زبان آموزی در حین بازی

مجموعه: روانشناسی کودکان

شما می توانید درهنگام بازی کردن مطالب جدید را به کودکتان یاد دهید و به آن ها کمک کنید تا از کلمه ها استفاده کنند وآن ها را تشویق به یادگیری کلمات کنید.

بازی کردن
 کودک شما در دومین سال زندگی خود قدم بزرگی در جهت رشد و توسعه زبان گفتاری خود بر می دارد. همین که او شروع می کند تا از طریق ادای کلمات ، نیازها و احساسات خود را بروز دهد، شما می توانید با به حداقل رساندن دخالت های خود در گفتارش به او کمک کنید که بهتر بیاموزد. این ویژگی را در همه حال مثلا هنگام بازی کردن هم حفظ کنید.
 
بچه ها در انتخاب نوع بازی به دو دسته تقسیم می شوند:
*یک گروه از آن ها ترجیح می دهند که بازی هایشان بیشتر با نام اشیا سر و کار داشته باشد. مثلا مرتب می پرسند: این چیه؟ و اسامی اعضای بدن خود یا شما را بر می شمرند. این گروه را "کودکان اسم دوست" می نامند. البته به این معنی نیست که چیزهای دیگر را یاد نمی گیرند، بلکه صرفا هشداری است که بدانید در یاد دادن مطالب جدید به آن ها و در تشویق شان به یادگیری ، از شیوه ای استفاده کنید که به نوعی با اسامی ارتباط دارد و منطبق بر مسیر یادگیری خود آن هاست. برخی کودکان دوست دارند که با ماهی تابه ها، قابلمه ها ، قاشق و کفگیر ملاقه و وسائل داخل کابینت های آشپزخانه بازی کنند و بیشتر اوقات در صدد دانستن اسامی آن ها نیز هستند. برخی محققین معتقدند که بازی با وسایل چیده شده درون کابینت های آشپزخانه از بازی با تخصصی ترین اسباب بازی ها در رشد زبان کودکان موثر تر بوده است!  بنابراین کودکان را در انتخاب بازی آزاد بگذارید.

*گروه دوم کودکانی هستند که از بازی هایی چون لی لی حوضک یا قایم موشک ، دالی بازی و ... لذت می برند.  بازی هایی که کلمات و صداهای متفاوتی در آن ها به کار گرفته می شوند و فرصتی برای کودک فراهم می کنند که کلمات معنی دارتر و ارتباطی و غیر اسمی رابیاموزند.

بنابراین در حین بازی ، خواست کودک خود را دنبال کنید. ضمن بازی ، کودک علاقمه مند به یادگیری اسامی را تشویق کنید که اشیای دور و بر خود را نام ببرد و گاهی کنار نام یکی از اشیایی که برای بازی می گذارید، یک ویژگی بگذارید تا کلمه های معنی دار را هم بیاموزد. مثلا: ببین ، هاپو، عروسک، ماشین ، خرس قهوه ای،  یه عالم اسباب بازی ! یا وقتی تصاویر کتاب یا مجه ای را به او نشان می دهید ضمن آن که روی بر شمردن اسامی تاکید دارید تا منطبق بر شیوه بازی کردن خود او باشد ، کلمه یا عبارت توصیفی کوتاهی نیز در کنار اسم یکی از تصاویر بیان کنید، مثلا گربه رو ببین! این هم یه درخته. اینا گنجشکن که روی شاخه ها جیک جیک می کنند... این عکسه یه دختره، اینم خیابونه، وای چه خیابونه شلوغی! صد تا ماشین اونجاست.

در عوض کودک بی علاقه به اسامی را تشویق کنید که کلمه های خود را برای ساختن عبارات استفاده کند و در این میان ضرورت استفاده از اسامی اشیا نیز توسط کودک احساس خواهد شد : خداحافظ بابا! ماشین میگه: بیب... بیب.   دست راست خود را موشی فرض کنید و دست چپتان را گربه ای که موش را دنبال می کند و هر دوی آن ها به طرف کودک می دوند؛ نگاه کن! موشه تندتر می رسه و همین الان میاد روی پای تو...

اما کودکان را وادار نکنید که به شیوه ای که شما ترجیح می دهید و آن ها از آن گریزانند ، عمل کنند. به نمونه ای از این روش که بین پدر علی و علی اتفاق افتاده توجه کنید:

علی به شیشه شیرش اشاره می کنه و می گه : "دا دا"

بابا میگه:" شیر. بگو شیر؟ "

علی:"دا دا"

بابا: " شیییر"

علی:" دادا"

پدر کمی از کوره در می ره و مصرانه میگه:"شییییییر"

علی : " داا داا"

علی به کاربرد اسامی هیچ علاقه ای ندارد. اگر چه سعی می کند که اسمی بیافریند اما به عملِ گرفتن شیر تأکید بیشتری دارد تا یادگیری اسم واقعی چیزی که می خواهد. علاوه بر این پافشاری پدر و وادار کردن او به تقلید و بیان اسم واقعی چیزی که می خواهد نتیجه موفقی در پی ندارد. اما خوشبختانه در پایان پدر منصرف می شود و شیشه او را پر از شیر می کند و به دستش می دهد.

اما بهترین برخورد می توانست این گونه باشد:

علی:" دا دا"

بابا: " دا دا ...؟ منظورت اینه که شیر می خوای؟ الان برات آماده می کنم." و پس از آن شیشه شیر را به دست علی می ده و می گه: " دا دا ... بفرما اینم شیر تو"

منبع: کتاب روانشناسی خواندن
تبیان