خداحافظی با خودروی دنیا دیده
- مجموعه: بازار خودرو
- تاریخ ایجاد در دوشنبه, 13 شهریور 1396 11:18
اعتماد نوشت:هر چند كه اين روزها پرايد به يكي از بي‌كيفيت‌ترين خودروهاي ساخت داخل تبديل شده است و از ستاره‌هاي آسمان خودروسازي تنها يك ستاره دارد، اما اين خودروي كوچك و پر متقاضي زماني براي خود به قولي، كيا و بيايي داشت. حتي در دهه ٧٠ زماني كه به ايران آمد به يكي از آرزوهاي جوانان ايراني مبدل شد. جواناني كه روزي خواست‌شان خريد پيكان گوجه‌اي بود با ورود اين خودروي چشم‌بادامي‌هاي كره‌اي توجه‌شان به آن جلب شد و خواهان خريد خودرويي شدند كه حداقل دو ميليون تومان بايد بيشتر از پيكان براي آن هزينه مي‌كردند.
به خصوص كه داشتن كولر و شيشه بالابر برقي به قدري در بازار بي‌آپشن روزهاي دهه هفتاد جذاب بود كه متقاضيان حاضر بودند به جاي چهار ميليون تومان براي خريد پيكان، وام هم بگيرند تا پول خريد پرايد كه آن روزها حدود ٥/٥ ميليون تومان بود، تامين شود. حتي روزگاري پرايد ماشين عروس خيلي از جواناني شد كه در فاصله سال‌هاي دهه ٧٠ ازدواج كردند.
شايد كمتر كسي كه آن روزها متقاضي خريد پرايد بود مي‌دانست كه پرايدي كه آن روزها خيلي‌ها آرزوي خروجش از خط توليد را داشتند، يكي از معدود خودروهايي است كه در كشورهاي متعدد توليد شده و در اصل اصالت ژاپني دارد نه كره‌اي. به اصطلاح پرايد از آن ماشين‌هاي دنياديده به حساب مي‌آيد. نام اوليه اين ماشين «مزدا ١٢١» بوده است و نخستين‌بار اين خودرو در مزدا و به سفارش فورد طراحي و بين سال‌هاي ۱۹۸۶ تا ۱۹۹۰ توليد شد.
از طرف ديگر در امريكاي‌شمالي هم اين خودرو توسط شركت اسم و رسم‌دار فورد با نام «فورد فستيوا» توليد و فروخته مي‌شد. بعد از امريكا‌گردي، پرايد به آسيا برگشت و از ١٩٨٧ تا ٢٠٠٠ در شركت كياموتورز كره‌جنوبي توليد شد. بالاخره هم در سال ٢٠٠١ خط توليد آن به ايران آمد و در سايپا خانه كرد و از آن روز به بعد با نام شناسنامه‌اي پرايد متولد شد و توانست به عنوان رقيب بي‌بديل پيكان اين خودروي ٤٠ ساله را بازنشسته كند.
سايپا مونتاژ و توليد پرايد را از سال ۱۳۷۲ شروع كرد؛ پرايد از يك گيربكس ۵ دنده دستي و موتور ٣/١ ليتري ۴ سيلندر بهره مي‌برد و كم‌كم توانست جايگاه خود را در خلأ جايگزين پيكان ارتقا داده و مسوولان نارنجي‌پوش جاده‌مخصوص اين خودرو را با نام‌هاي جديد و آپشن‌هاي كم اما دهان‌پركن توليد كرده و روانه بازار كنند.
پرايد تا به امروز در انواع كلاس‌هاي صندوق‌دار، هاچ‌بك، استيشن و وانت عرضه شده كه البته از اين بابت مورد انتقاد عام قرار گرفته است كه از يك خودرو چند كلاس متفاوت مي‌توان طراحي و توليد كرد؟ نكته ديگري كه در مورد اين خودرو وجود دارد، سطح ايمني ضعيف آن است كه هميشه به باد گلايه و انتقاد مردم در شبكه‌هاي مجازي گرفته شده است اما بد نيست بدانيم كه پرايد با تغييراتي كه در بدنه و تقويت ستون خود داشته، دركنار افزوده شدن كيسه‌هوا و ترمز ضدقفل، يقينا از قبل ايمن‌تر شده كه نبايد منكر اين بازنگري‌ها به‌منظور افزايش ايمني اين خودرو بود.
در آن سال‌ها اگرچه سايپايي‌ها تلاش كردند پرايد را با دو مدل و دو نام نسيم (هاچ‌بك) و صبا (صندوق‌دار) معرفي كنند اما همچنان اين محصول را پرايد صدا مي‌زنند. پرايد كه خودروي مدرن و خوش‌استايل آن سال‌ها بود و كمپاني سايپا در نخستين نوبت توزيع، تمام تيپ‌هاي اوليه آن را با نام «پرايد كاربراتوري» وارد بازار ايران كرد به سرعت در بين جوان‌ها محبوب و تبديل شد به خودرو اسپرت خيابان‌ها.
روزگار محبوبيت بين فوتباليست‌ها
اين خودرو كه همزمان با موفقيت‌هاي تيم فوتبال سايپايي‌ها معرفي شده بود محبوب فوتباليست‌هاي سايپايي شد و به اين ترتيب بر محبوبيتش افزوده شد. البته كار به همين جا ختم نشد و پرايد كه توانسته بود به راحتي خود را خودرو خاص خيابان‌هاي ايراني كند و پيكان ٤٠ ساله را به كناري بزند به راحتي وارد سريال‌ها و بازي‌هاي ايراني هم شد. يعني چنان پر قدرت بر طبل تبليغاتي خود كوبيد كه حتي در دهه ٧٠ سر از سريال‌هاي تلويزيوني هم درآورد و موضوع اصلي سريال «خودرو تهران ١١» شد. در اين سريال كه سال ١٣٧٨ توسط مرضيه برومند ساخته شد، يك پرايد سبز رنگ با پلاك تهران١١ در هر قسمت دست يك نفر مي‌افتاد تا محملي براي روايت يك قصه باشد. حتي همين سال‌ها هم بازي‌هاي كامپيوتري مانند سيزده بدر با پرايد ساخته شده كه بايد سه سبزه قرار گرفته روي ماشين را به سلامت به پايان برساند.
زماني هم سايپا تصميم گرفت تا با تغييراتي در اين خودرو به قولي مردم‌پسندش كند تا با تنوع در محصولات، بازار را بيش از پيش در دست بگيرد. نخستين تغييرات، مربوط به ظاهر خودرو مي‌شد و البته آپشن‌هايي كه گفته مي‌شد در مدل‌هاي جديد اضافه شده است. از اين رو، چند سال بعد از خودروي پرايد استيشن رونمايي شد كه مشتريانش اغلب خانواده‌هاي پرجمعيتي بودند كه سفرهاي متعدد، جزو جدايي‌ناپذير زندگي‌شان بود. پس از آن پرايد ١٤١ بود كه وارد بازار ايران شد. ١٤١ با ظاهري متفاوت و آنتن برقي جديدش بعدها به عنوان يكي از پرفروش‌هاي سايپا شناخته شد كه عدد يك اول، نشانگر سايز خودرو، عدد چهار نشانگر ورژن و عدد يك آخر هم به نسل اين خودرو اشاره مي‌كرد. در همين سال بود كه نخستين اتومبيل‌هاي پرايد با موتور انژكتوري وارد بازار شدند و تحولي در صنعت خودروسازي داخلي ايجاد شد.
در همان سال‌ها هم كم نبودند مشترياني كه فقط به خاطر اضافه شدن يك دكمه جديد در موتور پرايد، قصد خريد اين ماشين را مي‌كردند و كار به جايي رسيد كه نان سايپايي‌ها با توليد پرايد در روغن افتاد و در سال ٨١ اين خودروساز جاده مخصوص در اوج قدرت روزي هزار دستگاه پرايد توليد مي‌كرد؛ بازاري منحصر به فرد.
كار به جايي رسيد كه پرايد در سال ٨٣ توانست گواهينامه صادركننده نمونه كشور را از آن خود كند. سال بعد پرايد نخستين خط توليد اتومبيل دوگانه سوز را راه‌اندازي كرد. در همان سال‌ها بود كه بعد از همه تغييرات اين‌بار مسوولان سايپايي عزم كردند تا دوباره پرايد را به سفري نو بفرستند و پرايد در سال ١٣٨٥ خط توليدش را در ونزوئلا راه‌اندازي كرد كه قدم بزرگي در راستاي فعاليت‌هاي صادراتي بود. سال بعد، سال خوش‌يمني براي سايپا بود كه نشان مي‌داد مديران اين شركت، روزهاي سخت و پركاري را پيش رو دارند.
پرايد پول روي پول گذاشت
اين كمپاني خودروسازي كه لقب سودآورترين شركت بورسي تاريخ بورس ايران را از آن خود كرده بود، در سال ٨٦ با صادرات پرايد به ونزوئلا، امريكاي لاتين و سوريه، هم فعاليت‌هاي خارجي‌اش را ادامه مي‌داد. البته با توليد تندر ٩٠ و پرايد ١٣٢ در داخل براي رقبا خط و نشان كشيد. در آن زمان حتي برخي مطلع‌هاي بازار سود و زيان سايپا اعلام كردند كه سود هر دستگاه پرايد ٥/٣ ميليون تومان است كه با ضرب آن در عددي حدود ٤٠٠ هزار به رقم ١٤٠٠ ميليارد تومان سود سالانه مي‌رسيد.
خودروي پرايد كه در دهه ۷۰ جزو يكي از خواسته‌هاي بزرگ يك خانواده متوسط ايراني بود، حدود ۵ الي ٦ ميليون تومان قيمت داشت. اين خودرو با همه پيشرفت‌هايش در دهه هشتاد با رشد قيمتي، به حدود ۷ ميليون تومان رسيد اما با ورود به دهه نود با يك رشد سرسام‌آوري با قيمت ۲۰ ميليون تومان روبه‌رو شد. پارامتر‌هايي كه در گران شدن خودروهاي بازار اعم از داخلي و خارجي، سهم كوچك و بزرگي داشتند، باعث شدند كه خودروي ارزان‌قيمتي مثل پرايد، با چهره ساده خود، صرفا به دليل بالارفتن قيمتش در اين صحنه بتازد و از دسترس بسياري از خانواده‌هاي متوسط ايراني دورتر شود.
پرايد حالا قيمتي حدود ٢٠ ميليون تومان دارد و سايپا حدود ٣٠٠ هزار دستگاه از آن را در سال توليد مي‌كند؛ اتومبيلي كه حالا نه مزدا، نه فورد و نه كياموتورز ديگر ساختش را دنبال نمي‌كنند، اما هنوز در ايران خواهان دارد و بالاخره بعد از ٢٤ سال اين خودروي دنيا ديده از خط توليد خداحافظي كرده است.
