آيا تخيل جرم است؟

مجموعه: روانشناسی کودکان

بدون شک والدين نقش مهمي را در کنترل و هدايت تخيل و ظهور خلاقيت در کودکان مي توانند داشته باشند.اگر والدين کودک فرصت لازم را براي سوال کردن، کنجکاوي و کشف محيط به کودکان بدهند. به طور قطع زمينه رشد و بروز خلاقيت براي کودک را فراهم ساخته اند.

اگر والدين با تشويق و تاييد رفتار کودک و فراهم آوردن زمينه هاي مساعد و تدارک وسايل و لوازم بازي هاي دلخواه کودک که مجموعاً مي تواند بسيار ساده باشد قدرت تخيل و خلاقيت او را تقويت کنند، در واقع نقش بسيار مهمي را در شکوفايي خلاقيت آنان ايفا نموده اند.

کودکان خلاق براي بروز و تقويت خلاقيت خود نيازمند آرامش رواني، اطمينان خاطر و اعتماد به نفس قوي مي باشند و هرگز نبايد والدين اينگونه از کودکان، آنان را به خاطر خيال پردازي سرزنش نمايند و در واقع خلاقيت آنان را محدود سازند. والدين به جهت رشد و بروز خلاقيت کودکان شان بايد فرصت لازم براي رشد و خلاقيت بالقوه را فراهم سازند و در نيل به اين هدف بايد به تخيل کودکان و حساس بودن نسبت به آن اهميت قايل شوند.

تخيل کودکان در رشد و توسعه تکنولوژي نو نقش بسيار مهمي را مي تواند ايفا نمايد.

آنچه که تفکر کودکان و نوجوانان را خلاق مي سازد قدرت تخيل، رهايي از جمود فکري و فراهم بودن محرک هاي حسي و ارايه اطلاعات جديد به آنها است.

اگر تخيل کودکان و آگاهي با هم توام شوند زمينه خلاقيت نوآوري به معناي دقيق آن فراهم شده است. البته به شرط آنکه بتوانيم تخيل کودکان را شکل داده و آن را پرورش بدهيم. خلاقيت در کودکان ترکيبي است از قدرت ابتکار، انعطاف پذيري و حساسيت در مورد تفکرات معقول. هميشه و در تمام موارد شاهد اين موضوع بوده ايم که کودکان خلاق همواره فکر نو و متفاوت از ساير کودکان دارند، کودکان خلاق يک فرآيند ذهني را انجام مي دهند که يک اثر جديد يا ايده نو و متفاوت را توليد مي نمايند.

کودکان خلاق معمولاً داراي ويژگي هاي زيادي مي باشند که بارزترين و شاخص ترين آنها مي تواند به اين گونه باشد:

از قدرت تخيل فوق العاده برخوردارند.

داراي ابتکار در کار و تفکر منطقي مي باشند.

خود انضباطي خاص و بازيگوشي و شوخ طبعي در آنها مشهود است.

اعتماد به نفس بالا و کنجکاوي زياد مقهور عمل نمودن کار آنان است.

در موقعيت هاي اجتماعي بسيار محجوب مي باشند.

آنچه که تفکر کودکان و نوجوانان را خلاق مي سازد قدرت تخيل، رهايي از جمود فکري و فراهم بودن محرک هاي حسي و ارايه اطلاعات جديد به آنها است.

اغلب والدين به دليل عدم شناخت کافي از اهميت و حساسيت پديده تخيل و رشد خلاقيت در کودکان و در نتيجه وجود بازخوردهاي ابهام آميز نسبت به اشکال مختلف تخيل و خلاقيت و فقدان برنامه هاي تربيتي جامع براي پرورش استعدادهاي کودکان، زمينه مطلوب پرورش خلاقيت را فراهم نمي نمايند.

کودکان خلاق مي بايست در نظام آموزشي و تربيتي ما از حداکثر امکانات و تسهيلات در جهت شکوفايي خود استفاده و بهره ببرند و سرمايه گذاري براي اين کودکان يک ضرورت حياتي در رشد و خودکفايي همه جانبه جامعه قلمداد مي گردد. پيشرفت کودکان خلاق نسبت به نظرات و ايده ها و افکارشان مستلزم حمايت و پشتيباني تمام آحاد و مراکز مي باشد.

بالا رفتن دانش و آگاهي والدين نسبت به شناسايي کودکان خلاق خود و پرورش خلاقيت آنان عامل موثري در انجام هرچه بيشتر تحقيقات و ايجاد تسهيلات گسترده در زمينه هاي مختلف علمي و فني براي کودکان مي باشد.

اگر بگذاريم کودکان بياموزند و مهارت زندگي را بيابند، مسيري را که طراحي نموده اند براي ما ترسيم مي نمايند، اما متفاوت از شيوه اي که تکرار رفتار والدين شان باشد.

تنها در اين صورت است که جامعه قادر خواهد بود از ثروت واقعي خود يعني افراد مستعد، هوشمند، مبتکر و خلاق در خدمت به خلق و ساختن جامعه اي برتر حداکثر بهره را ببرد و از هرز رفتن اين نعمت و خلاقيت در آنان جلوگيري نمايد.

البته بايد همواره اين نکته را در نظر داشت که کودک خلاق نخست يک کودک است با نيازهاي کودکانه که بايد الزاماً مراحل رشد خود را مطابق ساير همسالان خود گذرانده و دوران کودکي را تحت شرايط و مقتضيات معين از جلوه هاي مشخص نمودارهاي رشد سپري نمايد.

هرگز نبايد والدين به واسطه داشتن کودکي خلاق و صاحب انديشه هاي نو، او را تحت فشار آموزش هاي گوناگون قرار دهند و وادار به حضور در کلاس هاي متعدد آموزشي نمايند؛ آزمايشگاه کودکان، محيط اطراف و جامعه او مي باشد. اگر فرصت مشاهده کردن با لمس کردن، شنيدن، چشيدن و بوييدن را به کودکان بدهيد، با استفاده از حواس خدادادي اش او دوباره نگريستن به اطراف و آموختن از محيط را تجربه خواهد نمود و محصول آن را به شيوه اي نو و پديده اي جديد توليد خواهد کرد.