روشهایی کاربردی برای برخورد با قشقرق کودکان
- مجموعه: رفتار از کودکی تا نوجوانی
کودک هنگامی که دچار حس ناکامی در کنار امدن با یک شرایط ميشود قشقرق به راه می اندازد
قشقرق در کودکان
قشقرق بر اساس تعریف عبارت است از رفتار غیر قابل کنترل مانند جیغ کشیدن، پا کوبیدن به زمین، مشت و لگد زدن، کوبیدن سر،به زمین افتادن، و دیگر نمایش های خشونت بار سرخوردگی. در شکل بسیار شدید قشقرق میتواند بصورت زندانی کردن نفس، استفراغ، خون ريزي های ملتحمه و پرخاشگری شدید مانند گاز گرفتن تظاهر کند.
چنين رفتار هایی اکثرا زمانی دیده میشوند که کودک خردسال دچار حس ناکامی، غضب، یا صرفا ناتوانی در کنار امدن با یک شرایط ميشود . قشقرق را در کودکان ۱ تا ۳ ساله میتوان رفتاری طبيعي تلقی کرد در صورتیکه دوره قشقرق مدت کوتاهی داشته باشند.
علل بداخلاقی و قشقرق در کودکان
اغلب کودکانی که دچار قشقرق میشوند اصلاً مشکل طبی زمينه ای ندارند ولی در یک سری از موارد دلایل زیر مطرح است:
- هنگامی که کودک خواب معمولش را از دست ميدهد یا دچار گرسنگی یا خستگی ميشود.
- آسیبهای حین زایمانی و تولد نارس در بچه وجود داشته باشد.
- کودک مبتلا به اختلال ژنتیکی مانند سندرم پرادر ویلی،، تشنج، آسیب و یا اختلال مغزی، کاهش شنوایی، تأخیر در تکلم و اتیسم باشد.
- استرس خانوادگي یا خشونت در منزل وجود داشته باشد.
- آنمی فقر آهن و تماس با سرب
- پرکاری مادرزادی غده فوق
- بلوغ زودرس.
روشهایی براي مبارزه با قشقرق در کودکان
مکث کنید
از این مکث براي تغيير نوع نگاهتان به مسایل استفاده کنید. آری، اولویت خانواده این است که همه با هم شام بخورند و براي خوابیدن زمان مشخصی داشته باشند، ولی در قانون گذاری و برنامه ريزي ، علائق و ترجیح های کودک را هم درنظر بگیرید. پیش از خواب، زمانی براي همدلی با کودک صرف کنید. به عنوان مثال ، بگویید:« می دونم که پاستا خيلي دوست داری.» بیان این جملۀ همدلانه، براي کاهش قشقرق و ناراحتی کودک، از گفتن جملۀ « این هفته سه بار پاستا داشتیم» بیشتر کمک ميکند .
به کودک حق انتخاب دهید
دادن حق انتخاب به کودک توصیه ای رایج در فرزند پروری است و ديگر به کلیشه تبدیل شده است. ولی توجه داشته باشید، اکثر والدین در دادن حق انتخاب به کودک مواردی را پیشنهاد می‌دهند که می خواهند وی انجام دهد و در واقع به آنچه کودک می خواهد توجهی ندارند. درحالی که کودک، دیر یا زود، متوجه این کار غیرمنصفانه ميشود ، با گزینه های شما مخالفت ميکند و به دنبال آن به احتمال زیاد بدقلقی خواهد کرد. در عوض ، ببینید بچه چه می خواهد. خواسته های بچه امکان دارد غیرعملی باشد، ولی فکر کنید که آیا به واقع غیرعملی است یا نه. دربارۀ براورده‌کردن خواسته های کودک ایدهپرداز باشید و درصورتی که اصلاً اسیب یا ضرری ندارد، به او بله بگویید.
درواقع این سفارش به معنی این نیست که باید دائم در حال برطرف کردن خواسته ها و تمایلات کودک باشید. ولی توجه به این نکته ضروری است که با بزرگتر شدن بچه ها، آنها تمایل بیشتری به بیان نظرات خود پیدا ميکنند و دوست دارند بر تصمیماتی که در خانواده گرفته ميشود دخیل باشند. درصورتی که کودک مدام از آنچه براي شام آماده می کنید ناراضی است، دربارۀ این که چه بپزید از وی نظرخواهی کنید یا برنامه ای چرخشی براي شام بریزید که همگی آن را قبول داشته باشند.
با کودکتان شوخي کنید
گاهی، کودکان به کوچک ترین چیزها می خندند. از همین مسئله براي پرت کردن حواسشان پیش از آغاز قشقرق استفاده کنید. به عنوان مثال ، درصورتی که کودک براي بیرون رفتن آماده نمی شود، میتوانید بجاي تکرار جملۀ « لباست را بپوش، دیر شد!»، در نقش جادوگر ظاهر شوید و با خواندن وردهای خنده‌دار ، بازي یا یک قصۀ نمایشی کوتاه، بچه را به آماده شدن ترغیب کنید.
همچنين، زمانیکه کودک تمایل و خواسته ای غیرممکن دارد، میتوانید بجاي صحبت کردن، با طنز و شوخي با وی همدلی کنید. به عنوان مثال بگویید: « اگه من یه چوب جادویی داشتم، ازش می خواستم تا همۀ ما رو فردا به پارک ببره که به احتمال زیاد، خيلي جذاب تر از مدرسه است.» شوخي در عین همدلی سبب کاهش ناراحتی کودک ميشود .
داشتن برنامه براي انجام کارهای روزانه جلوی بسياري از بی‌نظمی ها و قشقرق ها را می گیرد
از قبل برنامه ريزي کنید
گاهی تمام تلاش ها با شکست روبرو ميشود . به عنوان مثال ، از کودکی گرسنه یا خسته نمی توان انتظار داشت مناسب با شرایط رفتار کند؛ یا امکان دارد حادثه ای غیرمنتظره همه چیز را از کنترل بیرون کند و به دنبال آن کودک جیغ بکشد یا گریه کند؛ این یک فاجعه نیست، بلکه فرصتی براي یادگیری است.
در زمان ارامش از تجربه های خود بهره بگیرید. درصورتی که بچه به اندازۀ کافی بزرگ است، احساس و تجربۀ وی را جویا شوید. به کمک شیوه بارش مغزی (شیوه بارش مغزی یکی از راهبردهای حل مسأله است که میتوان با به کارگیری آن دو یا چند فکر را با هم تلفیق کرد و به اندیشۀ جدیدی رسید)، میتوان به راهکارهایی دست یافت که در آينده موقع رویارویی با مشکل بکار مي‌ايد .
داشتن برنامه براي انجام کارهای معمولی و روزانه از یک جهت به اعضای خانواده کمک ميکند به هم نزديک شوند و از طرف ديگر جلوی بسياري از بی‌نظمی ها و قشقرق ها را می گیرد. به عنوان مثال ، ساعت مشخص خواب شبانه به داشتن روزی بانشاط کمک ميکند . براي برنامه ريزي ، میتوانید شکل یک ساعت را نقاشی کنید و در هر ساعت، کاری را که قرار است انجام دهید بکشید. بچه های خردسال هم میتوانند در ساختن و کشیدن این برنامه ريزي به شما کمک کنند. دربارۀ نتيجه یا عکس‌العمل برخوردتان با رفتارهای نامتناسب نگران نباشید. شما میتوانید به کمک شیوه بارش مغزی براي هر مشکل هزاران راهکار داشته باشید.
کارهایی که هیچ گاه نباید انجام دهید:
سر فرزند خود فریاد نکشید یا برایش دلیل و مثال نیاورید. هنگامی که فرزند شما در کوران طغیان احساسات است. اصلاً راهی براي نفوذ منطقی در وی ندارید. تنها باید صبر کنید تا کودک اندکی آرام شود.
درصورتی که بچه در یک مکان عمومی قشقرق بپا کرد، وی را به یک مکان خصوصی تر مانند خودرو خودتان یا حداقل دستشویی ببریدو درصورتی که باز هم کنترل وی محال بود وی را به منزل ببرید.
متأسفانه مواردی هم موجود است که شما نمی توانید محل را ترک کنید، مانند هواپیما، قطار. پس بهترین کار این است که لبخند بزنید و بردباری کنید که اما ممکن سبب آزردگی دیگران بشود ولی شما باید نگران فرزند خود باشید نه کس ديگر.
درصورتی که فرزند شما آغاز کرد به گاز گرفتن، لگد زدن، کتک‌کاري یا هر رفتار نامطلوب ديگر، آن موقع باید سریعاً وی را تا زمانیکه آهسته شود از موقعیتی که در آن است دور کنید.
زمانی که بداخلاقی کودک پایان یافت، در خصوص آنچه روی داد با عصبانیت یا آشفته حرف نزنید برای این که مرور مجدد و دوباره حوادث میتواند کودک را برآشفته کند و سبب آغاز مجدد یک بداخلاقی بشود.
وی را در اغوش بگیرید و ببوسید و به آرامی تکان دهید. و درصورتی که فکر می کنید احتیاج است که درباره آن صحبت کنید بگذارید چند ساعتی بگذرد و هنگامی که هر دوی شما ارامش خود را بازیافتید درباره آن با هم صحبت کنید .
می توانید شادمان باشید که این مراحل و رفتارها براي همیشه پایدار نیست. و با رشد کودک و فراگیری این که چطور خواسته هایش را مطرح کند و این که چطور احساساتش را بیان کند بهتر و بهتر ميشود .
گردآوری: بخش کودکان بیتوته
