اخلاق و مرام «پاپ»، رهبر مسیحیان جهان

مجموعه: اخبار بین الملل

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

در چند روز گذشته سفر حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه حسابی خبرساز شده است. رسانه های ایتالیایی و فرانسوی واکنش های مختلفی به این سفر داشته اند و اکثرا عکس یک خود را به آن اختصاص داده اند اما شاید یکی از مهمترین قسمت های این سفر اروپایی، دیدار رییس جمهور ایران و پاپ فرانسیس، بزرگترین رهبر مذهبی دنیا بود.

سفری که در 16 سال اخیر سابقه نداشته و در واقع اولین دیدار یک مقام ایرانی و پاپ بعد از ملاقات سید محمد خاتمی و پاپ ژان پل دوم در سال 1999 بود. از آن سال تا امروز، کلیسای بزرگ کاتولیک دو پاپ به خود دیده است. بعد از فوت ژان پل دوم در سال 2005، بندیکت شانزدهم بر صندلی اول واتیکان تکیه زد و بعد از استعفای این پاپ در سال 2013 پاپ فرانسیس آرژانتینی جای او را گرفت اما این پاپ که حالا با حسن روحانی دیدار کرده کیست و چه اخلاق و مرامی دارد؟

فلسفه فرانسیس
نام اصلی پاپ فرانسیس، خورخه ماریو برگولیو است اما چرا او را پاپ فرانسیس صدا می زنند؟ او خودش بعد از انتصاب به مقام پاپی، نام فرانسیس را انتخاب کرد، آن هم به احترام فرانسیس آسیزی یکی از قدیسان معروف مسیحی ایتالیا که در جوانی ثروت زیادش را کنار گذاشت و به زندگی فقیرانه رو آورد.

پاپ آرژانتینی دقیقا همین موضوع را سرلوحه اخلاق خودش قرار داده. او برخلاف همتایان گذشته اش هیچ میلی به تجمل گرایی در کلیسا ندارد. فرانسیس، شنل قرمز بندیکت و کفش و کلاه چرم گرانقیمت او را کنار گذاشتت و قبای سفید ساده و صلیب فلزی را به جای قبای ابریشمی و گردنبند طلای او ترجیح داد. حتی از رفتن به قصر واتیکان هم امتناع کرد و همان روزهای اول به اطرافیانش گفت که می خواهد برای دوری از انزوا در یک سوییت با دو اتاق در هتل آپارتمان دوموس سانتامارتا (میهمانسرای مخصوص واتیکان که کاردینال ها و کشیش ها آنجا سکونت دارند) در نزدیکی کلیسای سن پیتر اقامت داشته باشد.

به این ترتیب اولین سنت واتیکانی ها بعد از 100 سال شکسته شد؛ چرا که از زمان پاپ پیوس دهم در اوایل قرن بیستم میلادی، همه پاپ ها در اقامتگاهی رسمی که ده ها اتاق و خدمه و یک تراس با نمایی استثنایی از شهر رم دارد، به سر برده اند.

بد نیست بدانید این موضوع برای پاپ آرژانتینی مسبوق به سابقه است. او وقتی اسقف اعظم بوینس آیرس هم بود از اقامت در اقامتگاه اسقف ها خودداری و در خانه ای معمولی زندگی می کرد، حتی غذایش را هم خودش می پخت.

کمونیست هست یا نه؟
ساده زیستی پاپ فرانسیس و البته صحبت های جنجالی او در رابطه با سرمایه داری باعث شده تا خیلی ها او را یک کمونیست بدانند. او اخیرا در یک سخنرانی جنجالی گفته است: «کاپیتالیسم (در بهترین حالت) نابرابری تولید کرده و در بدترین حالت بلای جان انسان ها خواهد شد.» این حرف آنقدر به دل چپ های جهان نشسته که اخیرا رائول کاسترو، رهبر کوبا به رسانه ها گفته است: «اگر پاپ به همین منوال ادامه دهد، من دوباره به دعا خواندن روی آورده و به کلیسا برمی گردم. شوخی هم نمی کنم.»

فرانسیس در سال 1936 در بوینس آیرس به دنیا آمده و اولین شخصی است که از آمریکای لاتین به مقام پاپی رسیده. به همین خاطر اصلا عجیب نیست که نظراتی چپگرا داشته باشد. این البته ادعای منتقدان جناب پاپ است به ویژه آنهایی که او را با ژان پل دوم، یکی از محبوب ترین پاپ های تمام اعصار مقایسه می کنند.

ژان پل دوم که اصلیتی لهستانی داشت، همواره از کمونیسم به عنوان یک خطر جهانی یاد می کرد. بعضی می گویند این تفاوت دیدگاه به دلیل نحوه رشد این دو پاپ در سال های نوجوانی شان است. بیشتر زندگی پاپ ژان پل دوم در رژیم های تمامیت خواه گذشته. او در طول جنگ جهانی دوم در لهستان زیر نظر آلمان نازی زندگی می کرده و سپس در جنگ سرد در اردوگاه بلوک شرق بود. به همین دلیل هم همیشه کمونیسم را دشمن اصلی بشر می دانست.

این درست در نقطه مقابل زندگی پاپ فرانسیس قرار دارد. او در رژیم ملی گرای آرژانتین یعنی «خوان پرون» پرورش یافته؛ رژیمی که ملی گرایی را در آرژانتین ذیل قوام دادن اتحادیه هیا کارگری احیا کرد. به همین دلیل پاپ فرانسیس همیشه معتقد بوده که باید به دنیا از چشم فقرات نگریست.

او در یکی از معروف ترین سخنرانی هایش در رم حتی به هم لباس هایش هم طعنه زد و از کشیش های واتیکان و همه دنیا خواست که کمی از فکر مال دنیا بیرون بیایند و از تجمل پرهیز کنند: «شما نمی دانید من توی این مدت از دیدن کشیش ها و روحانیونی که خودروهای فاخر سوار می شوند، چقدر رنج برده ام. دلم به درد می آید وقتی می بینم یک کشیش یا راهبه، سوار جدیدترین خودروهای گرانقیمت می شوند. شما حق ندارید چنین کاری کنید. خودرو برای انجام بسیاری کارها ضروری است اما امیدوارم که از خودروهای ساده تر و معمولی تر استفاده کنید. وقتی می خواهید خودروی گران تر و راحت تری بخرید به این فکر کنید که در دنیا کودکانی از گرسنگی به حال مرگ افتاده باشند.»

او یک لیبرال است؟
وقتی به جامعه آمریکا به عنوان بزرگترین جامعه کاتولیک دنیا می نگرید، به وضوح یک صف بندی در مقابل پاپ فعلی مشاهده می کنید. جمهوریخواه ها خیلی رابطه خوبی با او ندارند و دموکرات ها عاشقش هستند. یکی از دلایل این موضوع احتمالا به همان خصیصه ضد سرمایه داری پاپ فرانسیس برمی گردد که خیلی مورد حمایت جمهوری خواه ها نیست اما برای این امر دلایل دیگری هم وجود دارد.

یکی از جنجالی ترین نظرات پاپ فعلی به مسئله بیگ بنگ و تئوری تکامل داروین برمی گردد. دو تئوری بزرگ علم گراها که همیشه مورد مخالفت مذهبیون دنیا بوده است. با این همه پاپ فرانسیس این دو تئوری را مخالف خداباوری نمی داند: «تکامل در طبیعت است و موید وجود آفریدگار است، نه نافی آن. بیگ بنگ هم نمی تواند نافی وجود آفریدگاری الهی باشد بلکه نیازمند وجود آن است.» این حرف ها را پاپ فرانسیس یک رهبر مذهبی مدرن زده که برخی مخالفانش به او لقب «هیپی ترین پاپ تاریخ» را هم داده اند.

البته جمهوریخواه ها می توانند یک دلیل دیگر هم برای ضدیت با پاپ فرانسیس داشته باشند؛ مخالف او با اسلحه سازی! فرانسیس در یکی از سفرهایش گفته بود: «کسانی که در صنایع تسلیحاتی هستند، نمی توانند خودشان را مسیحی بنامند. آنها منافقانه خودشان را مسیحی می نامند.»

نکته جالب دیگری که در مورد پاپ فرانسیس وجود دارد، اعتقاد او به برابری زن و مرد است. فرانسیس در اولین مراسم عید پاکی که پاپ شده بود در یک مراسم سنتی پای 12 جوان بزهکار، از جمله دو زن را شست که از قضا یکی از این زن ها مسلمان بود!

طبق مقررات مذهبی عید پاک شستن پای زنان در روز مذهبی پاشویی (مراسمی آیینی که یادآور شام آخر حضرت عیسی (ع) است) مجاز نیست؛ به خصوص اینکه طرف زنی با مذهب و آیینی غیر از کاتولیک باشد! فرانسیس در توجیه این کار خودش گفت: «شستن پای بزهکاران بدون در نظر گرفتن جنسیت آنها یا دین و مذهب شان یک نشانه است. من فقط می خواستم به همه نشان بدهم که کسی که بالای دست دیگران قرار دارد، باید همیشه خادم آنها باشد؛ درست مانند کاری که مسیح به نشانه عشق و خدمت شب آخر انجام داد و پای 13 حواری خود را شست و بوسید.»

پاپ فرانسیس از فرقه یسوعیون می آید، فرقه ای که تا به حال پاپ نداشته و البته عقاید خاص خودش را دارد. این فرقه که معنی تحت اللفظی اسمش «سربازان پیاده نظام مسیح» است، توسط یک سرباز اسپانیایی در قرن شانزدهم پایه گذاری شد و تنها مردان را به عضویت می پذیرد! اما حالا پاپ یسوعیونی داستان ما نشان داده که حتی با سنت های فرقه خودش هم خیلی سر سازش ندارد.

طرفدار نزدیک شدن ادیان
یکی از اولین اقدامات پاپ در زمان روی کار آمدنش، سفر به ترکیه برای تقریب ادیان بود. او با مفتی اعظم مسلمانان ترکیه دیدار و در کنار او از مساجد مشهور استانبول دیدن کرد. نکته جالب این بود که در کنار رهبر دینی ترک ها، دست های خود را به دعا بلند کرد، آن هم در حالی که به سوی قبله مسلمین ایستاده بود.

پاپ فرانسیس اول همچنین ارتباط با الازهر، به عنوان یکی از بزرگترین مدارس دینی مسلمانان را هم که در دوره پاپ قبلی تعلیق شده بود به حالت عادی برگرداند. او ابتدا در عید فطر سال 2013 به مسلمانان پیام داد و خواستار «احترام متقابل» و پایان «انتقادات غیرموجه و موهن» مسلمانان و مسیحیان نسبت به یکدیگر شد و بر «احترام دو طرف به دین، آموزه ها، نمادها، شخصیت ها و ارزش های یکدیگر» تاکید کرد. حالا این پاپ 79 ساله ممکن است حتی در سفری قریب الوقوع به ایران هم بیاید، سفری که بدون شک تاریخ ساز خواهد شد.

یک روز با پاپ
فرانسیس صبح ها ساعت 4:30 دقیقه بیدار می شود. دو ساعت اول روز را نیایش و مراقبه می کند و بعد رأس ساعت 7 به کلیسای اصلی واتیکان برای انجام مراسم رسمی می رود. او سپس پیاده به سمت محل صرف صبحانه اش در هتلی که اقمان نام دارد، حرکت می کند. نسبتا هر روز یک لیوان آب پرتقال تازه و «ممبریو» می خورد. ممبریو یک صبحانه محبوب آرژانتینی است که حاوی یک خمیر ژلاتینی است. بعد به طبقه دوم هتل می رود که اتاقش در آنجا قرار دارد. تا ساعت یک کار می کند. با مراجعین دیدار می کند و امور یومیه واتیکان را انجام می دهد.

پاپ بعد از اینکه ناهار می خورد، حتما یک چرت ظهرگاهی می زند. خواب بعد از ناهار او اصولا 40 دقیقه طول می کشد. بعد دوباره به کار برمی گردد. قبل از شام همیشه یک ساعتی نیایش می کند و البته اگر کارها سنگین باشد، نیایش شبانگاهی را به قبل از خواب موکول می کند.

بر اساس گزارش ها شام پاپ در ساعت 8 شب به صورت سلف سرویس و به سبک و سیاق کافه ترایاها مرور می شود. او قبل از خواب همیشه از پلیس سوییسی محل اقامتش، ژاندارم های واتیکان و مسئولان هتل تشکر می کند و به آنها شب به خیر می گوید.

عادت های فرانسیس
کاملا طرفدار فوتبال است. هنوز هم عضو رسمی باشگاه سن لورنزوی آرژانتین به حساب می آید اما وقت نمی کند بازی های تیم محبوبش را دنبال کند. در واقع بنا به گفته خودش از سال 1990 به این سو هرگز تلویزیون نگاه نکرده است!

او برای اینکه از خبرهای روز مطلع شود روزنامه «ایل مسیجرو» را می خواند که در شهر رم منتشر می شود. عاشق چای آرژانتینی است. گوشت ماهی را به دیگر احشام ترجیح می دهد. کوکی های آرژانتینی را که روکش شکلاتی دارند دوست دارد. با این همه آنهایی که از نزدیک پاپ را می شناسند، می گویند او اصلا بدغذا نیست و هر غذایی را که به عنوان شام سرو شود، می خورد.

فرانسیس اخیرا گفته دلش برای زمانی که می توانست با خانواده بیرون برود و پیتزا سفارش دهد تنگ شده است. او کتاب های داستایوفسکی و مانلی هاپکینس را بارها خوانده و نقاشی های را تحسین می کند. با اینکه طرفدار موسیقی تانگو است اما موتزارت هم گوش می دهد و فیلم محبوبش هم «لااسترادا» فلینی است که بارها و بارها ان را تماشا کرده.

اخبار  بین الملل  - تماشاگران امروز