آشنایی با هنر گرگور بافی

مجموعه: هنرهای دستی و ترسیمی

گرگور بافی یکی از صنایع دستی رایج استان هرمزگان می باشد که صنعتگران این رشته با حوصله و دقت فراوان سیم مفتولی را بصورت دسته دسته به هم می بافند تا وسیله ای برای صید و صیادی مهیا گردد. گرگور از محدود صنایعی است که کاربرد فراوان در صیادی دارد و امروز با توجه به اهمیت ساخت آن کارگاههای متعددی در گوشه و کنار استان ایجاد گردیده که صنعتگران بسیاری را تحت پوشش خود قرار داده است.

گرگور که در گویش هرمزگانی «کلگر» گفته می ­شود، نوعی قفس گنبد شکل بزرگ جهت صید آبزيان دریایی می­باشد که درب آن مثا قیفی يک طرفه به گونه­ای عمل می­ کند که ماهیها پس از ورد به درون قفس، قادر به خروج نخواهند بود و بدین ترتیب به دام می­ افتند. صیادان به منظور کشاندن ماهیها به داخل این وسیله صید، از انواع طعمه، منجمله امعاء و احشاء ماهیها و آبزيانی که قبلاً صید نموده ­اند، استفاده می­ نمایند.

در ادوار گذشته ساحل ­نشینان این منطقه، گرگور یا «کلگر» را از ترکه­ های خرما و چوب درخت «گز» می­ساختند. پس از ورود مفتولهای نازک فلزی به بازار، استفاده از چوب و ترکه ­های خرما در ساخت این محصول، رفته رفته منسوخ شد و صنعتگران مفتولهای یادشده را جایگزین مواد اولیه پیشین نمودند.

نحوه بافت به این ترتیب است که ابتدا با رد نمودن مفتولها از زیر و روی هم و با حفظ فواصلی معین، فرم گنبدی­ شکل اولیه ساخته می­شود. سپس بخش زیرین بطور مجزا بافته شده به بخش گنبدی­شکل متصل می ­گردد. بخش زیرین که به شکل یک دایره بافته می­شود. متحرک می­باشد به گونه­ای که صیادان قادر خواهند بود پس از بالاکشیدن گرگور از زیر آب، جهت خارج نمودن ماهیهای صید شده آن را باز نمایند.

عمده مراحل ساخت این محصول توسط دست انجام می­شود و تنها ابزاری که در طول مراحل ساخت زیاد مورد استفاده قرار می­گیرد، نوعی سیم­چین می ­باشد. مراکز تولید این محصول عمدتاً در نواحی ساحلی استان قرار دارند که از آن جمله­ اند: جزایر قشم، هرمز، لارک، روستاهای ساحلی شهرستان جاسک و بخش سیریک روستای کوهستک از توابع شهرستان میناب.
منبع:irandeserts.com