آشنایی با خواص درمانی زرشک

مجموعه: خواص مواد غذایی

خواص زرشک قرمز

آشنایی با خواص زرشک

تحقیقات اخیر آنچه را که شفادهنده های طبیعی برای قرن ها می شناختند تأیید می کند - زرشک دارای طیف باورنکردنی از فواید سلامتی قابل توجهی است.

این  گیاه حاوی بربرین برای بیش از 2500 سال به دلیل خواص دارویی آن مورد استفاده قرار گرفته است. زرشک به دلیل محتوای بربرین که دارند اغلب برای اهداف دارویی مشابه استفاده می شوند.

چرا بربرین اینقدر مهم است؟ نشان داده شده است که از رشد باکتری ها جلوگیری می کند و التهاب را کاهش می دهد، زیرا می دانیم که التهاب ریشه بیشتر بیماری های مزمن است.

علاوه بر این، عصاره زرشک اثرات مفیدی بر روی سیستم قلبی عروقی و عصبی دارد. مطالعات نشان داده اند که زرشک غنی از آنتی اکسیدان حتی می تواند به پیشگیری از انواع سرطان کمک کند.

زرشک چیست؟

گیاه زرشک یکی از تقریباً 500 گونه درختچه خاردار همیشه سبز یا برگریز از جنس Berberis و خانواده Berberidaceae است. درختچه زرشک یا بوته زرشک در اروپا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی رایج است.

برخی از گونه های انگور اورگان که از بستگان زرشک است، گاهی اوقات زرشک نامیده می شود.

همچنین از آن به عنوان زرشک اروپایی، ماهونیا دنباله دار یا بربری نام برده می شود. از ریشه، پوست و توت قرمز بوته زرشک برای اهداف دارویی استفاده می شود.

آیا می توانید زرشک بخورید؟ توت قرمز یا میوه این گیاه خوراکی و منبع غنی ویتامین C با طعم بسیار تند است.

میوه، ساقه و پوست ریشه حاوی آلکالوئیدها هستند که برجسته ترین آنها بربرین است. مطالعات آزمایشگاهی در لوله های آزمایش و حیوانات نشان می دهد که بربرین دارای اثرات ضد تشنج، ضد میکروبی، ضد التهابی، کاهش فشار خون و آرام بخش است. بد نیست بدانید میزان کالری زرشک در هر 100 گرم برابر با 316 کالری می باشد

همچنین نشان داده شده است که بربرین تأثیر مثبتی بر سیستم ایمنی دارد و آن را برای طیف گسترده ای از عفونت ها و بیماری ها مفید می کند.

علاوه بر بربرین و ویتامین C، زرشک حاوی ویتامین B تیامین نیز می باشد. کاروتنوئیدهای بتاکاروتن، لوتئین و زآگزانتین؛ و همچنین کروم، کبالت و روی.

انواع زرشک :

انواع زیادی زرشک وجود دارد از جمله :

• زرشک ژاپنی

• زرشک همیشه سبز

• زرشک زرد

• زرشک پیگمی زرشکی

• زرشک موشک پرتقال

• زرشک کنکورد

بسیاری از مردم دوست دارند از زرشک ژاپنی در مناظر طبیعی استفاده کنند زیرا دارای شاخ و برگ های پاییزی قرمز نارنجی و میوه های قرمز رنگ است. با این حال، مراقب باشید که درختچه زرشک ژاپنی ( Berberis thunbergii ) به عنوان یک گونه مهاجم شناخته شده است که تمایل به پناه دادن به کنه دارد.

خواص زرشک برای سلامتی

1. با عفونت مبارزه می کند

بسیاری از مطالعات نشان داده اند که بربرین موجود در زرشک دارای  توانایی های ضد میکروبی و ضد قارچی قابل توجهی است. با مهار توانایی باکتری ها برای اتصال به سلول های انسانی، به محافظت در برابر بسیاری از عفونت ها کمک می کند.

زرشک برای کاهش انواع زیادی از التهاب و عفونت در بدن استفاده می شود. به عفونت های مثانه، مجاری ادراری و دستگاه گوارش کمک می کند. همچنین به تسکین بیماری های رایج دستگاه تنفسی از جمله گلودرد، احتقان بینی، سینوزیت و برونشیت کمک می کند. عفونت کاندیدا نیز ممکن است با استفاده از این گیاه بهبود یابد.

فواید زرشک

2. به دستگاه گوارش کمک می کند

بربرین بر روی ماهیچه های صافی که روده ها را می پوشانند، عمل می کند و به بهبود هضم و کاهش دردهای گوارشی کمک می کند. زرشک حتی یک درمان موثر برای اسهال، از جمله اسهال مسافرتی و اسهال ناشی از مسمومیت غذایی است.

برخی از مطالعات نشان داده اند که زرشک به احتمال زیاد به دلیل خواص قابض آن، مشکلات گوارشی را سریعتر از آنتی بیوتیک ها بهبود می بخشد،. مطالعاتی مانند آنچه در مجله بیماری های عفونی منتشر شد نشان داد که بربرین اسهال باکتریایی را بدون هیچ گونه عوارض جانبی منفی تسکین می دهد.

3. از دیابت پیشگیری می کند و به آن کمک می کند

زرشک اثرات مثبت ثابت شده ای بر قند خون دارد و آن را به یک انتخاب عالی برای پیشگیری و بهبود دیابت تبدیل می کند.

یک مطالعه انجام شده بر روی بربرین، مصرف 500 میلی گرم از این ترکیب موجود در زرشک را دو تا سه بار در روز به مدت سه ماه با مصرف داروی متفورمین رایج دیابت مقایسه کرد. بربرین قادر بود قند خون و متابولیسم لیپید را به همان اندازه متفورمین کنترل کند و محققان بربرین را به عنوان یک "عامل کاهش دهنده قند خون خوراکی قوی" توصیف کردند. 

مطالعات اضافی همچنین نشان داده است که بربرین اختلالات متابولیسم گلوکز و لیپید را بهبود می بخشد. یک مطالعه منتشر شده نشان داد که بربرین می تواند حساسیت به انسولین را با تنظیم ترشح آدیپوکین (پروتئین های سیگنال دهنده سلولی) بهبود بخشد. 

نشان داده شده است که آدیپوکین ها باعث التهاب و مقاومت به انسولین می شوند.

4. سلامت قلب را بهبود می بخشد

هنگامی که صحبت از سلامت قلب به میان می آید، بسیاری از  خواص دارویی گونه های گیاه Berberis از جمله اثربخشی در بهبود فشار خون بالا، بیماری ایسکمیک قلبی، آریتمی های قلبی و کاردیومیوپاتی گزارش شده است.

فیبریلاسیون دهلیزی یک ضربان قلب نامنظم و اغلب سریع است که معمولاً باعث جریان خون ضعیف می شود. داروهای جایگزین، از جمله یوگا، طب سوزنی، بیوفیدبک و مکمل با گیاهانی مانند زرشک، در درمان فیبریلاسیون دهلیزی بسیار موثر هستند.

یک مطالعه در سال 2015  گزارش داد که بربرین آلکالوئید فعال زرشک یک اثر بیوشیمیایی در قلب ایجاد می کند که دوره مقاوم سازی موثر را طولانی می کند و فیبریلاسیون دهلیزی را بهبود می بخشد. این مطالعه نتیجه می گیرد که بربرین به عنوان یک ماده ضد آریتمی کلاس IA یا III عمل می کند، اما مزایای بربرین در فیبریلاسیون دهلیزی/فلوتتر دهلیزی به طور سیستماتیک در آزمایشات بالینی انسانی مورد مطالعه قرار نگرفته است - بنابراین پذیرش اصلی آن در درمان فیبریلاسیون دهلیزی همچنان ادامه دارد.

همچنین نشان داده شده است که زرشک باعث کاهش تراکم کلسترول و تری گلیسیرید سرم می شود که برای سلامت قلب و سلامت کلی بسیار عالی است.

خواص زرشك تازه قرمز

5. با سندرم متابولیک مبارزه می کند

سندرم متابولیک یک اختلال متابولیک است که نه یک، بلکه ترکیبی از سه یا چند مورد از مشکلات بهداشتی زیر را شامل می شود: چاقی شکمی، قند خون بالا، سطح تری گلیسیرید بالا، فشار خون بالا یا کلسترول HDL ("خوب") پایین.

استرس اکسیداتیو اساساً عدم تعادل بین تولید رادیکال های آزاد و توانایی بدن برای مقابله یا سم زدایی با اثرات مضر آنها از طریق خنثی سازی توسط آنتی اکسیدان ها است، بنابراین هر چه استرس اکسیداتیو کمتر (PAB کمتر) بهتر است!

برای این مطالعه خاص، در مجموع 106 بیمار مبتلا به سندرم متابولیک به طور تصادفی در دو گروه مورد و شاهد قرار گرفتند. گروه مورد سه کپسول زرشک و گروه شاهد سه کپسول دارونما به مدت شش هفته دریافت کردند.

کاهش معنی داری در PAB در گروه زرشک مشاهده شد در حالی که در گروه شاهد تغییر معنی داری مشاهده نشد.

یافته ها نشان داد که مصرف مکمل زرشک (600 میلی گرم در روز به مدت شش هفته) با سرکوب استرس اکسیداتیو سیستمیک (بر اساس ارزیابی PAB) مرتبط است. برای افرادی که از سندرم متابولیک رنج می برند، مکمل این گیاه می تواند بار اکسیداتیو را کاهش دهد، که یک راه کلیدی برای مبارزه با سندرم متابولیک و تمام عوارض احتمالی آن است.

6. کبد و کیسه صفرا را پاکسازی می کند

کبد، خون ما را سم زدایی می کند، صفرا مورد نیاز برای هضم چربی را تولید می کند، هورمون ها را تجزیه می کند و ویتامین ها، مواد معدنی و آهن ضروری را ذخیره می کند. وظیفه اصلی کیسه صفرا ذخیره صفرای غنی از کلسترول است که توسط کبد ترشح می شود. صفرا چیزی است که به بدن شما در هضم غذاهای چرب کمک می کند.

زرشک ترشح صفرا را بهبود می بخشد. زرشک با افزایش ترشح صفرا برای بهبود سلامت کبد و کیسه صفرا و همچنین کاهش کلسترول بد LDL بسیار عالی است.

ترشح صفرا در بدن می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامناسب مختل شود. توانایی بربرین در کمک به ترشح صفرا قابل توجه است زیرا کلسترول تقریباً منحصراً از طریق صفرا از بدن دفع می شود. مواد زائد نیز از طریق ترشح صفرا از بدن خارج می شوند.

7. زرشک مفید برای پیشگیری از سرماخوردگی

به دلیل وجود ویتامین B فراوان در زرشک، این ماده غذایی می‌تواند در پیشگیری از سرماخوردگی نقش بسزایی داشته باشد.

8. کاهش فشارخون

کاهش فشار خون، یکی از خواص ترشی زرشک می باشد.

خواص زرشک پلویی

موارد مصرف و مقدار مصرف زرشک :

بومیان آمریکا در ابتدا ارزش زرشک را به عنوان یک گیاه دارویی به مهاجران آموختند. مصریان باستان از آن در ترکیب با دانه رازیانه برای دفع طاعون استفاده می کردند در حالی که برای درمان اسهال خونی در هند استفاده می شد.

پزشکان اروپایی از آن برای درمان مشکلات کیسه صفرا و کبد استفاده کرده اند، در حالی که درمانگران در روسیه از آن برای التهاب، فشار خون بالا و خونریزی غیرطبیعی رحم استفاده می کنند.

بر اساس یک مقاله علمی منتشر شده در سال 2019، ترکیبات زرشک «تاثیری قوی بر سلامت انسان دارد و می تواند به عنوان مسکن و همچنین برای تسکین تب، اسهال و استفراغ استفاده شود. همچنین برای درمان مشکلات کبدی و عروقی و پیشگیری از بسیاری از بیماری ها مفید هستند.

زرشک به صورت کپسول، عصاره مایع، تنتور و به عنوان یک پماد موضعی موجود است. ریشه های خشک شده را می توان در چای نیز استفاده کرد و عصاره های آن دارای 8 تا 12 درصد آلکالوئید (بربرین) استاندارد شده است.

در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده دوز مناسب برای زرشک وجود ندارد.

زرشک را می توانید به صورت تازه و تر و همچنین به صورت خشک مصرف کنید. خواص زرشک تر و تازه با زرشک خشک در یک حد است.

برای کودکان، در صورت استفاده از آن فقط باید تحت نظارت یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی واجد شرایط استفاده شود. برای بزرگسالان، به طور سنتی با دوز دو گرم سه بار در روز یا مقدار معادل آن به شکل عصاره استفاده می شود.

برای درمان بیماری های پوستی مانند پسوریازیس، زرشک به صورت موضعی به عنوان کرم 10 درصدی سه بار در روز روی پوست استفاده می شود.

برای مدت طولانی (بیش از یک هفته) بدون نظارت پزشک توصیه نمی شود.

برای بهره بردن از خواص زرشک آن را به صورت مربا تهیه کنید و مصرف کنید.

از خواص مربا زرشک می توان به کمک به دستگاه گوارش اشاره کرد.

خطرات، عوارض جانبی و تعاملات

افرادی که از دوزهای معمولی و مناسب زرشک استفاده می کنند به طور کلی هیچ عارضه جانبی منفی را گزارش نمی کنند. با دوزهای بالا، عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، غش، خونریزی بینی، فشار خون پایین، کاهش ضربان قلب و کاهش تنفس باشد.

مصرف بربرین برای کودکان خیلی کم سن توصیه نمی شود. در نوزادان، می تواند در عملکرد کبد اختلال ایجاد کند و ممکن است زردی را بدتر کند.

زنان باردار نباید آن را مصرف کنند زیرا ممکن است باعث انقباضات رحمی و سقط جنین شود. زرشک همچنین برای مادران شیرده توصیه نمی شود زیرا بربرین را می توان از این طریق به نوزاد منتقل کرد.

زرشک هرگز نباید همزمان با سیکلوسپورین مصرف شود. سایر داروهایی که ممکن است با آنها تداخل منفی داشته باشد شامل داروهای تغییر یافته توسط کبد از جمله لواستاتین (Mevacor)، کلاریترومایسین (بیاکسین)، ایندیناویر (Crixivan)، سیلدنافیل (ویاگرا) و تریازولام (Halcion) می باشد.

همچنین باید قبل از ترکیب زرشک با داروهای آنتی کولینرژیک (داروهای خشک کننده)، داروهای ضد فشار خون و داروهای ضد دیابت، داروهای ضد انعقاد/ضد پلاکت، داروهای آرام بخش (مضعف کننده های CNS) و برخی از داروهای کولینرژیک مورد استفاده برای گلوکوم، بیماری، آلزایمر و سایر شرایط با پزشک خود صحبت کنید.

زرشک ممکن است اثربخشی آنتی بیوتیک ها را در خانواده تتراسایکلین کاهش دهد.

به طور کلی، اگر داروی تجویزی، داروی بدون نسخه یا مکمل دیگری مصرف می کنید، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. اگر مشکلات سلامتی مزمن مانند مشکلات کبدی یا دیابت دارید، قبل از مصرف هر گونه مکمل زرشک با پزشک خود مشورت کنید.

افکار نهایی

زرشک یک داروی گیاهی است و فواید آن عمدتاً ناشی از آلکالوئیدی است که تحقیقات گسترده ای در آن به نام بربرین وجود دارد.

رایج ترین نوع زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii) است.

دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچی، آنتی اکسیدانی و ضد تک یاخته ای قوی است.

برای درمان طبیعی عفونت های مثانه، مجاری ادراری، دستگاه گوارش یا تنفسی استفاده می شود.

تحقیقات نشان می دهد که ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت، سندرم متابولیک و ریتم غیر طبیعی قلب مفید باشد. همچنین برای سلامت کبد و کیسه صفرا بسیار عالی است.

مطالعات نشان می دهد که ممکن است به مبارزه با انواع خاصی از سرطان مانند سرطان سینه کمک کند.

قبل از مصرف زرشک برای درمان یک مشکل سلامتی با پزشک خود مشورت کنید.

گردآوری: بخش آشپزی بیتوته