتهاح مدير عامل سازمان برنامه 17 آبان 1340به اتهام اتلاف مال دولت از جمله حيف و ميل 69 ميليون دلار و سوء استفاده ها و سوء مديريت هاي ديگر در تهران بازداشت شد . وي قبلا مدير كل بانك ملي ايران و درگير در سياست بود.

منبع:iranianshistoryonthisday.com