علائم هپاتیت در کودکان

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

کودک مبتلا به هپاتیت

بیماری هپاتیت

هپاتیت یک نوع بیماری است که منجر به التهاب کبد می شود. شایع ترین انواع هپاتیت، هپاتیت آ، ب و ث هستند که علل و علائم مختلفی دارند.

وظیفه اولیه کبد تصفیه هر چیزی است که شما می‌خورید. در مراقبت از عفونت‌ها کمک می‌کند، میکروب‌ها و دیگر مواد سمی را از خون شما خارج می‌کند و در نتیجه به حفظ سلامت شما کمک می‌کند. 

ضمن آن که مسوولیت ذخیره انرژی برای به حرکت درآوردن عضلات، کنترل قند خون، تنظیم کلسترول و نیز مسوولیت کنترل چندین هورمون و آنزیم دیگر را هم به عهده دارد. مطمئنا اختلال این عضو مهم در هر فردی مشکلات مختلف و گسترده‌ای در پی خواهد داشت چه برسد به آن که کودکی دچار آن شود. 

هپاتیت در کودکان، علل و ریشه های مختلفی دارد. اگر کودک شما در معرض منبع ویروس آن قرار گیرد، ممکن است به آن مبتلا شود.

علائم هپاتیت در کودکان

یک کودک می تواند دچار هپاتیت باشد اما هیچ کس خبری از آن نداشته باشد زیرا بسیاری کودکان مبتلا اگر هم علائمی داشته باشند، اندک است. در بعضی از بچه ها تنها علامتی که دیده می شود لرز و احساس خستگی برای چند روزی است. در بعضی دیگر تنها تبی است که به دنبال برزو زردی به وجود می آید (زردی قابل توجه در چشم و پوست). این زردی به علت افزایش غیرطبیعی بیلی روبین (یک رنگ دانه زرد) در خون است که به علت التهاب کبد تظاهر می کند. 

هپاتیت A در کودکان

در کودکان پیش از دبستان، بیشتر موارد ابتلا به هپاتیت A خفیف است و موجب هیچگونه علائمی نمی شود. در کودکان سنین بالاتر معمولا علائم بروز میکند. علائم به ندرت شدید است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

علائم تب

سردرد و ضعف

کم اشتهایی 

تهوع و استفراغ

دردناکی بخش راست و بالای شکم (محل کبد)

حدود 1 هفته پس از ظهور علائم دیگر، ممکن است زردی بروز کند، که اغلب با تیرگی ادرار و کم رنگی مدفوع و گاهی اسهال همراه است. زردی ممکن است تا 2 هفته طول بکشد.

پیشگیری از بیماری هپاتیت

کودکان مبتلا به هپاتیت B

کودکان مبتلا به هپاتیت B، مستعد ابتلا به نارسایی کبد و بیماری های کبدی هستند. اگر مادر ناقل ویروس باشد، این بیماری می تواند به نوزادان نیز منتقل شود. در ادامه به برخی عوامل خطر که شانس ابتلا به هپاتیت B در کودکان را افزایش می دهد، اشاره می کنیم.

کودکانی که از مادران مبتلا به هپاتیت B متولد شده اند.

کودکانی که در خانه هایی زندگی می کنند که افراد آلوده وجود دارند.

کودکانی که به دلیل نارسایی کلیه نیاز به دیالیز دارند.

علائم هپاتیت B در کودکان:

زردی چشم‌ها، ناخن‌ها و ادرار

خستگی شدید و غیرعادی

حالت تهوع، استفراغ و درد معده

هپاتیت C در کودکان

هپاتیت C وقتی بروز می‌یابد که کودک به واسطه ویروس هپاتیت C یا HCV تحت حمله قرار بگیرد که از طریق خون منتقل می‌شود. این نوع هپاتیت میان بزرگسالان شایع است، نه کودکان، اما نوزادانی که مادرشان به این ویروس مبتلا بوده، یا احتمال ابتلا به آن مواجه هستند. امروزه هپاتیت C حدود 8/ 5 درصد از کودکانی را به خود مبتلا می‌کند که در کشورهای در حال توسعه آسیایی، منطقه آمازون و مناطق صحرایی آفریقا زندگی می‌کنند. البته در کشوری مانند آمریکا نیز سالانه بین 26 تا 43 هزار کودک به هپاتیت C مبتلا می‌شوند.

علائم و تشخیص هپاتیت C در کودکان

علائم هپاتیت C، حداقل در مراحل اولیه بیماری، به راحتی قابل مشاهده نیستند. پس از پایان دوره نهفتگی 2 تا 6 هفته‌ای، احتمالاً کودک با علائم و نشانه‌های زیر مواجه می‌شود:

تب خفیف

خستگی شدید

زردی

تیرگی ادرار

مدفوع خاکستری رنگ

استفراغ و درد در ناحیه شکم

درد مفصلی

بی‌اشتهایی

پیشگیری از ابتلا کودک به بیماری هپاتیت

- همه کودکان باید واکسیناسیون مناسب انجام بدهند.

- آموزش دادن اصول بهداشت فردی و جمعی به کودک: شستن دست‌ها قبل از خوردن غذا، پس از لمس اشیای مختلف در پارک یا مدرسه و همچنین پس از بازگشتن از محیط‌هایی مانند بیمارستان، شستشوی دست‌ها قبل از خوردن غذا و بعد از برگشت از توالت یکی از مهم‌ ترین اقدامات پیشگیری کننده از هپاتیت است، وسایل شخصی مانند مسواک، قاشق یا لیوان آب خودش را با دیگران به اشتراک نگذارد، در صورت مواجهه با خون دیگران اصلاً به این ماده دست نزند یا با آن تماسی نداشته باشد.

- اگر کودک‌تان در یک مرکز مراقبت قرار دارد، باید اطمینان حاصل کنید که کارکنان این مرکز بعد از تعویض پوشک بچه‌ها و نیز قبل از دادن غذا به آنها دست‌هایشان را شستشو می‌کنند.

- تفذیه سالم: پرهیز از خوردن غذاهای بیرون از خانه، خصوصاً غذاهای خیابانی، ندادن غذاهای نیم‌پز یا خام به کودک

درمـان کودک مبتلا به هپاتیت

در غالب موارد، برای هپاتیت درمان اختصاصی وجود ندارد. مانند غالب عفونت‌های ویروسی، بدن با مکانیزم دفاعی خود، معمولاً بر عامل بیماری غلبه می‌کند. اگر چه نیازی به آن نیست که در مورد فعالیت و رژیم غذایی کودک‌تان بسیار سخت‌گیری کنید بلکه باید آن را برحسب اشتهای او و انرژی مورد نیازش تنظیم کنید.

از مصرف آسپیرین و استامینوفن خودداری کنید، زیرا به علت آسیب و عمل ناکافی کبد، امکان مسمومیت با این دو دارو وجود دارد. همچنین کودکانی که به علت یک بیماری درازمدت، تحت درمان با داروهایی خاص هستند، باید برای تنظیم مجدد مقدار داروهایی که مصرف می‌کنند، به پزشک خود مراجعه کنند، زیرا کبد آنها در شرایط جدید قادر به تحمل مقادیر داروهای مصرفی قبل نیست.

برای درمان هپاتیت B و C انواع اندکی دارو در دسترس است که بسیاری از آنها برای مصرف در کودکان هنوز مورد تأیید قرار نگرفته‌اند. به هر حال اگر هپاتیت کودک‌تان به صورت مزمن در آید، متخصص کودکان، شما را به متخصص دیگری معرفی خواهد کرد تا به وسیله او تحت نظر و در صورت لزوم مورد درمان دارویی قرار گیرد.

بسیاری از بچه‌های مبتلا به هپاتیت، به بستری شدن در بیمارستان نیاز ندارند، اگر از دست دادن اشتها یا استفراغ بیمار را با خطر بروز کم‌آبی بدن مواجه کند، پزشک، لزوم بستری شدن او را توصیه خواهد کرد. در صورت بروز سستی،‌بی توجهی به تحریکات و هذیان که نشانه وخیم‌تر شدن بیماری است. باید او را در بیمارستان بستری کرد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته